Άγνωστες ιστορίες από το Κολλέγιο Αθηνών: Μαθητές που έγιναν… πρωθυπουργοί και υπουργοί, η ομιλία Βενιζέλου και η κρίση από το άρθρο του Ανδρέα Παπανδρέου το 1934

Χωρίς να φοβάται όρους όπως «ελίτ», «άριστοι» και «ηγέτιδα τάξη», ο Γιώργος Νικολόπουλος επιχειρεί να αφηγηθεί με αρκετά αντισυμβατικό, αλλά τεκμηριωμένο τρόπο την αιωνόβια πλέον ιστορία του Κολλεγίου Αθηνών.

Στόχος του συγγραφέα είναι να επαληθεύσει ή να διαψεύσει εάν το Κολλέγιο υπήρξε πραγματικά «ένα σχολείο για την ηγέτιδαν τάξιν», όπως το είχε οραματιστεί πριν από 100 και πλέον χρόνια ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Η απάντηση που δίνει ο Νικολόπουλος -και μάλιστα από τις πρώτες παραγράφους ενός έργου που εκτείνεται σε 450 σελίδες- είναι αναφανδόν καταφατική: «Πέτυχε το Κολλέγιο να αναδείξει την “ηγεσίαν τής αύριον”; Το πέτυχε, πέρα από κάθε προσδοκία. Πέντε Ελληνες πρωθυπουργοί. Από τα χιλιάδες σχολεία της επικράτειας, 5 Ελληνες πρωθυπουργοί προέρχονται από ένα και μόνο σχολείο, το Κολλέγιο Αθηνών: ο Ανδρέας Παπανδρέου (1981-89 και 1993-96), ο Γιώργος Α. Παπανδρέου (2009-11), ο Λουκάς Παπαδήμος (2011-12), ο Αντώνης Σαμαράς (2012-15) και ο Κυριάκος Μητσοτάκης (2019 μέχρι σήμερα). Ολοι τους μαθητές στο Κολλέγιο.

Από την είσοδο της χώρας στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), το 1981, έως και το 2025, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας σχεδόν για το μισό διάστημα προέρχεται από ένα και μόνο απ’ όλα τα σχολεία της χώρας, το Κολλέγιο Αθηνών. Αλλά και άλλες θέσεις-κλειδιά κρατούσαν ή κρατούν απόφοιτοι. Το παράδειγμα των πρώτων κυβερνήσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι χαρακτηριστικό: Υπουργός Εξωτερικών ο Νίκος Δένδιας, Αμυνας ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, Εσωτερικών ο Μάκης Βορίδης, Παιδείας η Νίκη Κεραμέως, Μεταφορών ο Κώστας Αχ. Καραμανλής, Αγροτικής Ανάπτυξης ο Σπήλιος Λιβανός, Γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου ο Στέλιος Κουτνατζής, όλοι απόφοιτοι του Κολλεγίου. Και φυσικά, την κατά τον Ελευθέριο Βενιζέλο “ηγέτιδα τάξιν” δεν την αποτελούν μόνο πολιτικοί.

Ο Σπύρος Λάτσης, ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, μέλη από την οικογένεια Μαρτίνου, αλλά και νεότεροι εφοπλιστές και επιχειρηματίες, όπως ο Μάρκος Βερέμης και δεκάδες άλλοι, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, όπως ο άλλοτε Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής και Συνήγορος του Πολίτη στην Ελλάδα, Νικηφόρος Διαμαντούρος, ο διευθυντής της Καθημερινής, Αλέξης Παπαχελάς, οι συγγραφείς Νίκος Δήμου, Θάνος Βερέμης και Χρήστος Χωμενίδης, η διευθύντρια του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Ελλη Ανδριοπούλου, και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Ανδρέας Δρακόπουλος».

