Η Αθήνα δεν θα συμμετάσχει σε δύναμη σταθεροποίησης στη Γάζα - Προσδοκίες για διευρυμένη διάσκεψη 5+1 στο Κυπριακό

Τις βασικές κατευθύνσεις της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής σε μια σειρά κρίσιμων γεωπολιτικών μετώπων σκιαγραφούν, στη διάρκεια ενημέρωσης δημοσιογράφων, ανώτατες διπλωματικές πηγές, αναφερόμενες στη Γάζα, το Κυπριακό, τη Λιβύη, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, τον στρατηγικό διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα Δυτικά Βαλκάνια και το έργο του ηλεκτρικού καλωδίου GSI.

Σε ό,τι αφορά τη Γάζα, οι πηγές διευκρινίζουν ότι η Ελλάδα προτίθεται να συμμετάσχει στην επόμενη φάση του σχεδίου που αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια και την ανοικοδόμηση της περιοχής. Τονίζεται, ωστόσο, ότι δεν υφίσταται ούτε εξετάζεται συμμετοχή της χώρας σε δύναμη σταθεροποίησης ή ειρηνευτική αποστολή, με την ελληνική εμπλοκή να περιορίζεται αυστηρά στο ανθρωπιστικό και αναπτυξιακό σκέλος.

Για το Κυπριακό, οι πηγές κάνουν λόγο για «σημαντική κινητικότητα», εκφράζοντας την ελπίδα ότι εντός του πρώτου τριμήνου του 2026 θα πραγματοποιηθεί διευρυμένη διάσκεψη 5+1. Όπως επισημαίνεται, στόχος της ελληνικής πλευράς είναι η ουσιαστική συζήτηση επί της λύσης του Κυπριακού και όχι η περιορισμένη ενασχόληση μόνο με Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Σε σχέση με τη Λιβύη, τονίζεται ότι η Ελλάδα επιδιώκει ισορροπημένες σχέσεις και διατηρεί ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, σεβόμενη πλήρως την κυριαρχία της χώρας. Η πρόσφατη συνάντηση με τον Ακίλα Σάλεχ χαρακτηρίζεται «πολύ ουσιαστική», με τις ίδιες πηγές να υπογραμμίζουν ότι κάθε πλευρά έχει το δικαίωμα να εκφράζει τις θέσεις που αφορούν τη χώρα της. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι, όπως η Μάλτα έχει επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες, το ίδιο ισχύει και για την Κρήτη, ενώ σημειώνεται ότι τα θαλάσσια οικόπεδα που χάραξε η Λιβύη σέβονται τη μέση γραμμή, σύμφωνα με την ελληνική αντίληψη.

Για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι ανώτατες διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι στο προσεχές διάστημα αναμένεται πολιτικός διάλογος και συνέχιση της θετικής ατζέντας, επισημαίνοντας ότι ο δομημένος διάλογος συμβάλλει στη διατήρηση μιας λειτουργικής σχέσης. Τονίζεται η σημασία πραγματοποίησης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας εντός του πρώτου τριμήνου του 2026, ακόμη και αν δεν υπάρξουν άμεσα αποτελέσματα, καθώς η συζήτηση και η προσωπική επαφή κρίνονται καθοριστικές.

Όπως επισημαίνεται, η σχέση Αθήνας – Άγκυρας χαρακτηρίζεται «ικανοποιητική και λειτουργική», επιτρέποντας τη διατήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας, χωρίς ωστόσο να έχει ανοίξει το κεφάλαιο των οριοθετήσεων. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, μετά τη Διακήρυξη των Αθηνών έχει περάσει σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, ωστόσο η εκκρεμότητα των οριοθετήσεων δημιουργεί διαρκώς νέα ζητήματα. Υπάρχει περιθώριο προόδου, χωρίς υπερβολική αισιοδοξία, καθώς η ελληνική πλευρά επιμένει στη συζήτηση αποκλειστικά για την οριοθέτηση και, σε περίπτωση μη συμφωνίας, στην προσφυγή στη Χάγη, ενώ η τουρκική πλευρά επιδιώκει τη σύνδεση με ευρύτερα θέματα. Παρά τις δυσκολίες, σημειώνεται ότι ο ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας έχει αποτρέψει εντάσεις, ενώ διαψεύδονται κατηγορηματικά σενάρια περί εξωτερικών παρεμβάσεων σε ελληνοτουρκικά ή ελληνολιβυκά ζητήματα.

Για τον Στρατηγικό Διάλογο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2026.

Στα Δυτικά Βαλκάνια, η Ελλάδα σχεδιάζει να αναλάβει πρωτοβουλία εντός του 2026, με επισκέψεις σε όλες τις χώρες της περιοχής, ενόψει της ελληνικής προεδρίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2027.

Τέλος, σε ό,τι αφορά το ηλεκτρικό καλώδιο, υπογραμμίζεται η ιδιαίτερη σημασία του έργου για την Κύπρο. Όπως σημειώνεται, το έργο πρέπει να προχωρήσει και θα προχωρήσει, με τους δύο ηγέτες να έχουν ζητήσει περαιτέρω οικονομικοτεχνική μελέτη. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι δεν υφίσταται γεωπολιτικό ζήτημα και εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι η Τουρκία δεν θα παρεμποδίσει το έργο, το οποίο στηρίζεται από την Ευρώπη και εδράζεται στο διεθνές δίκαιο. Εφόσον επιλυθούν τα οικονομικοτεχνικά ζητήματα, το έργο θα συνεχιστεί κανονικά.