Σύμφωνο «καλής γειτονίας» υπέγραξαν Σκόπια και Σόφια

Οι πρωθυπουργοί, της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ και της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, υπέγραψαν σήμερα, σε πανηγυρική ατμόσφαιρα, στα Σκόπια, μεταξύ τους «σύμφωνο καλής γειτονίας και συνεργασίας» με την φιλοδοξία ότι θα ανοίξει μια νέα σελίδα στις σχέσεις των δύο χωρών, τις οποίες σκίαζαν εθνοτικές (κυρίως) διαφορές του παρελθόντος.
 
Κατά το πρακτορείο ειδήσεων της ΠΓΔΜ, «ΜΙΑ» η συμφωνία, η οποία υπεγράφη «στη “μακεδονική” γλώσσα, σύμφωνα με το Σύνταγμα της “Μακεδονίας” και στη βουλγαρική γλώσσα, σύμφωνα με το Σύνταγμα της Βουλγαρίας», προβλέπει στήριξη των ευρω-ατλαντικών επιδιώξεων της πΓΔΜ εκ μέρους της Βουλγαρίας, συνεργασία σε διμερές και πολυμερές επίπεδο, αναβάθμιση των συγκοινωνιακών συνδέσεων και των επικοινωνιών, απλούστευση των τελωνειακών και συνοριακών διαδικασιών, κατανομή κονδυλίων για περιφερειακά και διασυνοριακά έργα υποδομής, καθώς και διευκόλυνση των επαφών μεταξύ των πολιτών των δύο χωρών.

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν από κοινού μετά την υπογραφή οι δυο πρωθυπουργοί αναφέρθηκαν στην σημασία της συμφωνίας.

«Κάναμε ένα ιστορικό βήμα προς τα εμπρός και ανοίξαμε τον δρόμο για τη σταθερότητα και την ανάπτυξη των δύο χωρών. Η συμφωνία αυτή αποτελεί κοινή επιτυχία και συμβολή στην πολιτική σταθεροποίηση της περιοχής και ευρύτερα. Επιλέξαμε να ασκήσουμε πολιτική λύσεων και όχι προβλημάτων. Οι σχέσεις καλής γειτονίας είναι θέμα ωριμότητας και γι’ αυτό η συμφωνία αυτή συνιστά σημαντικό μήνυμα προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ ότι οι χώρες έχουν πολιτικές ηγεσίες που οικοδομούν γέφυρες. Η Βουλγαρία από σήμερα είναι ακόμη μεγαλύτερος φίλος και σύμμαχος στην πορεία προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Ο λαός μου δικαίως θα είναι ευτυχής», δήλωσε, ο Ζόραν Ζάεφ ενώ ο ομόλογός του Μπορίσοφ, τόνισε:

«Θέλω να χαιρετίσω τον Πρωθυπουργό Ζάεφ. Οι δύο χώρες, δίχως συντονιστές και μεσολαβητές, κατέληξαν στην απόφαση ότι η ειρήνη, η σύμπραξη και η καλή γειτονία είναι πιο σημαντικές απ’ οτιδήποτε άλλο. Δεν είναι τυχαίο το ότι οι άνθρωποι λένε ότι, βλέποντας προς τα πίσω, θα σκοντάψεις και θα πέσεις. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να βλέπουμε προς τα εμπρός. Τα αποτελέσματα θα τα δείτε μετά από κάποιο διάστημα. Ο όρος “κοινή ιστορία” είναι ένας όρος που προσφέρει κοινή προοπτική και όχι διχασμούς».

Ο διεθνής παράγοντας χαιρέτισε και αυτός την συμφωνία. Η Ύπατη Εκπρόσωπος αρμόδια για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι και ο αρμόδιος για τη διεύρυνση της ΕΕ Επίτροπος, Γιοχάνες Χαν, σε κοινή τους δήλωσή τους αναφέρουν μεταξύ άλλων πως η υπογραφείσα συμφωνία «καταδεικνύει την αποφασιστικότητα των δύο πλευρών για υπέρβαση των διμερών ζητημάτων και αποτελεί έμπνευση για όλη την περιοχή». Προσθέτουν δε, σύμφωνα με την ανακοίνωση, ότι η συμφωνία συνιστά «θετικό βήμα προς τα εμπρός για τις σχέσεις καλής γειτονίας και ενισχύει την ευρωπαϊκή προοπτική της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, προς το συμφέρον των κατοίκων της».

Στο ίδιο πνεύμα ο Γερμανός ΥΠΕΞ, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, χαρακτηρίζει «ιστορική» στην την συμφωνία. «Είμαι πεπεισμένος ότι η νέα Κυβέρνηση στα Σκόπια θα συνεχίσει να εφαρμόζει αυτή την εποικοδομητική συνεργασία, κατά συνέπεια, με όλους τους γείτονες. Επίσης, χαιρετίζω τις προσπάθειες της νέας Κυβέρνησης, μετά από μία πολυετή στασιμότητα, να ξεκινήσει τώρα επιτέλους την υλοποίηση των άμεσα αναγκαίων για την προσέγγιση της ΕΕ μεταρρυθμίσεων», αναφέρει μεταξύ άλλων σε γραπτή δήλωσή του.,

Παρότι η Σόφια αναγνώρισε το 1992 πρώτη αυτή την ΠΓΔΜ με την συνταγματική της ονομασία, επέμενε να μην αναγνωρίζει την ύπαρξη «μακεδονικού έθνους» και «μακεδονικής γλώσσας», ενώ τις σχέσεις των δυο χωρών σκίαζαν επιμέρους διαφωνίες γύρω από ιστορικά και γεγονότα και πρόσωπα.