Βιογραφία ενός σχολείου

Το βιβλίο του Νικολόπουλου, μια ιστορική μελέτη με πλήθος στοιχείων που, είτε ανασύρονται για πρώτη φορά από την αφάνεια είτε συνδυάζονται με καινοφανή τρόπο, είναι μια ολοκληρωμένη αλλά και κριτική βιογραφία του Κολλεγίου, μια και ο συγγραφέας δεν διστάζει να στηλιτεύσει τα σφάλματα και τις εσωτερικές έριδες των εκάστοτε διοικούντων.

Ενα μεγάλο μέρος του έργου εστιάζει στην ίδρυση του Κολλεγίου, από τον Στέφανο Δέλτα, σύζυγο της συγγραφέως Πηνελόπης Μπενάκη-Δέλτα και θυγατέρας του εθνικού ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη. Ισως για πρώτη φορά αναδεικνύεται ότι το να δημιουργηθεί και να επιβιώσει το Κολλέγιο την περίοδο του Μεσοπολέμου, στον απόηχο της Μικρασιατικής Καταστροφής, ήταν ένα προσωπικό στοίχημα του Στέφανου Δέλτα, το οποίο λίγο έλειψε να χαθεί για πάντα.

Ωστόσο, χάρη σε μια σειρά από χαρισματικούς και αφοσιωμένους ανθρώπους που προστάτευσαν το σχολείο από τον ευτελισμό, το Κολλέγιο Αθηνών επιβίωσε και καθιερώθηκε ως πρότυπο σχολείο. Επιπλέον, ο Γιώργος Νικολόπουλος δεν παραλείπει να αναφέρει τα σχέδια της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη για την επέκταση των δραστηριοτήτων του Κολλεγίου και στην πανεπιστημιακή βαθμίδα. Στις σελίδες του βιβλίου του ο Νικολόπουλος, ο οποίος διετέλεσε και ο ίδιος κολλεγιόπαις, παραθέτει πλήθος περιστατικών και ανεκδότων: από την αγωνία του Δέλτα για την αμερικανική οικονομική συνεισφορά έως τις πρωτοποριακές παραστάσεις που έστηνε ο επίσης απόφοιτος του Κολλεγίου Κάρολος Κουν. Βεβαίως, τα πιο «πικάντικα» μέρη αφορούν την ταραχώδη σχέση που ανέπτυξαν με το πρώην σχολείο τους προσωπικότητες οι οποίες βρέθηκαν μετέπειτα να ορίζουν την τύχη της Ελλάδας.

Ο εξεγερμένος Ανδρέας

Ο τίτλος που επέλεξε ο Γιώργος Νικολόπουλος για το 14ο κεφάλαιο είναι απλώς ένα ονοματεπώνυμο, Ανδρέας Παπανδρέου, και είναι αφιερωμένο στον πρώτο από τους πρωθυπουργούς της σύγχρονης Ελλάδας οι οποίοι υπήρξαν μαθητές του Κολλεγίου. Μόνο που το πέρασμα του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν όχι απλώς επεισοδιακό, αλλά παρά λίγο να το τινάξει στον αέρα.

Ο συγγραφέας περιγράφει διεξοδικά τη μείζονα κρίση που προκάλεσε ο Ανδρέας, γυμνασιόπαις ων, πλην εμφορούμενος από έναν διάπυρο -όσο και άγουρο- μπολσεβικισμό. Η θρυαλλίδα των δραματικών εξελίξεων ήταν η «πολιτική στήλη» την οποία υπέγραψε ο Ανδρέας στο «Ξεκίνημα», ένα ερασιτεχνικό εφημεριδάκι που εξέδιδε μια ομάδα μαθητών και προοριζόταν να πωλείται εντός της κολλεγιακής κοινότητας. Το «Ξεκίνημα» βρισκόταν στο πρωτοσέλιδο του τεύχους νο. 2, με ημερομηνία 22 Οκτωβρίου 1934, ο Ανδρέας Γεωργίου Παπανδρέου αναλάμβανε να διαφωτίσει τους συμμαθητές του σχετικά με την «Οικονομική σχέση των τάξεων».

