«Κι από Σμύρνη... Σαλονίκη»: Καμιά δεν είναι ίση με τη Μιμή Ντενίση!

Αυτό που γίνεται κάθε βράδυ στο ΘΕΑΤΡΟΝ του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», αν δεν το δει κάποιος, δεν το πιστεύει. Ορδές θεατών, κυρίως γυναίκες και κατά βάση τρίτης ηλικίας, καταφτάνουν με όποιο μέσο διαθέτουν – εννοείται και με οργανωμένα πούλμαν- χαμηλά στην Πειραιώς, στον Ταύρο. Μετά τη θριαμβευτική πορεία της παράστασης «Σμύρνη μου αγαπημένη» που δικαίωσε το τολμηρό εγχείρημα για 3 απανωτές σεζόν, η Μιμή Ντενίση κατάφερε πάλι να σπάσει το ρεκόρ, με μία καινούργια πρόκληση που έβαλε στον εαυτό της.

Με ταυρίσιο πείσμα -και όχι μόνο λόγω του ωροσκοπίου της- ανασκουμπώθηκε, έψαξε, μελέτησε, και αποφάσισε να γράψει τη συνέχεια αυτής της Σμυρνιάς αρχόντισσας, της Φιλιώς Μπαλτατζή η οποία μετά από πολλές περιπέτειες, τραγικές απώλειες και δραματικές ανατροπές στη ζωή της, τα χάνει όλα στην καμένη Σμύρνη του '22, βρίσκεται πρόσφυγας στον Πειραιά και τώρα πλέον, με ένα μπόγο στα χέρια και μια μαύρη μαντήλα στα μαλλιά, ψάχνει να επιβιώσει. Παρέα με όσους έχουν απομείνει από την οικογένειά της φτάνει στη Θεσσαλονίκη του 1923, μια πολυπολιτισμική πόλη με ντόπιους, πρόσφυγες, Πόντιους και Εβραίους που ζουν αρμονικά παρά τις διαφορές τους, και ξεκινάει να στήνει τη ζωή της από την αρχή.

«Καλημέρα, είμαι η Φιλιώ Μπαλτατζή»
Είναι η πρώτη της ατάκα με το που βγαίνει στη σκηνή, και το κοινό ξεσπάει σε αποθεωτικό χειροκρότημα. Κυριακή απόγευμα, και το θέατρο είναι τίγκα μέχρι και τον δεύτερο εξώστη. Η πλοκή τρέχει με κινηματογραφικό ρυθμό, οι 3D σκηνικές αυλαίες αποκαλύπτουν τη γειτονιά στο Τσινάρι στην Άνω πόλη όπου με την ανταλλαγή των πληθυσμών η Φιλιώ βρίσκει το καινούργιο της σπιτικό. Αλλαγή σκηνικού, στην πλατεία Αριστοτέλους, στο μπακάλικο της γειτονιάς, στο μοδιστράδικο που πιάνει δουλειά η κόρη της, στο ζαχαροπλαστείο όπου η Φιλιώ φτιάχνει σμυρναίικα γλυκίσματα, στο εργοστάσιο των Λεβί, στην αίθουσα δεξιώσεων του ξενοδοχείου όπου την προσκαλούν σε δείπνο... Απανωτές αλλαγές, σκηνικά εμφανίζονται και εξαφανίζονται ακαριαία, με χειρουργική ακρίβεια στο timing και με σημασία στις λεπτομέρειες: μέχρι και το παλιό σίδερο «βαποράκι» της Ερατώς (Όλγα Πολίτου) βγάζει καπνό.

Με την τεχνική της ενδιάμεσης αφήγησης, η Μιμή Ντενίση “μπαινοβγαίνει” στον ρόλο της Φιλιώς. Συνδέει τις σκηνές, φωτισμένη με έναν προβολέα και απευθύνεται στο κοινό, εξιστορώντας τα ενδιάμεσα γεγονότα για να διευκολύνει τη ροή του έργου που τρέχει μέσα σε 17 θυελλώδη χρόνια της νεώτερης ελληνικής ιστορίας, φτάνοντας μέχρι την 28η Οκτωβρίου 1940 και την είσοδο της Ελλάδας στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Η διχόνοια μάτωνε τη χώρα, αλλά το σταυρό τον κουβαλούσαν οι πιο αδύναμοι, οι πρόσφυγες» εξηγεί η Μιμή ως αφηγήτρια και τα θυελλώδη χειροκροτήματα την διακόπτουν. «Εμείς είμαστε Ρωμιοί σε ρωμαίικη χώρα. Μάνα πατρίδα τη λέμε» λέει η Φιλιώ και τα χειροκροτήματα την επιβραβεύουν, όπως όταν ο μπακάλης της γειτονιάς (Λευτέρης Ελευθερίου) σχολιάζει: «Όλοι ένα κομμάτι της Μακεδονίας θέλανε. Κι ακόμη δηλαδή...», πάλι το κοινό επικροτεί ηχηρά.

