Δικαστική αντιπαράθεση Εκκλησίας - Γαβρόγλου για τις αρμοδιότητες του υπουργείου Παιδείας

Νέα αντιπαράθεση ξεκίνησε μεταξύ της Εκκλησίας της Ελλάδος και της Κυβέρνησης και ειδικά με τον υπουργό Παιδείας, Κώστα Γαβρόγλου.

Αφορμή για τη νέα αυτή αντιπαράθεση είναι ο νέος Οργανισμός του υπουργείου Παιδείας από τον οποίο αφαιρέθηκε από την αποστολή του υπουργείου η «ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης». Δηλαδή, αφαιρέθηκε από την αποστολή του υπουργείου η θρησκευτική αγωγή των νέων και παράλληλα περιόρισε το δικαίωμα αυτοδιοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Ειδικότερα, η Εκκλησία της Ελλάδος προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και ζητεί να κριθούν αντισυνταγματικές ορισμένες διατάξεις του Προεδρικού Διατάγματος 18/2018 που αφορά το νέο οργανισμό του υπουργείου Παιδείας. Ο επίμαχος Οργανισμός καθορίζει τους σκοπούς, τους επιχειρησιακούς στόχους, τις αρμοδιότητες και την οργάνωση γενικότερα του υπουργείου Παιδείας.

Ο νέος οργανισμός στο πρώτο του άρθρο μεταβάλει την αποστολή του υπουργείου Παιδείας σε σχέση με το προγενέστερο καθεστώς, στο θέμα της ανάπτυξης της θρησκευτικής συνείδησης, επισημαίνει η Εκκλησία της Ελλάδος.

Στην αίτηση ακύρωσης η Εκκλησία της Ελλάδος υποστηρίζει ότι είναι αντίθετη στο άρθρο 16 του Συντάγματος η παράλειψη του νέου οργανισμού του υπουργείου Παιδείας να εντάξει την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης στους σκοπούς του υπουργείου, κάτι που υπήρχε στον προγενέστερο οργανισμό του έτους 2014 (Π.Δ. 114/2014).

Συγκεκριμένα, στο Π.Δ. 114/2014, μεταξύ των άλλων, ανέφερε ότι αποστολή του υπουργείου Παιδείας είναι «η προαγωγή της παιδείας με σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και την διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες».

Με άλλα λόγια, υπογραμμίζει η Εκκλησία της Ελλάδος, το υπουργείο Παιδείας αφαιρεί τη θρησκευτική αγωγή των νέων από την αποστολή του υπουργείου, τη στιγμή μάλιστα που σύμφωνα με το Σύνταγμα η «κρατική αποστολή της θρησκευτικής εκπαίδευσης των νέων αφορά σε μείζονα βαθμό τα μέλη της Εκκλησίας της Ελλάδος».

Ακόμη, παραβιάζουν τόσο το Σύνταγμα, όσο και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), οι διατάξεις εκείνες του νέου οργανισμού του υπουργείου Παιδείας που περιορίζουν το δικαίωμα αυτοδιοίκησης επί των εσωτερικών ζητημάτων της Εκκλησίας της Ελλάδος και των νομικών προσώπων που αυτή εποπτεύει.

Δηλαδή, διευκρινίζεται στην αίτηση ακύρωσης, οι νέες ρυθμίσεις θεσπίζουν κρατική εποπτεία και αποδίδουν αρμοδιότητες στη υπό σύσταση Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας για την άσκηση εποπτείας και συνδιοίκησης στην Εκκλησία της Ελλάδος επί θρησκευτικών και εκκλησιαστικών ζητημάτων.

Έτσι όμως παραβιάζεται το δικαίωμα της θρησκευτικής αυτονομίας, σημειώνει η Εκκλησία της Ελλάδος και προσθέτει ότι οι εν λόγω διατάξεις του Π.Δ. 18/2018 είναι αντίθετες στα άρθρα 3,12 και 13 του Συντάγματος και στα άρθρα 9 και 11 της ΕΣΔΑ, καθώς παρεμβαίνουν στην διοίκηση της θρησκευτική κοινότητας (Εκκλησία της Ελλάδος και τα εποπτευόμενα από αυτήν νομικά πρόσωπα) και παραβιάζουν το δικαίωμα της θρησκευτικής αυτονομίας.

Τέλος, σημειώνει ότι η αρμοδιότητες που ανατίθενται στη νέα υπό σύσταση Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας, είναι μη νόμιμες, καθώς δεν παρέχονται από καμία ειδική ή γενική νομοθετική εξουσιοδότηση.

Η απάντηση του υπουργείου Παιδείας

Απαντώντας στην Εκκλησία της Ελλάδος, το υπουργείο επισημαίνει ότι «η Νομική Υπηρεσία της Εκκλησίας της Ελλάδος γνωρίζει πολύ καλά ότι κάθε Προεδρικό Διάταγμα, πριν υπογραφεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τεθεί σε ισχύ, υφίσταται έλεγχο νομιμότητας -και, φυσικά, αντισυνταγματικότητας- από το ΣτΕ».

Παράλληλα, στην ανακοίνωση του Παιδείας σημειώνεται ότι «εκτός αυτού, το Π.Δ. για τον Οργανισμό του ΥΠΠΕΘ αποτέλεσε αντικείμενο εκτενούς και δημόσιας συζήτησης επί μακρό χρονικό διάστημα, κατά το οποίο η Εκκλησία της Ελλάδος ουδέποτε εξέφρασε κάποια επιφύλαξη ούτε ζήτησε κάποια ενημέρωση».

Ο κ. Γαβρόγλου διαμηνύει πως «ο τρόπος εσωτερικής οργάνωσης του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων είναι αποκλειστικό ζήτημα της Πολιτείας, πάντοτε μέσα στα όρια που θέτει το Σύνταγμα και οι νόμοι».

Υποστηρίζει ωστόσο ότι «πάντως, οι αρμοδιότητες του νέου Οργανισμού του ΥΠΠΕΘ που αφορούν θέματα της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι ακριβώς οι ίδιες με τις αρμοδιότητες που προέβλεπε ο προηγούμενος Οργανισμός του ΥΠΠΕΘ που είχε θεσμοθετηθεί επί κυβερνήσεως Α.Σαμαρά (ΠΔ 114/2014)».

Στην ανακοίνωσή του υπουργείου Παιδείας σημειώνεται ότι «προκύπτει, λοιπόν, το εύλογο ερώτημα γιατί καταγράφεται τώρα αντίδραση;» και προστίθεται: «Εάν η Εκκλησία της Ελλάδος είχε ζητήσει ενημέρωση εγκαίρως από το ΥΠΠΕΘ, για όποια θέματα επιθυμούσε, είναι βέβαιο ότι μέσω του διαλόγου θα είχαν διευκρινισθεί όλα αυτά τα θέματα χωρίς πράξεις και κινήσεις που μπορεί να διακυβεύσουν τις σχέσεις συνεργασίας μεταξύ Πολιτείας και Εκκλησίας. Το ΥΠΠΕΘ σέβεται πάντοτε την αρχή των διακριτών ρόλων και υπενθυμίζει ότι το γενικότερο σύστημα που διέπει τις σχέσεις Πολιτείας και Εκκλησίας ορίζεται από το Σύνταγμα, σύμφωνα με το οποίο "θεμέλιο του Πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία"».