Προσκύνημα στην Παναγία Σουμελά

Η πομπή ήταν εντυπωσιακή, μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά. Περίπου τρεις χιλιάδες πιστοί, που έφτασαν στον Πόντο με κάθε μέσο- αεροπλάνα, καράβια, λεωφορεία- από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και της Ελλάδας, συνόδευσαν χθες, ανήμερα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, για δεύτερη συνεχή χρονιά, την εικόνα της Παναγίας Σουμελά στο ομώνυμο μοναστήρι- θρύλο του ποντιακού ελληνισμού, στην Τουρκία.

Το φετινό προσκύνημα, όπως κι άλλα δύο τα προηγούμενα χρόνια- πρόπερσι και πέρσι, όταν η εικόνα, πιστό αντίγραφο εκείνης που φυλάσσεται στην Παναγιά τη Σουμελά, στο Βέρμιο, επέστρεψε στο μοναστήρι του Πόντου για πρώτη φορά έπειτα από έναν αιώνα- διοργάνωσε και χρηματοδότησε ο συντονιστής της Ε’ Περιφέρειας του ΣΑΕ και βουλευτής της κρατικής Δούμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Ιβάν Σαββίδης.

Η φετινή, ωστόσο, διαδρομή, προς την άλλοτε αυτή ακμάζουσα εστία του ορθόδοξου ποντιακού στοιχείου της περιοχής ήταν κάποιες στιγμές δυσκολότερη απ’ ό,τι πέρσι, όχι μόνο λόγω του ανηφορικού μονοπατιού των τριών χιλιομέτρων που πρέπει να διανύσει κάποιος για να βρεθεί στο μοναστήρι, αλλά και εξαιτίας κάποιων εντάσεων.

Όπως αυτή που σημειώθηκε προς στιγμήν, όταν η διευθύντρια του μουσείου της Παναγίας Σουμελά (μ’ αυτόν το χαρακτήρα λειτουργεί σήμερα η Μονή), Νιλγκούν Γιλμαζέρ, παρενέβη για να αποτρέψει την τέλεση παράκλησης σε χώρο έξω από τη μονή.

Οι ορθόδοξοι ιερείς, φορώντας πολιτικά ενδύματα και όχι άμφια, αφού έτσι προβλέπει ο τουρκικός νόμος, όπως τούς επισήμαναν από το αεροδρόμιο κιόλας οι τοπικές αρχές, έφτασαν έξω από τη μονή κι εκεί, ο ιερέας του Πατριαρχείου π. Βησσαρίων Κομζιάς, φόρεσε ράσο και πετραχήλι προκειμένου να τελέσει την παράκληση.

Εκείνη τη στιγμή εμφανίσθηκε η κ. Γιλμαζέρ και ζήτησε να διακοπεί η τελετή, λέγοντας πως δεν επιτρέπεται κάτι τέτοιο και προσπαθώντας να σβήσει το κερί που έκαιγε μπροστά από την εικόνα, την οποία, την προηγούμενη ημέρα, ο Ιβάν Σαββίδης είχε παραλάβει από τα χέρια του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμου.

Ορισμένοι από το συγκεντρωμένο πλήθος των πιστών, στο οποίο ήταν- μεταξύ άλλων- ο νομάρχης Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Ψωμιάδης και ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Μακεδονικού Μετώπου, Στέλιος Παπαθεμελής, άρχισαν να ψάλλουν τροπάρια και τον εθνικό ύμνο. Η ένταση αποκλιμακώθηκε τελικά με την παρέμβαση των ψυχραιμότερων και το επεισόδιο έληξε.

Η εικόνα «σκαρφάλωσε» στη μονή, μέσα από την κατάφυτη χαράδρα του όρους Μελά και τους θεόρατους βράχους που μοιάζουν να αγγίζουν τον ουρανό, υπό τη συνοδεία των βυζαντινών ψαλμών των ιερέων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στην κεφαλή της πομπής, ο Ιβάν Σαββίδης, με το σύμβολο του δικέφαλου αετού στη γραβάτα και τη ρωσική σημαία στο πέτο του σακακιού του, ανέβαινε σιωπηλός στο μεγάλο βράχο.