Τότε ο Ανδρέας ήταν 15 ετών, απ’ ό,τι φαίνεται, όμως, ήδη θεωρούσε τον εαυτό του περίπου εφάμιλλο του Λένιν, αποπειρώμενος να αποκαλύψει και, κυρίως, να καυτηριάσει τους βαθύτερους μηχανισμούς του φαύλου καπιταλισμού κ.ο.κ. Οπότε, με ένα εκρηκτικό μείγμα εφηβικού ρομαντισμού, άκρατου μαξιμαλισμού και επαναστατικού πάθους, ο Ανδρέας κατήγγειλε ότι «η σημερινή κοινωνία δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα καθεστώς που βασίζεται στην κλεψιά, στην αδικία, στην κατάχρηση. Και το σημερινό οικονομικό σύστημα περιέχει το ίδιο την καταστροφή του. Δίκαια, λοιπόν, ετοιμάζει την επανάσταση η εργατιά. Δίκαια παλεύει να ξεθεμελιώσει το άδικο αυτό καθεστώς. Το κήρυγμα της επανάστασης, του λαού κατά της αδικίας, κατά της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπον, κατά του σημερινού καθεστώτος, πρέπει να γίνει σύνθημα κάθε τίμιου ανθρώπου, κάθε ανθρώπου που περιφρονεί το συμφέρον και ζει μόνο για το ιδανικό του. Είμαστε και μεις αναγκασμένοι να πούμε αυτό που είπε ο Μαρξ: “Προλετάριοι όλου του κόσμου, ενωθείτε”».

Οπως γράφει ο Γιώργος Νικολόπουλος, το εμπρηστικό άρθρο του Ανδρέα στο «Ξεκίνημα» τυπώθηκε μόλις πέντε μήνες αφότου είχε ανασταλεί το περιβόητο Ιδιώνυμο, δηλαδή η διάταξη που έθετε εκτός νόμου την κομμουνιστική ιδεολογία και πρακτική μαζί με τους θιασώτες της. Οταν η διοίκηση του Κολλεγίου πήρε στα χέρια της το πολυγραφημένο εφημεριδάκι με το κατακόκκινο (κυριολεκτικά και μεταφορικά) πρωτοσέλιδο, πάγωσε. Παρ’ όλα αυτά και ενώ η διάδοση τέτοιων προκηρύξεων θα επέσυρε απηνή δίωξη και πιθανότατα εξορία επί Ιδιωνύμου για κάθε εμπλεκόμενο, η αντίδραση των επικεφαλής του σχολείου ήταν σχετικά μετριοπαθής.

Πρυτάνευσε η θεμελιώδης αρχής του Κολλεγίου να ενθαρρύνει τους μαθητές να σκέφτονται και να εκφράζονται ελεύθερα, αντί να τους λογοκρίνει. Ετσι ο Ανδρέας και οι συν αυτώ έπρεπε να ζητήσουν συγγνώμη για την επιπολαιότητά τους, ενώ τα 112 αντίτυπα του «Ξεκινήματος» κατασχέθηκαν. Ομως, ενάντια στη θέληση των ιθυνόντων που επιχείρησαν να παρασιωπήσουν το ζήτημα, το άρθρο του Ανδρέα διέρρευσε στον Τύπο. Ακαριαία ξεσηκώθηκε σάλος και το Κολλέγιο βρέθηκε επί εβδομάδες στη δίνη ενός κυκλώνα δημοσιευμάτων, τα οποία το παρουσίαζαν σαν οιονεί γιάφκα και μήτρα του «κομμουνιστικού μιάσματος» στη χώρα.

Ταυτόχρονα, ο Ανδρέας, ως υπαίτιος του σκανδάλου, απολάμβανε μια πολλαπλή ασυλία: καταρχάς ήταν άριστος μαθητής. Ηταν, βεβαίως, γιος ενός κορυφαίου πολιτικού και πλέον παιδί που μεγάλωνε σε μια περίπλοκη οικογένεια, εφόσον το 1926 ο Γεώργιος Παπανδρέου χώρισε με τη Σοφία Μινέικο, τη μητέρα του Ανδρέα, συνεπαρμένος από τον έρωτά του για την ντίβα του θεάτρου Κυβέλη. Για όλους αυτούς τους λόγους, ο Ανδρέας βρισκόταν στο απυρόβλητο, σε πείσμα των δημοσιογράφων, αλλά και πολλών ανάστατων γονέων.