Η Σόφια κατά καιρούς κατήγγειλε τα Σκόπια για «αλυτρωτισμό» και «επιθετικό εθνικισμό» και μάλιστα απειλούσε ότι, εάν συνεχίσουν τέτοιες πολιτικές, θα εμποδίσει την πορεία της ΠΓΔΜ προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ.

Πάραυτα, όλα αυτά τα χρόνια μονογράφονταν επιμέρους συμφωνίες, που όμως δεν κυρώνονταν από τα κοινοβούλια λόγω της διαφοράς στο θέμα της γλώσσας.

Επ' αυτού, στο κείμενο, που επισυνάπτει ολόκληρο το ΑΠΕ-ΜΠΕ, αναφέρεται ότι η συμφωνία «υπογράφεται στη "μακεδονική" γλώσσα, σύμφωνα με το "μακεδονικό" σύνταγμα και στη βουλγαρική γλώσσα, σύμφωνα με το βουλγαρικό σύνταγμα».

Η νέα κυβέρνηση συνεργασίας Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης και αλβανικών κομμάτων, προχώρησε στην πολυσυζητημένη συμφωνία στο πλαίσιο της επιχείρησης αποκατάστασης κλίματος εμπιστοσύνης με τις όμορες χώρες που θεωρεί ότι είχε διαταραχθεί από τις πολιτικές του τέως πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι.

Σε αυτό το πνεύμα ο ΥΠΕΞ των Σκοπίων Νίκολα Ντιμιτρόφ πραγματοποίησε αμέσως μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης στα Σκόπια την πρώτη του επίσκεψη στην Αθήνα και σύντομα πρόκειται να μεταβεί στα Τίρανα, ενώ ο πρωθυπουργός Ζάεφ ταξίδεψε στη Σόφια όπου από κοινού με τον Βούλγαρο ομόλογό του «έκλεισαν» οριστικά το θέμα της συμφωνίας.

Η υπογραφή της συμφωνίας, ωστόσο, προκαλεί πολιτικές αναταράξεις στα Σκόπια όπου η Κεντρική Επιτροπή του VMRO-DPMNE, του κόμματος του Γκρούεφσκι, ανακοίνωσε πως δεν θα την στηρίξει «υπό την παρούσα μορφή της».

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση του κόμματος, που είναι το μεγαλύτερο της αντιπολίτευσης, το VMRO-DPMNE κρίνει ότι οι ισχύουσες διατάξεις αυτής της Συμφωνίας, ίσως όχι άμεσα, αλλά μετά από ένα ή και περισσότερα χρόνια από την υπογραφή της, κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της, θα φέρουν αντιμέτωπη την πΓΔΜ με σοβαρά προβλήματα, η επίλυση των οποίων «θα είναι επιζήμια για τη χώρα».

Απαντώντας το κόμμα του Ζόραν Ζάεφ, το SDS, καλεί τον Γκρούεφσκι «να επιδείξει υπευθυνότητα, συμμετέχοντας στην επίλυση των ανοιχτών ζητημάτων, στην αναβάθμιση των σχέσεων καλής γειτονίας και στην υλοποίηση των ευρωατλαντικών επιδιώξεων της χώρας.

Αντίθετες με το περιεχόμενο της συμφωνίας εμφανίζονται και οι ισχυρές οργανώσεις διασποράς της ΠΓΔΜ, στην Αυστραλία, τον Καναδά, τη Βουλγαρία και την Αλβανία, οι οποίες υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη συμφωνία «είναι άνιση και ικανοποιεί περισσότερο τις βουλγαρικές εθνικιστικές επιδιώξεις» και λιγότερο τα εθνικά συμφέροντα της πΓΔΜ.

Υπογραμμίζουν μεταξύ άλλων ότι τα Σκόπια «με αυτή τη συμφωνία παραιτούνται από τη «“μακεδονική” μειονότητα στη Βουλγαρία».

Σε μια κίνηση αποδοκιμασίας της υπογραφής της συμφωνία, εξάλλου, το VMRO καλεί τα μέλη του να μην παραστούν στις αυριανές ετήσιες εκδηλώσεις για την «εξέγερση του Ίλιντεν», το 1903 εναντίον των Οθωμανών, στην πόλη Κρούσεβο όπου δεν θα μεταβεί, για πρώτη φορά, ο Γκρούεφσκι που όσο ήταν πρωθυπουργός προσέδιδε κάθε χρόνο χαρακτήρα «ρωμαϊκής φιέστας», στην επέτειο.

Ο Ζάεφ πάντως, διαθέτει μαζί με τα αλβανικά κόμματα την απαιτούμενη πλειοψηφία στη βουλή για αν ψηφίσει την συμφωνία. Ωστόσο δεν παύει η υπογραφή της να αποτελεί το πρώτο πεδίο οξύτατης πολιτικής σύγκρουσης με τον Γκρούεφσκι.

Διαβάστε το κείμενο της Συμφωνίας Σκοπίων - Βουλγαρίας