Λίγο πιο πίσω, οι πιστοί, άλλοι ασθμαίνοντας κι άλλοι θαυμάζοντας το μεγαλείο του τοπίου και σιγοψάλλοντας ιερά τροπάρια ακολουθούσαν με προσήλωση την εικόνα της Παναγιάς, αυτή που, λίγο νωρίτερα είχαν την ευκαιρία να προσκυνήσουν, στους πρόποδες του μονοπατιού.

Εκεί, όπου για λίγο οι λύρες βγήκαν από τις αποσκευές και οι πιστοί από τη μία έσπευσαν να «κλείνουν γόνυ» στην εικόνα, που κρατούσε ως άλλο Άγιο Δισκοπότηρο στα χέρια του ο ιερέας Όλεγκ Νταβρίσκι Γρηγοριάδης και από την άλλη έπιαναν χορό και τραγουδούσαν με τη συνοδεία του κεμεντζέ: «Σουμέλα λέν την Παναγιά/ Σουμέλα λέν και σένα. [...] Εγώ ποντιοπούλ είμαι, ματώνω, κι ματούμαι,/ σην Σουμελά τό Μαναστήρ κλίσκουμαι και κοιμούμαι».

Οι εκδηλώσεις αυτές αγάπης για την Παναγία κορυφώθηκαν, όταν η εικόνα έφτασε και μπήκε τελικά στη μονή και οι πιστοί, σε πλήρη κατάνυξη προσευχήθηκαν σιωπηλά, στραμμένοι προς τη Μεγαλόχαρη. Λίγο αργότερα, οι ίδιοι προσκυνητές πήραν το δρόμο της επιστροφής, με μια υπόσχεση, να επιστρέψουν για ένα ακόμη προσκύνημα και μια ευχή, για τη διατήρηση της ενότητας του ποντιακού ελληνισμού.

Όπως αυτή που είχε εκφράσει νωρίτερα ο νομάρχης Θεσσαλονίκης, με δηλώσεις του στο αεροδρόμιο: «Είναι ευκαιρία, αυτό το δυνατό κύτταρο του οικουμενικού ελληνισμού, οι Πόντιοι να ενωθούν. Αν ενωθούν, τότε η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να πάει ακόμη πιο μπροστά».

Αυτή την ίδια ενότητα του ποντιακού ελληνισμού προασπίζεται και ο Ιβάν Σαββίδης, ο οποίος δεν έκρυβε την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι οι τοπικές αρχές, όχι μόνο δεν «αγκάλιασαν», όπως είπε, τους 3.000 προσκυνητές που έφτασαν στην περιοχή τους, αλλά δημιούργησαν προσκόμματα, απαγορεύοντας ακόμη και τις μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις που επρόκειτο να πλαισιώσουν τη μεγάλη αυτή γιορτή.

Σε δηλώσεις του στα τουρκικά ΜΜΕ, ο κ. Σαββίδης, ενοχλημένος για τα όσα προηγήθηκαν και τη συμπεριφορά των τοπικών αρχών δήλωσε αποφασισμένος να φέρει το θέμα στις αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές, τη ρωσική Δούμα, αλλά και τη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση, στέλνοντας σχετική επιστολή.

Επισήμανε ότι, οι πιστοί, από όποια θρησκεία κι αν προέρχονται, έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν ελεύθερα τα «πιστεύω» τους, ενώ υπενθύμισε και τις στενές οικονομικές σχέσεις που αναπτύσσει η Ρωσία, της οποίας είναι βουλευτής, με την Τουρκία, λέγοντας πως αυτό θα πρέπει να έχει αντίκρισμα σε όλους τους τομείς των διμερών σχέσεων.

Παρά την πικρία του, ωστόσο, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στον απλό λαό της περιοχής, που τον υποδέχτηκε και φέτος με θέρμη. «Η νίκη μου είναι ότι, γυναίκες της περιοχής ήρθαν και μ΄ αγκάλιασαν και μ’ ευχαρίστησαν που έφερα τόσο πολλούς προσκυνητές στην περιοχή τους, τονώνοντας τον τουρισμό της», είπε χαρακτηριστικά.