Πρόκειται για ένα πραγματικά μεγαλεπήβολο θεατρικό εγχείρημα -με τις όποιες ενστάσεις μπορεί να έχει κανείς για τυχόν δραματουργικές αφέλειες ή και σεναριακές συμπτώσεις- χωρίς διδακτισμούς και εθνικιστικές κορώνες, τερτίπια και σκηνοθετισμούς, με ψυχραιμία αλλά και συγκίνηση, τίμιο, κατανοητό, “χορταστικό”, λαϊκό θέαμα για το ευρύ κοινό.

«Καλά, πόσες έχει η Ντενίση και της αλλάζουν τόσο γρήγορα τα ρούχα, και τα σκουλαρίκια;»

Και βέβαια η Μιμή Ντενίση δεν αφήνει παραπονεμένους ούτε τους φανατικούς του φημισμένου της styling, με τις αλλεπάλληλες αλλαγές κοστουμιών. Μπορεί στην αρχή να περιορίζεται σε μικρές παραλλαγές total black, ως μαυροφορεμένη πρόσφυγας, αλλά στη συνέχεια και ενώ εξελίσσεται το έργο και η ζωή της στη μεσοπολεμική Θεσσαλονίκη, δίνει ρεσιτάλ με τις γρήγορες αλλαγές: από εμπριμέ και ντε πιες μέχρι εντυπωσιακές τουαλέτες και μονόχρωμα σύνολα, που πάντα ξεχωρίζουν στη χρωματική παλέτα των υπολοίπων επί σκηνής.
Εντάξει, μπορεί οι δυο ηλικιωμένες κυρίες να σχολίαζαν μεγαλόφωνα μέσα στο ασανσέρ προς το υπόγειο πάρκινγκ, μετά το φινάλε: «Βλέπεις; Μέρα μπήκαμε, νύχτα βγαίνουμε!» - «Καλά, πόσες έχει η Ντενίση και της αλλάζουν τόσο γρήγορα τα ρούχα, και τα σκουλαρίκια;»... Μπορεί σίγουρα, ο Τάκης Ζαχαράτος να εξασφαλίσει άφθονο υλικό για τις επόμενες επικές μιμήσεις του, είναι και 170 λεπτά η διάρκεια της παράστασης... Μπορεί να ξεκινήσετε με το γνωστό υπομειδίαμα που συνοδεύει συνήθως την αναφορά στο όνομα της Μιμής Ντενίση... Αλλά, φεύγοντας θα έχετε πειστεί για την απόλυτη ανατροπή που κάνει (και) φέτος, εκτός από πολύ μεγάλη επιτυχία. Η παράσταση της «Κι από Σμύρνη... Σαλονίκη» δεν είναι αυτό που λένε:  Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεώτεροι. Αλλά για να μαθαίνουν ΚΑΙ οι παλιοί.

Η πολυδάπανη παραγωγή, με 15 πρωταγωνιστές επί σκηνής -Αλέξανδρος Αντωνόπουλος, Γιώργος Αρμένης, Νικολέττα Βλαβιανού, Κατερίνα Γερονικολού, Μαρία Εγγλεζάκη, Λευτέρης Ελευθερίου, Δημήτρης Μακαλιάς, Μιχάλης Μητρούσης, Κωνσταντίνα Μιχαήλ, Νίκη Παλληκαράκη, Όλγα Πολίτου, Δήμητρα Σιγάλα, Αναστασία Σκοπελίτη, Γιάννης Τσιμιτσέλης, Αντιγόνη Ψυχράμη- και 13 ακόμη ηθοποιούς και μουσικούς που ξεσηκώνουν ρυθμικά το κοινό, πραγματοποιήθηκε χάρη στην υποστήριξη της Σοφίας και του Δημήτρη Εφραίμογλου του «Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού», αλλά και του καλλιτεχνικού διεθυντή του «Θέατρον» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος», Θρασύβουλου Γιάτσιου.

Το έργο της Μιμής Ντενίση «Κι από Σμύρνη Σαλονίκη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη

Προπώληση εισιτηρίων viva.gr