Πολλοί θεωρούν πως το διαζύγιο είναι μια λύση για τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας γάμος. Άλλοι πάλι ότι είναι μια ελεύθερη επιλογή για την βελτίωση της προσωπικής ζωής. Δεν είναι όμως τίποτε άλλο παρά μια έξοδος. Είναι η φυγή από μια εμπειρία που απλώς εξουθενώνει. Η κατάσταση απλά δεν αντέχεται! Όμως, αν και  ένα διαζύγιο αποδεσμεύει το ζευγάρι, μπορεί να έχει επιπτώσεις σε όλα τα μέλη της οικογένειας και κυρίως στα παιδιά.

Πολλά ζευγάρια εν όψει του χωρισμού αναρωτιούνται : « Πως θα το πούμε στα παιδιά; Πως θα το πάρουν; Μήπως του στενοχωρήσουμε και τους δημιουργήσουμε ψυχολογικό πρόβλημα;». Ο χωρισμός δημιουργεί μεγάλη ενοχή στους περισσότερους γονείς. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο η στιγμή της αποκάλυψης συχνά αναβάλλεται μέχρι να δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία. Σύμφωνα με την κοινωνική λειτουργό του Κέντρου Στήριξης Οικογένειας Κορίνθου (alkistis@akmi-kek.gr ), κυρία Γιώτα Δημητριάδη, «πολλά παιδιά και έφηβοι ερμηνεύουν το διαζύγιο ως απόρριψη ή εγκατάλειψη των ιδίων. Δεν κατανοούν ή δεν μπορούν να κατανοήσουν όλες τις επιπτώσεις που έχει ένας δυστυχισμένος γάμος στους ενήλικες ».

Ποιες όμως είναι οι τυπικές αντιδράσεις των παιδιών;

• Οι αντιδράσεις των παιδιών εξαρτώνται από:
• Συγκρότηση και ψυχοσυναισθηματική ωριμότητα του παιδιού
• Ποιότητα της σχέσης που είχε το παιδί με τους γονείς του πριν από το διαζύγιο
• Ποιότητα των σχέσεων του παιδιού με παππούδες, φίλους, δασκάλους και άλλα σημαντικά πρόσωπα με τα οποία έρχεται σε επαφή
• Δυνατότητα ή όχι ψυχολογικής στήριξης του παιδιού από κάποιον ειδικό ιδιαίτερα στην εφηβική ηλικία
• Ένταση κατά τη διάρκεια των γονικών συγκρούσεων
• Ικανότητα των γονιών να ανταποκριθούν στις ανάγκες του παιδιού στη φάση του διαζυγίου

Κάποιοι άνθρωποι έχουν την τάση να υποθέτουν ότι τα παιδιά από διαλυμένα σπίτια μειονεκτούν στη ζωή και ότι αναπόφευκτα θα βασανίζονται από συναισθηματικά προβλήματα ή προβλήματα συμπεριφοράς. «Μερικά παιδιά, όταν οι γονείς τους χωρίζουν, υποφέρουν σε τέτοιο βαθμό από έντονο συναισθηματικό τραύμα ώστε ποτέ δε θα αναρρώσουν ολοκληρωτικά από τις αρνητικές επιδράσεις. Οι ψυχολογικές επιδράσεις συχνά εμφανίζονται και στην ενήλικη ζωή, χωρίς μερικές φορές τα άτομα να έχουν σαφή επίγνωση για το που εντοπίζεται το πρόβλημα», αναφέρει η κ. Δημητριάδη.

