Τα γλυπτά του Παρθενώνα: Μια υπόθεση γεμάτη σασπένς

Σε θρίλερ τείνει να εξελιχθεί το ζήτημα του δανεισμού των Γλυπτών του Παρθενώνα με την ελληνική πλευρά να εμμένει στη θέση της να καταθέσει σχετικό επίσημο αίτημα δανεισμού με αφορμή τις εκδηλώσεις για το 2021 προκαλώντας μια ανοιχτή συζήτηση με τη βρετανική πλευρά αλλά και ανεβάζοντας και άλλο τους τόνους της πολιτικής αντιπαράθεσης στο εσωτερικό της χώρας. Σε σχετική αντίδραση στο θέμα εκ μέρους του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα, ακολούθησε απάντηση από πηγές του γραφείου του πρωθυπουργού ενώ είχε ήδη προηγηθεί συνέντευξη της Υπουργού Πολιτισμού κ. Λίνας Μενδώνη η οποία προσπάθησε να ξεκαθαρίσει τις ελληνικές θέσεις αποσαφηνίζοντας πως δεν υπάρχει θέμα διεκδίκησης δίχως αναγνώριση της δικής μας κυριότητας. Για την ακρίβεια η Υπουργός υπήρξε σαφής μιλώντας στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ λέγοντας πως πάγια θέση όλων των ελληνικών κυβερνήσεων είναι πως συνιστούν αντικείμενα κλοπής. «Από την στιγμή που έχουμε κλοπή αυτομάτως αυτό δεν δημιουργεί δικαιώματα κυριότητας, νομής, ή κατοχής», τόνισε η υπουργός διευκρινίζοντας πως, η πρόταση δανεισμού που θα καταθέσει η Αθήνα θα θέτει σαφές πλαίσιο που θα διασφαλίζει τις ελληνικές διεκδικήσεις.

Όσο για το κατά πόσο θα σημαίνει κάτι η αποδοχή του αιτήματος μας από τη βρετανική πλευρά ή τουλάχιστον η σοβαρή εξέταση του η Υπουργός δήλωσε πως αυτό είναι πολύ σημαντικό στο βαθμό που “κάμπτεται η μέχρι σήμερα, απολύτως αρνητική και άκαμπτη στάση τους. Το Βρετανικό Μουσείο πάντοτε ήταν αρνητικό. Απολύτως αρνητικό. Εάν αποδεχθούν, μέσα στο πλαίσιο, επαναλαμβάνω, μέσα στο πλαίσιο το οποίο θέτει διαχρονικά η Ελλάδα, να εκτεθούν τα γλυπτά για ένα συγκεκριμένο διάστημα στην Αθήνα, σημαίνει ότι η άκαμπτη στάση αρχίζει σιγά-σιγά να κάμπτεται. Μην ξεχνάτε ότι η βρετανική κοινή γνώμη σε όλες τις μετρήσεις που έχουν γίνει για πολλές δεκαετίες τώρα, τάσσεται σαφώς υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων. Και θα προσθέσω και κάτι άλλο. Ότι οι επιτροπές των Μαρμάρων, τόσο η βρετανική, όσο και η διεθνής ομάδα, όλες οι επιτροπές ανά τον κόσμο που ενισχύουν το αίτημα της Ελλάδος, αυτή τη στιγμή έχουν ανταποκριθεί πολύ θετικά στο αίτημα του Πρωθυπουργού. Θεωρούν ότι τα 200 χρόνια είναι η ιδανική αφορμή για αυτή τη χειρονομία καλής θέλησης εκ μέρους της βρετανικής πλευράς” υποστήριξε η Υπουργός.

Αρνητική η θέση του μουσείου

Ωστόσο εξετάζοντας τη μέχρι τώρα στάση των Βρετανών διαπιστώνεται ότι χαρακτηρίζεται από πλήρη αντίφαση ανάλογα με το ποιος είναι διευθυντής του βρετανικού μουσείου: άλλοτε παραπέμπουν το θέμα στις καλένδες, δηλαδή στην επίσημη βρετανική κυβέρνηση, την οποία θεωρούν τη μοναδική αρμόδια να αποφασίσει και άλλοτε αναλαμβάνουν εκείνοι την ευθύνη της οριστικής απάντησης, δηλώνοντας, όπως σήμερα, οι μοναδικοί αρμόδιοι. Σε σχετικό μάλιστα ερώτημα που ετέθη προς την εκπρόσωπο του βρετανικού μουσείου από την εφημερίδα τα ΝΕΑ το αίτημα θα εξεταστεί υπό προϋποθέσεις λέγοντας πως “οποιοδήποτε δάνειο από τη συλλογή μας είναι θέμα των Επιτρόπων του Μουσείου, ενός αυτοδιοικούμενου οργάνου, και όχι της βρετανικής κυβέρνησης” καθιστώντας, όπως είπαμε σαφές, ότι η αρμοδιότητα της απάντησης βαραίνει αποκλειστικά εκείνους. Και φυσικά η απάντηση καταλήγει στην καίρια διατύπωση πως “προϋπόθεση για οποιονδήποτε δανεισμό είναι η αποδοχή ότι η ιδιοκτησία των αντικειμένων ανήκει στους Επιτρόπους και στο Μουσείο”.