Εντούτοις, η εξέδρα του ελληνικού Κολοσσαίου απαιτούσε επιτακτικά ένα θύμα για τα λιοντάρια και ο προφανής υποψήφιος να θυσιαστεί ήταν ο Γεώργιος Φυλακτόπουλος, ένας σπουδαίος και φωτισμένος δάσκαλος, ο οποίος είχε διαπράξει το αμάρτημα να δανείσει στον Ανδρέα και τους φίλους του κάποια προοδευτικά συγγράμματα, όπως την περίφημη «Ουτοπία» του Τόμας Μορ κ.ά. Μάλιστα, στην ανηλεή στοχοποίηση του Φυλακτόπουλου και τη δυσφήμισή του πρωτοστάτησε η οικογένεια του Παπανδρέου. Παρά το διαζύγιο, οι γονείς του Ανδρέα κατηγορούσαν τον Φυλακτόπουλο ως επικίνδυνο διαφθορέα, που έπρεπε να αποβληθεί πάραυτα από το Κολλέγιο. Και όχι μόνο: για χάρη του Ανδρέα, κάποιοι ζητούσαν ακόμη και την εξορία του.

Παράγοντας αναταραχής

Το Κολλέγιο άντεξε στη θύελλα του κόκκινου «Ξυπνήματος» και ο Γεώργιος Φυλακτόπουλος προστατεύτηκε από τη διοίκηση προκειμένου να μη γίνει το εξιλαστήριο θύμα για την επαναστατική έξαρση του Ανδρέα και δεν απολύθηκε ποτέ. Αντιθέτως, υπήρξε μια εμβληματική φυσιογνωμία για το σχολείο, ασκώντας τριπλό ρόλο (καθηγητής Ψυχολογίας, πρόεδρος στο Εκπαιδευτικό Συμβούλιο, διευθυντής του Οικοτροφείου) και υπηρετώντας το Κολλέγιο από το 1932 έως το 1970. Προς τιμήν του θεσπίστηκε ακαδημαϊκή έδρα, καθώς και μία υποτροφία που φέρει το όνομά του.

Νέο «χτύπημα»

Ομως, ο Ανδρέας δεν είχε πει την τελευταία του λέξη. Μετά το κομμουνιστικό μανιφέστο, έφερε το Κολλέγιο σε ακόμη πιο δύσκολη θέση, επιχειρώντας να σαμποτάρει το «Νέο Πρόγραμμα», δηλαδή την επτατάξια φοίτηση των μαθητών στο Γυμνάσιο, στοιχείο που αποτελούσε μια χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα του σχολείου σε πλήρη αντίθεση με τα εξατάξια δημόσια.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου, ως γονέας, ανήκε εκ προοιμίου στους ανένδοτους πολέμιους του «Νέου Προγράμματος» και είχε συγκρουστεί με τη διοίκηση του Κολλεγίου -αν και ανεπιτυχώς. Υπήρχε, λοιπόν, βεβαρημένη προϊστορία με τους Παπανδρέου, όταν ο Ανδρέας σήκωσε το λάβαρο του μπολσεβικισμού στο προαύλιο του Κολλεγίου. Και το 1935 το υπουργείο Παιδείας συντασσόταν με τον Γεώργιο Παπανδρέου, καλώντας το Κολλέγιο να καταργήσει αμέσως το Νέο Πρόγραμμα, την πιο σημαντική καινοτομία του σχολείου, όπως επισημαίνει ο Γιώργος Νικολόπουλος στο βιβλίο του.