Μερικές τυπικές αντιδράσεις παιδιών στη φάση του διαζυγίου

•  Άρνηση… δε θα χωρίσουν. Απλά ο μπαμπάς θα μένει στο διπλανό σπίτι. Σε λίγο θα είμαστε και πάλι μαζί
• Φόβος εγκατάλειψης… Τα παιδιά αισθάνονται πως όταν οι γονείς τους χωρίσουν δε θα υπάρχει κανείς να τα φροντίζει και να τα νοιάζεται
• Θυμός και επιθετικότητα… Τα παιδιά μπορεί να εκφράσουν επιθετικότητα και θυμό απέναντι στα αδέλφια, τους συνομήλικους, τους συγγενείς ή τους γονείς (ιδιαίτερα ενάντια στο γονιό στον οποίο το παιδί καταλογίζει το φταίξιμο). Ακόμη μπορεί να παρουσιάσουν πτώση στις σχολικές επιδόσεις ή να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν το διαζύγιο για να ασκήσουν εξουσία και να διεκδικήσουν δικαιώματα.
• Ενοχή …Συχνά αισθάνονται ότι φταίνε αυτά για τις συγκρούσεις των γονιών τους. Μπορεί να πιστεύουν ότι στη ρίζα των γονικών συγκρούσεων βρίσκονται κάποια δικά τους λάθη. Αυτή η πεποίθηση ενισχύεται ιδιαίτερα όταν οι γονείς συγκρούονται μπροστά στα παιδιά και μάλιστα με αφορμή την αντιμετώπιση των προκλητικών συμπεριφορών των παιδιών.
• Κατάθλιψη, Υπνηλία, διαταραχή του ύπνου ή της διατροφής, τάσεις απομόνωσης
• Ανωριμότητα …Νυχτερινή ενούρηση, μωρουδίστικος τόνος φωνής
• Προσπάθειες συμφιλίωσης …Ακόμη μπορεί να αρνούνται να αλλάξουν σπίτι τις μέρες που ορίζει ο διακανονισμός ή να αρνούνται με κάθε τρόπο να μιλήσουν ή συναντήσουν τον ένα από τους δύο γονείς. Να συμμαχήσουν με τον \αδύνατο\ ή \αδικημένο\ γονιό και να εναντιώνονται, να κακολογούν ή να απορρίπτουν τον άλλο.
• Ανάγκη για ενημέρωση …Τα παιδιά ρωτούν συχνά και απαιτούν να μαθαίνουν λεπτομέρειες για το τι συμβαίνει και για τις συνέπειες που θα έχουν επάνω τους οι εξελίξεις. Είναι σημαντικό οι πληροφορίες που παίρνουν από τους δύο γονείς να είναι εναρμονισμένες και όχι αλληλοσυγκρουόμενες.

Η κ. Δημητριάδη διευκρινίζει πως «σε κάποιες περιπτώσεις τα παιδιά ίσως αναγκαστούν να πάρουν το μέρος του ενός γονιού », και ότι, «καθώς τα παιδιά είναι ανίσχυρα, γίνονται εξιλαστήρια θύματα όταν οι γονείς αισθάνονται δυστυχισμένοι και  απογοητευμένοι».

Βοηθήστε πέρα από τον εαυτό σας και τα παιδιά σας:

• Μην ταπεινώνετε τον άλλο γονέα μπροστά στο παιδί.
• Ζητήστε βοήθεια από άλλα υποστηρικτικά πρόσωπα, όπως οι φίλοι.
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να πάρουν μέρος στη λύπη σας, εάν το νιώθετε, αλλά όχι στην πικρία σας ή στις λογομαχίες σας.
• Δίνετε συνεχή επιβεβαίωση της αγάπης και της υποστήριξής σας, και όταν  τα λόγια αποτυχαίνουν, αγγίξτε τα.
• Μην αλλάζετε το ρόλο του παιδιού, π.χ. κάνοντάς το αντικαταστάτη του γονιού που έφυγε.
• Να είστε ειλικρινείς και έντιμοι με το παιδί, πάντοτε εντός των ορίων του επιπέδου  κατανόησής του.

Η κοινωνική λειτουργός του Κέντρου Στήριξης Οικογένειας Κορίνθου, πάντως, τονίζει πως «κανένας γονιός δεν μπορεί να βοηθήσει το παιδί του αν δεν αισθάνεται ο ίδιος καλά και ασφαλής». Επισημαίνει δε, πως «αν και η θλίψη αποτελεί ένα σημαντικό χαρακτηριστικό στοιχείο στο διαζύγιο, αρκετοί γάμοι φθάνουν στο τέλος τους, με αρκετά όμορφο και ήρεμο τρόπο, διασφαλίζοντας έτσι μια γαλήνια ατμόσφαιρα στο περιβάλλον του παιδιού και στον εσωτερικό του κόσμο. Ίσως, λοιπόν, το ρητό που θεωρητικά πρέπει να ακολουθήσουμε είναι: Εάν δεν μπορούμε να πετύχουμε στο γάμο μας, τουλάχιστον ας πετύχουμε στο διαζύγιό μας…για χάρη των παιδιών».