Ύστερα από την απόκριση αυτή είναι τουλάχιστον εύκολο να εικάσει κανείς ποια θα είναι η στάση των Βρετανών σε σχετικό επίσημο αίτημα της ελληνικής πλευράς, αν και η αλήθεια είναι πως ύστερα από την καθολική αντίδραση των πολλών επιτροπών για την Επιστροφή των Μαρμάρων οι Βρετανοί πιέζονται πολύ περισσότερο από ο,τι παλιότερα. Και δεν είναι λίγοι οι διάσημοι, όπως και άλλοι άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών από τη Βρετανία που έχουν ταχθεί στο πλευρό μας-στο παρελθόν ακόμα και ο ίδιος ο Μπόρις Τζόνσον! Μολαταύτα το ζήτημα φάνηκε να οξύνει ακόμα περισσότερο το κλίμα στο εσωτερικό της χώρας με τον κ. Αλέξη Τσίπρα να χαρακτηρίζει την πρωτοβουλία του κ. Μητσοτάκη “αφελή” και να σημειώνει σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως: «Επειδή, όμως, τα θέματα της υπεράσπισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι σημαντικότερα της εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης, δε θα σταθώ στην αστοχία της κυβέρνησης» καλώντας χαρακτηριστικά τον πρωθυπουργό “να σταματήσει να ρίχνει νερό στο μύλο των Βρετανών και αντί επιστολών δανεισμού προς το Μουσείο να ζητήσει, επ' αφορμή των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση και με την στήριξη όλων μας, την οριστική επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα”.

Στα σχόλια του κύριου Τσίπρα απάντησαν και πηγές από το περιβάλλον του Μαξίμου λέγοντας πως: «Ο κ. Τσίπρας δεν είναι σχολιαστής της επικαιρότητας. Είναι πρώην πρωθυπουργός. Επί τέσσερα χρόνια, ποιες πρωτοβουλίες ανέλαβε, πέρα από κάποιες γενικόλογες δηλώσεις για το συγκεκριμένο θέμα; Καμία. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία του επανέφερε το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών δυνατά στο προσκήνιο. Αν μάλιστα ο κ. Τσίπρας ενδιαφερόταν πραγματικά για το θέμα κι όχι για να κάνει φθηνή αντιπολίτευση, θα διάβαζε ότι στις δηλώσεις του Πρωθυπουργού αναφέρεται με σαφήνεια ότι "η απαίτησή μας για επιστροφή των Γλυπτών ισχύει στο ακέραιο" κι ότι το Βρετανικό Μουσείο "δίνει μια χαμένη μάχη. Αντί να διαστρεβλώνει λοιπόν τις προτάσεις του κυρίου Μητσοτάκη, ας συμβάλει με όποιο τρόπο μπορεί στην υλοποίηση του ελληνικού αιτήματος».

Καταληκτικά μιλώντας το Υπουργείο Πολιτισμού μελετάει εξονυχιστικά όλες τις πλευρές του ζητήματος προκειμένου να κατατεθεί ένα σαφές αίτημα προς τους Βρετανούς που δεν θα αφήνει περιθώρια στο να αμφισβητηθεί η κυριότητα των Μαρμάρων. Δεδομένης, ωστόσο, της στάσης του μουσείου σε αυτό που ποντάρουν, όπως φαίνεται και από σχετικά δημοσιεύματα οι ίδιοι οι υποστηρικτές της επιστροφής δεν είναι τόσο η πλευρά του βρετανικού Μουσείου αλλά η φιλελληνική αντίδραση του Μπόρις Τζόνσον. Όπως τόνιζε η δρ Κρις Τίτγατ, η οποία έχει παίξει κρίσιμο ρόλο για την Επανένωση των Γλυπτών στα ΝΕΑ: “Ελπίζουμε ειλικρινά ότι ο Μπόρις Τζόνσον, ως φιλέλληνας και άνθρωπος με κλασική παιδεία, θα δώσει σε αυτή την πρόταση τη δέουσα προσοχή”. Κανείς δεν ξεχνάει τις εποχές που φωτογραφιζόταν με την τότε Υπουργό Πολιτισμού κ. Μελίνα Μερκούρη και όλοι πια πρεσβεύουν ότι η προσπάθεια διεκδίκησης ή έστω δανεισμού με αναγνώριση της δικής μας κυριότητας-κάτι που μοιάζει λογικά παράδοξο- εναπόκειται στον πατριωτισμό των φιλελλήνων. Με την κυβέρνηση, ωστόσο, της Βρετανίας να βρίσκεται σε δυσμενή θέση, όλα θα κριθούν το μέλλον. Το καλό είναι ότι η συζήτηση έχει πλέον ξανανοίξει.