Οταν η «κακή ψυχολογία» μπλοκάρει την επαφή

Η ψυχογενής στυτική δυσλειτουργία αναφέρεται στη στυτική δυσλειτουργία τα αίτια της οποίας είναι αποκλειστικά ψυχολογικά.

Πότε συμβαίνει: Τι χειρότερο από το άγχος; Ολοι γνωρίζουμε καλά τις επιπτώσεις του άγχους στη ζωή μας. Η ψυχογενής στυτική δυσλειτουργία ουσιαστικά προκύπτει όταν ο άντρας αγχώνεται. Το άγχος δυσχεραίνει την αίσθηση χαλάρωσης και συνεπώς την ομαλή λειτουργία του φυσικού αντανακλαστικού της στύσης. Οι άντρες αντιμετωπίζουν άγχος σε διαφορετικές στιγμές της σεξουαλικής πράξης. Κάποιος μπορεί να αγχωθεί στο προκαταρκτικό στάδιο και κάποιος άλλος λίγο πριν από τη διείσδυση.

Η συμπεριφορά της συντρόφου παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο. Μια σύντροφος επικριτική ή απαιτητική μπορεί να αγχώσει έναν άντρα τη στιγμή εκείνη και να χάσει τη στύση του. Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να είναι και περιστασιακή. Μπορεί ο άντρας να βιώνει τη δυσλειτουργία μόνο κατά την επαφή, για παράδειγμα, και όχι μόνος του. Ή μπορεί να έχει στυτική δυσλειτουργία με μια συγκεκριμένη γυναίκα.

Για μια ακόμα φορά, σε αυτό το σημείο υπεισέρχεται η σημασία της δημιουργίας ενός φαύλου κύκλου συμπεριφοράς ως σημαντικού παράγοντα αιτιότητας και διατήρησης προβλήματος. Οπως προαναφέρθηκε, ένα περιστατικό στυτικής δυσλειτουργίας μπορεί να είναι αποτέλεσμα κόπωσης ή αποτέλεσμα κάποιου τυχαίου λόγου. Αυτά τα περιστατικά ξεπερνιούνται από το ζευγάρι μη δίνοντας σημασία. Εάν το ζευγάρι αρχίσει να σκέφτεται αυτά τα περιστατικά εστιάζοντας στην αποτυχία της σεξουαλικής πράξης και διερευνώντας τους λόγους που συνέβη, το αν θα ξανασυμβεί και πώς θα αντιμετωπιστεί, τότε έχει επιτυχώς εγκαταστήσει έναν φαύλο κύκλο αρνητικής σκέψης, φόβου, άγχους και αποτυχίας. Η αγωνία για την επόμενη φορά κυριαρχεί και στους δύο συντρόφους μέχρι να διαπιστώσουν αν θα λειτουργήσουν φυσιολογικά.

Αυτή η αγωνία έχει πάρει τη θέση της ερεθιστικής σκέψης και επιθυμίας, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει φυσιολογική διέγερση. Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ φυσικό η στυτική δυσλειτουργία να προκύψει και πάλι λόγω του άγχους που επικρατεί και όχι επειδή υπάρχει κάποιο πρόβλημα στυτικής λειτουργίας. Το ζευγάρι δεν μπορεί να δει, ούτε να συνειδητοποιήσει τη δύναμη της αρνητικής σημασίας που έχει δώσει στο περιστατικό και έχει πλέον αποκτήσει το καινούριο του πρόβλημα. Η απειλή για το αν θα ξαναμπορέσουν ποτέ να κάνουν σεξ έχει μπει και αυτή στη σχέση.

Η γυναίκα σε όλο αυτό έχει σημαντική επίδραση. Εχει αρχίσει να σκέφτεται ότι δεν είναι πια επιθυμητή. Μπορεί να αντιδράσει επιθετικά αναζητώντας την επιβεβαίωσή της. Μάλιστα, πολλές γυναίκες ισχυρίζονται ότι δεν αποδοκιμάζουν τον σύντροφό τους λεκτικά, αλλά η γλώσσα του σώματος και η αρνητική ενέργειά τους περνούν άλλα μηνύματα.

Τρεις είναι οι σημαντικοί αιτιολογικοί παράγοντες που θα επιφέρουν στυτική δυσλειτουργία: ο φόβος της αποτυχίας, η πίεση για «απόδοση» και η μη δυνατότητα του άντρα να αφεθεί (λόγω ενοχής και άγχους) στα ερωτικά του αισθήματα.

Ο φόβος της αποτυχίας σε συνδυασμό με τη σκέψη εγκατάλειψης της συντρόφου θεωρούνται ίσως οι πιο ισχυροί «ευνουχιστικοί» παράγοντες.

Ο φόβος επερχόμενης αποτυχίας της στύσης δεν αφήνει τον άντρα να λειτουργήσει φυσιολογικά και τον οδηγεί σε έντονη αυτοπαρατήρηση και επικριτική στάση στον εαυτό του, αυξάνοντας το άγχος του και την ένταση εκείνη τη στιγμή. Η επανάκτηση της εμπιστοσύνης και της αυτοπεποίθησης θεωρούνται πολύ σημαντικά βήματα, αλλά και δύσκολα να γίνουν. Η πίεση και η απαίτηση για «απόδοση» φέρουν αρνητικές επιδράσεις.

Το σεξ δεν μπορεί να απαιτείται. Η χαλάρωση, ψυχική και σωματική, είναι απαραίτητη, γι’ αυτό και σε πολλές περιπτώσεις στυτικής δυσλειτουργίας συνιστάται o άντρας να μπορεί να αφήνεται στις αισθήσεις και την εμπειρία που βιώνει εκείνη τη στιγμή. Η αυτοπαρατήρηση, οι έμμονες ιδέες, η υπέρμετρη ανησυχία και η ενασχόληση με την ποιότητα της «απόδοσης» είναι άμεσα ανασταλτικοί παράγοντες και το μόνο που συμβαίνει είναι να διασπάσει την προσοχή του άντρα, άρα και την ικανότητά του να λειτουργήσει κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης.

Συμπερασματικά, η ψυχογενής στυτική δυσλειτουργία αποτελεί μια διαταραχή η οποία τις πιο πολλές φορές είναι αποτέλεσμα ασήμαντων αφορμών, οι οποίες μεγεθύνονται λόγω της υπερβολικής εστίασης στη λειτουργία της στύσης. Είναι σημαντικό το ζευγάρι να κατανοήσει ότι η στυτική λειτουργία δεν είναι μια μηχανή και ότι η διαδικασία της σεξουαλικής διέγερσης για άντρες και γυναίκες αποτελεί μια φυσική αυθόρμητη αντίδραση στην αίσθηση της ερωτικής έλξης και διέγερσης.

Από τον δρα Θάνο Ε. Ασκητή
Nευρολόγο-Ψυχίατρο, πρόεδρο του ΙνστιτούτουΨυχικής  και Σεξουαλικής Υγείας