Ομως, τρεις ημέρες πριν από την κοινοποίηση της εντολής από το υπουργείο Παιδείας, ο Ανδρέας διέσπειρε τη φήμη ότι το Κολλέγιο παρανομεί και ότι ο ένας επιπλέον χρόνος εκπαίδευσης αποτελεί μια απροκάλυπτη αυθαιρεσία που δεν θα περάσει. Η διοίκηση δεν άργησε να εντοπίσει την πηγή της διαρροής και έτσι ο Ανδρέας πήρε την άγουσα για το γραφείο του διευθυντή. Οπου και ομολόγησε ότι είχε κρυφακούσει μια συνομιλία του Γεωργίου Παπανδρέου με τον υπουργό Παιδείας, στην οποία αποκαλύφθηκε ότι το Κολλέγιο δεν είχε τυπικά την άδεια να παρεκκλίνει από το πρόγραμμα των ελληνικών σχολείων. «Αιτιολογώντας το γιατί διέδιδε αυτή τη φήμη», γράφει ο Νικολόπουλος, «ο Ανδρέας Παπανδρέου είπε πως ήθελε να βοηθήσει το σχολείο με το να επιτίθεται στο τωρινό υπουργείο Παιδείας, που μας επιτρέπει να λειτουργούμε παράνομα!».

Εφτά χρόνια Γυμνάσιο

Εχοντας αποτύχει να επιβάλει τη δική του άποψη, ότι δηλαδή δεν χρειαζόταν ένας επιπλέον χρόνος φοίτησης για τους μαθητές του Κολλεγίου, ο Γεώργιος Παπανδρέου απομάκρυνε τον γιο του από το σχολείο στην 6η Γυμνασίου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν αποφοίτησε ποτέ, τυπικά, από το Κολλέγιο Αθηνών.

Πάντως, ο Γιώργος Νικολόπουλος στο βιβλίο του αποδίδει κομβική σημασία στο «Νέο» ή «Επταετές Πρόγραμμα», εξηγώντας πως ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μία επιπλέον χρονιά. Δεν ήταν καψόνι, ήταν το αντίθετο, η ποιοτική διαφορά της παιδείας που παρείχε το Κολλέγιο, μια κοσμοθεωρία η οποία μεταλαμπαδευόταν στους μαθητές. Επισημαίνει ο Νικολόπουλος: «το Επταετές Πρόγραμμα, αυτό το επαναστατικό και καινοτόμο, από εκπαιδευτικής και παιδαγωγικής άποψης “Νέο Πρόγραμμα” ήταν μοναδικό για την Ελλάδα και ίσως ένα από τα ελάχιστα τότε στον κόσμο. Αυτό ήταν που οδήγησε το Κολλέγιο στον χρυσό μισό αιώνα του».

Στο μάθημα της Ιστορίας, για παράδειγμα, το Νέο Πρόγραμμα προέβλεπε την πλήρη κατάργηση των σχολικών εγχειριδίων. Οι μαθητές διδάσκονταν την Ιστορία κατά θεματικές ενότητες, αντίγραφα των οποίων είχαν εγκριθεί από το Συμβούλιο Ιστορίας της Βοστόνης. Τα παιδιά καλούνταν να εκπονούν πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες, αφού προηγουμένως μελετούσαν τα σχετικά τεκμήρια και τις πηγές στη Βιβλιοθήκη του Κολλεγίου.

Το Νέο Πρόγραμμα διατηρήθηκε επί 70 χρόνια, από το 1930 έως το 2000. Κι ενώ παραδέχεται ότι στην πλειονότητά τους οι γονείς δεν έβλεπαν την πραγματική αξία του, ο Γιώργος Νικολόπουλος αναφέρει ότι το Νέο Πρόγραμμα ήταν ένα τολμηρό πείραμα. Πάνω στη συνταγή για τη δημιουργία του ιδανικού σχολείου, ένα μέρος όπου δεν θα διδασκόταν τίποτα περιττό και τετριμμένο, όπου τα παιδιά θα ανέπτυσσαν στο μέγιστο το πνεύμα και την προσωπικότητά τους, εντέλει ένα σχολείο για την ηγεσία του μέλλοντος.

