Το ελληνικό "μοντέλο" αθλητισμού και η Ευρώπη

Του μηνιαίο πολιτικό περιοδικό Monthly Review, στο τελευταίο του τεύχος, δημοσιεύει μια ενδιαφέρουσα έρευνα σχετικά με το διαμορφωμένο ελληνικό αθλητικό μοντέλο και τη σύγκρισή του με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό, όπως αυτό περιγράφεται στη Λευκή Βίβλο για τον Αθλητισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει μια πρωτότυπη για τα ελληνικά δεδομένα έρευνα, η οποία έγινε από το περιοδικό και την εταιρία δημοσκοπήσεων VPRC σε πανεπιστημιακούς των ΤΕΦΑΑ, σε ειδικούς στη διοίκηση του αθλητισμού και στα μέλη των ΔΣ των αθλητικών ομοσπονδιών, καθώς και κείμενα πολιτικών, εκπροσώπων των αθλητικών ομοσπονδιών και πανεπιστημιακών, για τα προβλήματα και τις προοπτικές του ελληνικού αθλητισμού.

Το θέμα της έρευνας σχετίζεται με τη λειτουργία των υπαρχόντων αθλητικών μοντέλων και κυρίως αυτού που λειτουργεί στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βάση για τη διαμόρφωση των ερωτημάτων της έρευνας υπήρξε η Λευκή Βίβλος για τον Αθλητισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Ο στόχος της έρευνας ήταν τόσο η αξιολόγηση του ευρωπαϊκού αθλητικού μοντέλου όσο και η ανάδειξη των ιδιαιτεροτήτων του ελληνικού αθλητικού μοντέλου. Η σύγκριση αυτή επιτρέπει να διερευνηθούν οι παθογένειες του ελληνικού αθλητικού μοντέλου και αναδεικνύει επιμέρους πεδία παρέμβασης είτε από την πλευρά του κράτους είτε από αυτή των αθλητικών φορέων και θεσμών.

Συμπεράσματα της έρευνας

Συνοψίζοντας την ανάλυση των στοιχείων της έρευνας καταλήγουμε στα ακόλουθα συμπεράσματα:

1. Το ελληνικό αθλητικό μοντέλο αποκλίνει από το μοντέλο το οποίο περιγράφεται στη Λευκή Βίβλο για τον Αθλητισμό της ΕΕ σε τρία επίπεδα:

• στο ότι ενσωματώνει σε μικρότερο βαθμό τις θετικές αξίες του αθλητισμού·

• στο ότι προωθεί σε μεγάλο βαθμό τις περισσότερες από τις αρνητικές αξίες και απειλές για τον αθλητισμό· και

• στο ότι ο αθλητισμός στην Ελλάδα επιτυγχάνει σε μικρότερο ποσοστό τους στόχους που θέτει η ΕΕ για την ευημερία των πολιτών.

2. Αναδεικνύεται μια βασική τάση –η οποία μέχρι ενός σημείου ήταν αναμενόμενη λόγω της σύνθεσης του δείγματος– για ενίσχυση των αθλητικών οργανώσεων και φορέων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η κρατική παρέμβαση δεν απορρίπτεται, αλλά θα πρέπει να είναι οριοθετημένη. Ακόμη μικρότερη θα πρέπει να είναι η εμπλοκή υπερεθνικών θεσμών ελέγχου.

3. Ενώ αναγνωρίζεται ότι ο αθλητισμός στην ΕΕ και την Ελλάδα προωθείται κυρίως μέσω του επαγγελματισμού και δευτερευόντως του ερασιτεχνισμού, η εμπλοκή του ιδιωτικού κεφαλαίου σε θέματα οργάνωσης και διοίκησης επιμέρους αθλημάτων κρίνεται ανεπιθύμητη.

4. Η γενικότερη τάση κινείται προς μια διατήρηση αποστάσεων από την ΕΕ, είτε στο επίπεδο παρέμβασης στο αθλητικό γίγνεσθαι είτε σε επίπεδο συγκρότησης αντιπροσωπευτικών ομάδων είτε ακόμη και στο πεδίο ελέγχου του ντόπινγκ. Παράλληλα, όμως, γίνεται αποδεκτό το ευρωπαϊκό αθλητικό μοντέλο αλλά και η εμφύτευση σε αυτό στοιχείων από το αμερικανικό αθλητικό μοντέλο.

5. Οι σχέσεις αθλητισμού–πολιτικής φαίνεται να παρουσιάζουν προβλήματα τόσο σε εθνικό όσο και σε υπερεθνικό επίπεδο. Η συμβολή του αθλητισμού σε μια σειρά πολιτικοπολιτισμικών στόχων δεν είναι μεγάλη, αλλά αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο σε ανεπάρκειες της πολιτικής και λιγότερο του αθλητισμού.

Η παρούσα έρευνα είναι η πρώτη του είδους της στην Ελλάδα. Η εξέταση όμως γενικότερων προβλημάτων του αθλητισμού επιβάλλεται από τη διαδικασία σύγκλισης των χωρών της ΕΕ και στο χώρο του αθλητισμού, όπως περιγράφεται από τη Λευκή Βίβλο. Το Monthly Review προγραμματίζει για το άμεσο μέλλον τη συνέχεια αυτής της έρευνας, ώστε να υπάρξει μια πληρέστερη εικόνα των τάσεων εξέλιξης του αθλητισμού στην Ελλάδα καθώς και των επιρροών που δέχεται από την ΕΕ και τις ΗΠΑ.