Ξετυλίγεται ο Ηγεμών στο Αιγαίο

Σε επαγρύπνηση βρίσκονται τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας, δεδομένου ότι απο την Παρασκευή ξεκίνησε η δεκαπενθήμερη τουρκική αεροναυτική άσκηση «Ηγεμών», με τη συμμετοχή ναυτικών δυνάμεων από την Μεγάλη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ολλανδία και το Βέλγιο.

Με τα γυμνάσια, που σύμφωνα με την Άγκυρα γίνονται στο πλαίσιο των επιχειρήσεων για την υποστήριξη της ειρήνης, οι Τούρκοι επαναφέρουν το σύνολο των διεκδικήσεών τους έναντι της Ελλάδας. Όπως προκύπτει από τα σενάρια των τουρκικών παιγνίων, η Άγκυρα επιχειρεί να αναλάβει την ευθύνη για τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης μέχρι τον 25^ο παράλληλο, επαναφέρει δηλαδή την αξίωσή της για επέκταση της δικαιοδοσίας της –ή έστω συνδιαχείριση με τις ελληνικές αρχές- μέχρι το μέσον του Αιγαίου. Η προσπάθεια αυτή συνδέεται ευθέως με την χρόνια επιδίωξη της Τουρκίας να επιτύχει τη διχοτόμηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου (με το αιτιολογικό ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα) και συνεπώς να «παγιδεύσει» τα ελληνικά νησιά μέσα σε ζώνες τουρκικής δικαιοδοσίας.

Μέσω της άσκησης «Ηγεμών» η Άγκυρα επανέρχεται στην προσπάθεια για περιορισμό του ελληνικού εναέριου χώρου των 10 ναυτικών μιλίων στα έξι ν.μ, ώστε ο ελληνικός εναέριος να συμπίπτει με την αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα) των έξι μιλίων από τις ακτές. Χαρακτηρίζοντας τον ελληνικό εναέριο χώρο όχι ως «national air space», αλλά χρησιμοποιώντας τον όρο «airspace over the national waters», οι Τούρκοι θέλουν να καταδείξουν το «παράδοξο» να είναι διαφορετικό το εύρος του εναέριου χώρου από τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Ακόμη μία πονηρή επιδίωξη των Τούρκων είναι η προσπάθεια καθιέρωσης συγκεκριμένων τμημάτων του Αιγαίου σαν περιοχές που θα εκτελούνται αποκλειστικά τουρκικά στρατιωτικά γυμνάσια, προωθώντας de facto το πάγιο αίτημά της για «συγκυριαρχία» στο Αιγαίο. Μία από τις βασικές στοχεύσεις της Τουρκίας ήταν να καταδειχθεί ότι τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου είναι δήθεν «αποστρατιωτικοποιημένα». Στο σενάριο της άσκησης συμπεριλαμβάνεται σύσταση προς τα πληρώματα των ελικοπτέρων που θα λάβουν μέρος στα αεροναυτικά παίγνια να μην πετούν πάνω από τα αποστρατιωτικοποιημένα νησιά και να μην διέρχονται πάνω από τα χωρικά τους ύδατα. Σε σχετικό χάρτη, νησιά όπως η Ρόδος, η Κως, η Κάλυμνος και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, αλλά και η Ικαρία, η Λήμνος, η Χίος, η Λέσβος αλλά και η Θάσος με την Σαμοθράκη είναι χρωματισμένα με γκρι.

Όπως πληροφορείται το protothema.gr, μόλις την Τρίτη, το τουρκικό γενικό επιτελείο απέσυρε τον χάρτη που εμφάνιζε τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου σαν αποστρατιωτικοποιημένα. Είχαν προηγηθεί διαβήματα της ελληνικής διπλωματίας και διαμαρτυρίες των συμμετεχουσών χωρών (Μεγάλη Βρετανία, Ολλανδία, Βέλγιο), που φαίνεται ότι δεν ήθελαν να βρεθούν στη μέση ενός επαπειλούμενου διπλωματικού επεισοδίου και κυρίως «μέτρησαν» ότι δεν τις συμφέρει η οιονεί αποστρατιωτικοποίηση του μισού Αιγαίου.

