Εμμανουήλ Λογοθέτης: «Ο γιατρός των μεταναστών» στη Σάμο

Είναι γνωστό τοις πάσι ότι οι μεταναστευτικές ροές στη χώρα μας τους τελευταίους μήνες έχουν αυξηθεί ραγδαία με αρκετά νησιά του Αιγαίου να αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα στη διαχείρισή τους. Πίσω από τα νούμερα βρίσκονται άνθρωποι. Το ίδιο συμβαίνει και πίσω από τις συντονισμένες ή ασυντόνιστες προσπάθειες που γίνονται, για να λυθεί το τεράστιο ζήτημα που έχει προκύψει. Ένας από τους αθέατους «ήρωες» που βρίσκεται στο πλευρό προσφύγων και μεταναστών καθημερινά είναι κι ο Εμμανουήλ Λογοθέτης. 

Πρόκειται για το «γιατρό των μεταναστών», όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι στο νησί της Σάμου. Έπειτα από σχετικό αίτημα του Λιμενικού Σάμου στο ΚΕΕΛΠΝΟ, ο ίδιος ζήτησε να βρεθεί στην πρώτη γραμμή και να τιμήσει με πλήρη αφοσίωση τον όρκο του Ιπποκράτη. Έτσι, εδώ κι έναν μήνα ο Εμμανουήλ Λογοθέτης, ο οποίος είναι γιατρός δημόσιας υγείας και βιοπαθολόγος, λειτουργεί ως βάλσαμο στις καρδιές τόσο των προσφύγων/μεταναστών όσο και των κατοίκων, αφού καθησυχάζει τους μεν ότι δεν έχουν κάτι σοβαρό στην υγεία τους και τους δε ότι δεν ευσταθούν τα περί «υγειονομικής βόμβας».

Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα έλαβε συνδρομή από τον Ερυθρό Σταυρό με δύο νοσηλεύτριες, ενώ πριν ήταν τελείως μόνος και μόνη βοήθεια στο έργο του αποτελούσαν εθελοντές. Το ιατρείο του δεν είναι κάποιο γραφείο που κλειδώνει κι είναι γεμάτο με τον απαραίτητο εξοπλισμό. Βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του Λιμεναρχείου Σάμου, είναι… ευάερο κι ευήλιο και λειτουργεί σχεδόν 24 ώρες το 24ωρο. 

«Μέσα σε ένα μήνα εάν υπολογίσουμε ότι έρχονται 1.000 με 2.000 την ημέρα, υποθέτω ότι οι άνθρωποι που έχω εξετάσει ξεπερνούν τις 40.000. Φυσικά, δε μπορείς να κάνεις εκτενή έλεγχο σε τόσους ανθρώπους, αλλά αυτό που κάνω είναι να τους περνώ από έναν τυπικό έλεγχο, το λεγόμενο “screening” στην Ιατρική, διαπιστώνοντας τη γενικότερη κατάσταση της υγείας τους και βλέποντας εάν χρειάζονται περαιτέρω παραπομπή στο νοσοκομείο ή άμεση αντιμετώπιση κάποιων τραυμάτων ή παροχή φαρμάκων που διαθέτουμε εδώ», δηλώνει στο protothema.gr, υπογραμμίζοντας πως «οι περισσότεροι είναι συντριπτικά πρόσφυγες. Πάνω από 80% με 90% προέρχονται από τη Συρία. Στους περίπου 40.000 ανθρώπους που έχουν περάσει από εμένα δεν έχω δει κανέναν να έχει κάποια σοβαρή μεταδοτική ασθένεια. Το να έχουμε κάποιον εμπύρετο ή να έχει μία ίωση είναι απόλυτα φυσιολογικό, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που περνούν αυτοί οι άνθρωποι. Από εκεί κι έπειτα έχω δει διάφορες σπάνιες νόσους, που δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου, αλλά καμία μεταδοτική ασθένεια που να αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία».

Ο Εμμανουήλ Λογοθέτης καθημερινά έρχεται αντιμέτωπος με εικόνες που στοιχειώνουν και τραγικές φιγούρες ανθρώπων, που βρίσκουν στην Ελλάδα ένα προσωρινό καταφύγιο, προσπαθώντας να σβήσουν από τη μνήμη τους τις σκηνές του πολέμου. «Έρχονται σοβαρά αφυδατωμένοι κι οι περισσότεροι λιμοκτονούν. Οι συνθήκες στις οποίες κρατούνται απέναντι στην Τουρκία από ό,τι οι ίδιοι μας έχουν μεταφέρει είναι συνθήκες εξαθλίωσης. Έχουμε περιθάλψει ανθρώπους που είχαν δεχτεί άγριο ξυλοδαρμό ή τους είχαν πυροβολήσει απέναντι, αλλά κι έγκυες και παιδιά σε άσχημες συνθήκες. Το ταξίδι για αυτούς τους ανθρώπους είναι κάτι το πρωτόγνωρο. Η θάλασσα για τους περισσότερους είναι κάτι που βλέπουν για πρώτη φορά στη ζωή τους και γενικά ταλαιπωρούνται πολύ μέχρι να φτάσουν σε εμάς», σημειώνει σχετικά. 