Ο συγγραφέας του βιβλίου επιστρέφει στον Ανδρέα Παπανδρέου στα ύστερα κεφάλαια του τόμου. Την περίοδο 1981-1985, όταν το ΠΑΣΟΚ διήνυε την πρώτη του τετραετία στην εξουσία, ένας από τους στόχους της τότε «Αλλαγής» ήταν το Κολλέγιο, καθώς η επικρατέστερη τάση στο κυβερνητικό aparat ήταν η κρατικοποίηση του σχολείου. Ο Νικολόπουλος παραθέτει μια αποκαλυπτική συνέντευξη του πρώην πρωθυπουργού και απόφοιτου του Κολλεγίου Αθηνών Αντώνη Σαμαρά. Ο οποίος μαρτυρά ότι το 1982 τον ειδοποίησαν, σε μαύρη απόγνωση, άνθρωποι από τη διοίκηση, παρακαλώντας τον να κάνει ό,τι μπορεί για να σώσει το σχολείο. Τότε υπουργός Παιδείας ήταν ο Απόστολος Κακλαμάνης και Δημόσιας Τάξης -έχει σημασία για την ιστορία- ο Γιάννης Σκουλαρίκης.

Ο Σαμαράς πήγε απευθείας στον Κακλαμάνη και τον ρώτησε γιατί η κυβέρνηση σχεδιάζει το κλείσιμο του Κολλεγίου. - «Επειδή εσύ είσαι νέος, δεν ξέρεις τι μ...ς είναι εκεί μέσα» ήταν η απάντηση του υπουργού Παιδείας. Ο Σαμαράς επέμεινε και ο Κακλαμάνης τού εξομολογήθηκε ότι το μένος κατά του Κολλεγίου οφειλόταν στο ότι το δικό του παιδί όσο και το παιδί του Σκουλαρίκη δεν είχαν γίνει δεκτά.

Ο Σαμαράς τότε ρώτησε τον Κακλαμάνη: «Αυτό είναι το πρόβλημα; Κι αν εγώ αύριο κανονίσω να γραφτούν και τα δύο παιδιά, θα το ξανασκεφτείτε;». Ο Κακλαμάνης αιφνιδιάστηκε, αλλά επέμεινε: «Δεν υπάρχει περίπτωση αυτοί να γράψουν τα παιδιά μας. Είναι αλήτες εκεί πέρα». Ωστόσο, ο Σαμαράς εννοούσε αυτό που είχε πει και εξασφάλισε την αποδοχή των τέκνων Κακλαμάνη και Σκουλαρίκη, με αντάλλαγμα τη ματαίωση τής δρομολογημένης κρατικοποίησης του Κολλεγίου.

Σε συνάφεια με την εχθρότητα του ΠΑΣΟΚ απέναντι στο Κολλέγιο, ο απόφοιτος του σχολείου, λογοτέχνης Νίκος Δήμου είπε στον συγγραφέα ότι «ο Ανδρέας ήθελε να εξισώσει το Κολλέγιο με τα υπόλοιπα σχολεία - τα ίδια που θα έκανε και ο Τσίπρας. Ο Παπανδρέου απαγόρευσε τις ελεύθερες προσλήψεις καθηγητών από τη διοίκηση του Κολλεγίου, επιβάλλοντας την επετηρίδα. Και, δεύτερον, απαγόρευσε τις εισαγωγικές εξετάσεις, αφήνοντας την επιλογή στην τύχη, με κλήρωση». Σύμφωνα με τον Δήμου, το ΠΑΣΟΚ κατάφερε ένα θανάσιμο πλήγμα στο Κολλέγιο Αθηνών.

«Κακομαθημένοι»

Αφορμής δοθείσης από την αναφορά του Νίκου Δήμου στον Αλέξη Τσίπρα, στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου του ο Γιώργος Νικολόπουλος παραθέτει μια αποστροφή του, εντελώς απαξιωτική για το Κολλέγιο. Τον Δεκέμβριο του 2018 απευθυνόμενος στον Κυριάκο Μητσοτάκη, είπε από το βήμα της Βουλής ότι «κάποια πράγματα εσείς τα βρήκατε εύκολα. Γι’ αυτό συμπεριφέρεστε ως κακομαθημένο κολλεγιόπαιδο».