Με σκοπό να συμμετάσχουν στα τουρκικά παίγνια, ήδη η βρετανική αρμάδα, ένα αμερικανικό καταδρομικό και δύο ολλανδικές φρεγάτες συγκεντρώνονται στη ναυτική βάση του Ακσάζ. Από τις 18 Μαρτίου, οι συμμετέχουσες δυνάμεις θα βγουν στα διεθνή ύδατα και στη συνέχεια οι Τούρκοι με τους Εγγλέζους, τους Αμερικανούς και τους Ολλανδούς θα κάνουν απόβαση στο Ντογάνμπεη.

Σε όλους τους τόνους οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι το πλοίο με το οποίο θα συμμετάσχουν στον «Ηγεμόνα» θα είναι υπό την διοίκηση των Βρετανών και θα ακολουθήσει όλους τους διεθνώς αποδεκτούς κανόνες για την διεξαγωγή ασκήσεων. Οι Βρετανοί έχουν δηλώσει ότι η συμμετοχή τους σε ασκήσεις  γίνεται με πλήρη σεβασμό στα κυριαρχικά δικαιώματα των χωρών και στο διεθνές δίκαιο.

Παρά το γεγονός ότι οι τέσσερις χώρες δεν θα αποστείλουν μαχητικά αεροσκάφη, σε εκκρεμότητα βρίσκεται το θέμα των πτήσεων των βρετανικών και ολλανδικών ελικοπτέρων που θα απονηωθούν από τα πολεμικά πλοία. Οι σύμμαχοι φέρονται να έχουν δώσει διαβεβαιώσεις στην Αθήνα ότι δεν θα εισέλθουν εντός της ζώνης των 10νμ του ελληνικού εναέριου χώρου, το ερώτημα είναι όμως εάν οι πιλότοι των ελικοπτέρων θα αναφέρονται στις ελληνικές υπηρεσίες, ενώ αδιευκρίνιστη είναι η συμπεριφορά τους για πτήσεις εντός FIR Αθηνών αλλά εκτός εθνικού εναέριου χώρου, για τις οποίες έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν το Κέντρο Πληροφοριών Αθηνών (ΚΕΠΑΘ). 

Το πιθανότερο είναι ωστόσο ότι οι σύμμαχοι θα παρατηρούν αναγνωρίσεις και εικονικές αναχαιτίσεις τουρκικών μαχητικών από ελληνικά αεροσκάφη, αφού στην άσκηση θα λάβουν μέρος τουρκικά μαχητικά και η Άγκυρα δεν δείχνει διάθεση να ενημερώνει τις ελληνικές αρχές για τις λεπτομέρειες των πτήσεων των αεροσκαφών της εντός του FIR Αθηνών. και αυτό δεν θα αποτρέψει το να καταστούν οι σύμμαχοι ..θεατές των αναγνωρίσεων και αναχαιτίσεων των  τουρκικών μαχητικών στην ζώνη αυτή και πέραν των 10 μιλιών ,στον διεθνή ανάριο χώρο του Αιγαίου.

Τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας, ως συνήθως εκπέμπουν μηνύματα αισιοδοξίας, ότι γίνονται όλες οι απαραίτητες ενέργειες για τη διασφάλιση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Ο σχεδιασμός και η διεξαγωγή της άσκησης «Egemen», θεωρείται η απάντηση της Άγκυρας στο ΝΑΤΟϊκο παίγνιο «Noble Archer», που περιελάμβανε γυμνάσια πάνω από τον Άγιο Ευστράτιο και την Λήμνο. Οι Τούρκοι αποστέλλουν μήνυμα σε δύο αποδέκτες : στην Ελλάδα ότι δεν πρέπει να προβάλλει τα νησιά του Αιγαίου σαν στρατιωτικοποιημένα και στο ΝΑΤΟ ότι δεν θα πρέπει να εμπλέκεται σε διμερείς διενέξεις, διότι μπορεί να πυροδοτήσει ένταξη ανάμεσα σε συμμαχικά κράτη. Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία και η Ολλανδία θα αποδεχθούν και θα «νομιμοποιήσουν» de facto τις τουρκικές απόψεις.