«Στον ένα μήνα που είμαι εδώ έχω δει πολλά τραγικά περιστατικά. Όταν ένας συνάδελφος εδώ από το Λιμενικό Σώμα μου έδειξε βίντεο με παιδάκι, μόλις 16-17 μηνών, που μεταφέρθηκε νεκρό από τα παράλια της Τουρκίας στη Σάμο, λύγισα. Καταπατήθηκε την ώρα που έμπαιναν στις βάρκες και δεν το άφησαν εκεί. Η καρδιά σου σπάει όταν βλέπεις αυτό το βίντεο με τους γονείς σε πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση να σηκώνουν το κουφάρι του παιδιού τους και να το δίνουν στους λιμενικούς», συνεχίζει, προσθέτοντας πως «ένα περιστατικό που αντιμετώπισα και με συγκλόνισε ήταν ένα παιδάκι 10 ετών με κυστική ίνωση. Ήταν σε πολύ άσχημη κατάσταση κι έκανε αυτό το ταξίδι προς τη ζωή. Είναι μία σπάνια νόσος και ήρθε σε εμένα μη μπορώντας να ανασάνει. Έκανα ό,τι μπορούσα για να βελτιώσω την κατάσταση της υγείας του, για να συνεχίσει το ταξίδι. Άλλο περιστατικό ήταν μία έγκυος που ήρθε σε εμάς στον ένατο μήνα της εγκυμοσύνης της σε πολύ κακή κατάσταση. Αποβιβάστηκε από το πλωτό του λιμενικού σώματος και διεκομίσθη στο νοσοκομείο Σάμου. Της δώσαμε τις πρώτες βοήθειες για να συνεχίσει κι εκείνη το ταξίδι της. Η αντίδραση του συζύγου της δεν περιγράφεται. Αισθανόταν ότι για πρώτη φορά βρίσκονται σε ένα ασφαλές περιβάλλον κι ότι το παιδί του θα έρθει στον κόσμο μακριά από τον πόλεμο».

Έχοντας αποκτήσει κι ο ίδιος δύο μικρά παιδιά, ένα αγόρι, 5 ετών, κι ένα κορίτσι, 2 ετών, κι ευρισκόμενος μακριά από την οικογένειά του, όπως λέει στο protothema.gr, καθημερινά τα βλέπει στα μάτια των παιδιών των προσφύγων και των μεταναστών και προσπαθεί με όποιο τρόπο μπορεί να τα κάνει να χαμογελάσουν. «Έχουμε κάποια μικρά δωράκια, κάποια μικρά παιχνιδάκια που έχουν φέρει εδώ εθελοντές και ντόπιοι. Πρέπει κανείς να δει από κοντά για να καταλάβει το τι σημαίνει να δώσεις μία μικρή βοήθεια σε αυτούς τους ανθρώπους. Η αντίδραση των παιδιών, όταν τους δίνουμε ένα μικρό δωράκι, δεν εξαργυρώνεται με τίποτα. Ξαφνικά αλλάζει όλο τους το πρόσωπο κι αυτό είναι το πιο σημαντικό που τους παρέχουμε εδώ, συν το ότι αισθάνονται μία ασφάλεια», σχολιάζει ο «γιατρός των μεταναστών». 

«Όλα αυτά είναι ανεκτίμητης αξίας. Όλοι τους πέρα από την απεριόριστη ευγνωμοσύνη την οποία εκφράζουν, φιλώντας σου ακόμη και το χέρι, σε ευχαριστούν για τη μικρή βοήθεια που τους παρέχεις. Το "Thank you doctor" το ακούω εκατοντάδες φορές μέσα στην ημέρα. Έχω δει κι ανθρώπους που κλαίνε και πολλούς που ψάχνουν δικούς τους ανθρώπους που χωρίστηκαν για να έρθουν σε εμάς και τους αναζητούν. Όταν ενώνεται μπροστά στα μάτια σου μία οικογένεια αντικρίζεις σκηνές που δεν περιγράφονται με λόγια. Η συγκίνηση είναι έκδηλη σε όλους μας, γιατί εκείνη την ώρα καταλαβαίνουμε κι εμείς και οι λιμενικοί και οι πυροσβέστες και κυρίως οι λιμενικοί που δίνουν την ψυχή τους σε αυτόν τον αγώνα ότι έχουμε σώσει κάποιες ανθρώπινες ζωές. Αυτό το βιώνουμε καθημερινά. Εδώ ζούμε την "ημέρα της Μαρμότας". Κάθε ημέρα είναι η ίδια ημέρα. Κάθε ημέρα έχουμε ροές. Δεν υπάρχει Σάββατο, δεν υπάρχει Κυριακή. Κάθε ημέρα έχουμε νέο κύμα ανθρώπων κι έκτακτα περιστατικά», προσθέτει.