Πέραν της προσβλητικής πρόθεσής του, ο κ. Τσίπρας αναπαρήγαγε ένα στερεότυπο - εξ ου και ο Νικολόπουλος διερωτάται αν είναι κακομαθημένοι όσοι φοιτούν στο Κολλέγιο Αθηνών. Και αντιπαραθέτει στην άποψη του τέως πρωθυπουργού την προσωπική μαρτυρία μιας μαθήτριας του Κολλεγίου στην Α’ Γυμνασίου, η οποία ισχυρίζεται ότι το σχολείο απαιτεί σκληρή δουλειά και ακατάπαυστη προσπάθεια.

«Σας διαβεβαιώ», λέει η μαθήτρια απευθυνόμενη στον Αλέξη Τσίπρα, «πως ούτε εγώ ούτε οι πρεσβύτεροι συμμαθητές μου που έχουν πετύχει την εισαγωγή τους σε κορυφαία πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού “δεν τα βρήκαμε”, σε καμία περίπτωση, “όλα έτοιμα”».

Ο Νικολόπουλος, μολονότι αγαπά το σχολείο ως πρώην μαθητής, δεν έχει καμία διάθεση να παρασιωπήσει τα μειονεκτήματα και τις αδυναμίες του. Τουναντίον, επαναλαμβάνει συχνά στο βιβλίο του ότι το Κολλέγιο διανύει κρίση τα τελευταία χρόνια. Ομως, καταρρίπτει ως αβάσιμη την προκατάληψη ότι ένα κολλεγιόπαιδο είναι εξ ορισμού καλομαθημένο, ό,τι καταλόγισε δηλαδή το 2018 ο κ. Τσίπρας στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

«Ο πρώτος μαθητής στην Ιστορία της Ελλάδας που κατάφερε το απόλυτο στις Πανελλήνιες, να πάρει 20 και στα 4 μαθήματα, ήταν ο Φίλιππος Φούφας, μαθητής του Κολλεγίου», υπενθυμίζει ο Γιώργος Νικολόπουλος, επισημαίνοντας μάλιστα ότι «ο Φίλιππος δεν είναι ούτε πλούσιος ούτε κακομαθημένος. Αριστος. Απλά».

Τουρκική συνταγή;

Το Κολλέγιο Αθηνών, κατά τον Νικολόπουλο, ένα σχολείο-εκκολαπτήριο πρωθυπουργών και ανθρώπων που τίθενται σε τροχιά γύρω από την πολιτική, το επιχειρείν και την επιστήμη δεν συνιστά παγκόσμια πρωτοτυπία. Εξάλλου, όπως επισημαίνει, 20 Βρετανοί πρωθυπουργοί φοίτησαν στο Ιτον, με τελευταίους τους Ντέιβιντ Κάμερον και Μπόρις Τζόνσον. Εντούτοις, ο Νικολόπουλος προχωρά σε μία ακόμη όχι και τόσο ευχάριστη διαπίστωση: «Αλλά και το αμερικανικής εμπνεύσεως Robert College στην Κωνσταντινούπολη, το ίδιο είναι μέχρι σήμερα - σχολείο για ηγέτες, με τον Μπουλέντ Ετζεβίτ, την Τανσού Τσιλέρ και πολλούς ακόμα πρωθυπουργούς, τον υπουργό Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ, αλλά και Τούρκους ηγέτες στο εμπόριο και τα γράμματα, όπως ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Ορχάν Παμούκ, όλους αποφοίτους.

Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό, και σίγουρα δεν θα αρέσει σε κάποιους, είναι πως το Κολλέγιο Αθηνών, το σχολείο που κλήθηκε να παράγει την “ηγέτιδα τάξιν” της χώρας μας, μια καινούρια ελίτ που να ηγηθεί της οικοδόμησης μιας νέας Ελλάδας μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή, έχει εν μέρει κοινή μήτρα με το σχολείο της σύγχρονης τουρκικής ελίτ. Θα μπορούσε μάλιστα να λέγεται και Robert College αντί Athens College».