Όπως συμβαίνει σε κάθε μικρή κοινωνία, ο γιατρός, ο δάσκαλος κι άλλα επαγγέλματα είναι πρόσωπα που χαίρουν εκτίμησης και κύρους, που οι ντόπιοι απευθύνονται σε αυτούς κι εμπιστεύονται το λόγο τους. Έτσι, κι ο Εμμανουήλ Λογοθέτης, μέσα από τον ρόλο του προσπάθησε να εξηγήσει στον κόσμο τους λόγους για τους οποίους πρέπει να τείνουν χείρα βοηθείας κι ως φαίνεται εισακούστηκε. «Οι πρώτες κουβέντες που έλεγα εδώ στους κατοίκους της Σάμου, όταν διερωτόντουσαν γιατί έρχονται, ήταν ότι εμείς εδώ βλέπουμε ανθρώπους οι οποίοι λιμοκτονούν και διψάνε να βγαίνουν από τη θάλασσα. Δεν εξετάζουμε γιατί και πώς έχουν έρθει. Βλέπουμε μόνο τους συνανθρώπους μας με μικρά παιδιά στα χέρια να βγαίνουν από τη θάλασσα. Αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονται την ελάχιστη μέριμνα από εμάς και σε επίπεδο υγειονομικής περίθαλψης και κυρίως σε επίπεδο ανθρωπιστικής βοήθειας», τονίζει, επισημαίνοντας πως «το κλίμα σιγά-σιγά αλλάζει». 

«Στην αρχή ήταν όλοι εξαιρετικά επιφυλακτικοί γιατί η ροή αυξήθηκε ραγδαία τους τελευταίους δύο μήνες. Από 100 άτομα, τώρα ξεπέρασαν τις χιλιάδες. Εκεί ήταν ο δικός μου ρόλος να τους καθησυχάσω πρώτον για το θέμα της δημόσιας υγείας και δεύτερον να τους εξηγήσω ότι είναι άνθρωποι σαν και εμάς. Ερχόμενος σε καθημερινή επαφή μαζί τους είχα τη δυνατότητα να μεταφέρω στους πολίτες την εικόνα αυτών των ανθρώπων. Ζούμε συνθήκες πολέμου, όπου με ελλιπέστατα μέσα, κάνουμε υπεράνθρωπες προσπάθειες να αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις που βιώνουμε καθημερινά. Τώρα οι εθελοντικές οργανώσεις που συνδράμουν στο έργο μας συνεχώς αυξάνονται το ίδιο κι οι προσφορές του κόσμου. Βλέπεις ότι πια ο κόσμος είναι πιο ανοιχτός. Μπορεί να έχουμε και φιλοξενία ανθρώπων, πολλοί μένουν στα ξενοδοχεία ή χρησιμοποιούν τα αστικά λεωφορεία, για να μην περπατούν για ώρες κι αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό, γιατί έρχεται ο χειμώνας και τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα», υπογραμμίζει, ακόμη. 

Όσον αφορά, τέλος, στο ποιο είναι το «μυστικό» της επιτυχίας της Σάμου, όπου σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλα νησιά του Αιγαίου η κατάσταση είναι πιο ελεγχόμενη, ο Εμμανουήλ Λογοθέτης σχολιάζει τα κάτωθι: «Ευτυχώς, εδώ ο κόσμος έχει καταλάβει ότι εάν αντιμετωπίσει αυτό το φαινόμενο με νηφαλιότητα, ηρεμία κι ανθρωπισμό, τότε βοηθά τον τόπο του. Αν τους κοιμήσεις κάπου δε θα κυκλοφορούν στο δρόμο, οι συνθήκες ασφαλείας θα είναι καλύτερες, εάν τους δίνεις τα χαρτιά τους γρήγορα τότε σίγουρα δε θα συσσωρεύονται και θα φύγουν γρήγορα. Κι εμείς εδώ έχουμε καθημερινές αφίξεις, αλλά δε συνέβη ό,τι στη Μυτιλήνη που αργούν πολλές ημέρες να πάρουν χαρτιά. Εάν τρεις ημέρες εδώ δεν ταυτοποιήσουμε κανέναν θα έχουμε 6.000, που είναι το 1/5 του πληθυσμού. Ένα καλό κόλπο που έκαναν εδώ οι αρχές είναι ότι ακόμη κι όταν δεν είχαν εισιτήρια να φύγουν τους έδιναν εισιτήρια για τις επόμενες ημέρες. Άρα, ήξεραν πότε θα φύγουν και ένιωθαν καθησυχασμένοι, γιατί εάν δεν τους έχεις δώσει χαρτιά κι εισιτήρια φοβούνται μήπως υποστούν τα ίδια με την Τουρκία και να μείνουν μήνες εδώ».