Στους δρόμους τα τρακτέρ, αλήθειες και ψέματα για τα μπλόκα των αγροτών

«Τα προηγούμενα χρόνια βγαίναμε στους δρόμους γιατί δεν μπορούσαμε να καλλιεργήσουμε. Τώρα, είμαστε στα μπλόκα γιατί δεν μπορούμε να ζήσουμε». Χρειάστηκαν ελάχιστες ώρες την περασμένη Κυριακή για να συρρεύσουν εκατοντάδες τρακτέρ στον κόμβο της Νίκαιας και να κλείσει αμέσως μετά ο αυτοκινητόδρομος Αθήνας - Θεσσαλονίκης.

Την ώρα που οι αριθμοί δείχνουν ότι οι κοινοτικές και εθνικές ενισχύσεις προς τον πρωτογενή τομέα είναι αυξημένες σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, οι αγρότες πυκνώνουν τα μπλόκα και δηλώνουν αποφασισμένοι να τα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο. Ήδη, οι εθνικές οδοί είναι κομμένες, μπλόκα στήνονται καθημερινά και οι αγρότες αναμένεται να λάβουν αποφάσεις για τη συνέχεια, αλλά και για το αν και πότε θα αποδεχθούν την ανοιχτή πρόσκληση της κυβέρνησης για διάλογο, την Κυριακή, στη Νίκαια της Λάρισας.  Και ενώ οι επικεφαλής των μπλόκων  ζητούν ψυχραιμία, τα επεισόδια στην Κρήτη δείχνουν διαφοροποίηση στις γραμμές τους.  Στη ζυγαριά των αγροτών, πάντως, μπαίνει και η παραγγελία του εισαγγελέα του Αρειου Πάγου προς τους κατά τόπον εισαγγελείς να παρεμβαίνουν όταν διαπιστώνουν αδικήματα, όπως παρακώλυση συγκοινωνιών, βία κατά υπαλλήλων, φθορές κ.α. Πάντως, στις πρώτες τους αντιδράσεις οι αγρότες δηλώνουν αγανάκτηση, μιλώντας για νέα πίεση από την πλευρά της κυβέρνησης και υποστηρίζουν ότι δεν υπήρξε αντίστοιχα, άμεση αντίδραση, στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ. 

Ο 33χρονος Λεωνίδας Βασιλείου, εκπρόσωπος Τύπου της Ομοσπονδίας των Αγροτών, αμπελοκαλλιεργητής από τον Τύρναβο, ανήκει στην ισχνή ομάδα των νεότερων αγροτών, αφού το συγκεκριμένο επάγγελμα επιλέγουν ολοένα λιγότεροι πανευρωπαϊκά, με αποτέλεσμα, σύμφωνα με τα πρόσφατα δεδομένα της Eurostat, μόλις το 3,5% του συνολικού ενεργού αγροτικού πληθυσμού να είναι κάτω των 35 ετών. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία που θέτουν αμείλικτα το ερώτημα ποιο είναι το μέλλον του πρωτογενούς τομέα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, για κάθε νέο αγρότη αντιστοιχούν 19 άνω των 55 ετών.

Ο κ. Βασιλείου σπούδασε γεωπόνος και επέλεξε να επιστρέψει στα πάτρια εδάφη, ώστε με όπλο τις επιστημονικές του γνώσεις να γίνει αγρότης, ακολουθώντας τις επιταγές της νέας εποχής. Σήμερα, κι ενώ μετράει πίσω του 12 χρόνια επαγγελματικού βίου, διαπιστώνει ότι είναι ίσως ο μόνος από τους συνομηλίκους του που παραμένει, ενώ οι άλλοι, απογοητευμένοι, σερβίρουν στις καφετέριες της Λάρισας.

Υποβολή δηλώσεων

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έχει δημοσιοποιήσει το τελευταίο διάστημα το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, οι 612.000 αγρότες που υπέβαλαν δηλώσεις στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) των κοινοτικών ενισχύσεων λαμβάνουν φέτος αυξημένες επιδοτήσεις που φτάνουν, συνολικά, έως το τέλος του χρόνου, τα 3,7 δισ. ευρώ, από κοινοτικές, αλλά και εθνικές ενισχύσεις.

Είναι σημαντικό ωστόσο να επισημανθεί ότι από το σύνολο όσων εισπράττουν επιδοτήσεις κατά κύριο επάγγελμα αγρότες είναι περίπου 200.000 άτομα. Σημειώνεται ότι φέτος οι αγρότες που έκαναν αιτήσεις στο ΟΣΔΕ είναι 40.000 λιγότεροι από πέρυσι. Με δεδομένες και τις αποκαλύψεις για το πάρτυ στον ΟΠΕΚΕΠΕ, το ερώτημα μπαίνει πιο επιτακτικά: ποιος άλλος κλάδος επιδοτείται και μάλιστα με τέτοια ποσά και γιατί διαμαρτύρονται και μάλιστα κλείνουν τους δρόμους οι αγρότες, «τιμωρώντας» ολόκληρη την κοινωνία;

«Πρέπει να δούμε πραγματικά πόσα χρήματα πήραμε, πότε τα πήραμε και τι υποχρεώσεις είχαν συγκεντρωθεί στο μεταξύ. Το να είσαι αγρότης είναι ένα πολύ δύσκολο επάγγελμα, αλλά στην τελική, ας αποφασίσουμε, αν θέλουμε ή όχι αγρότες και αγροτική παραγωγή, αν θέλουμε ελληνικά προϊόντα στα ράφια», λέει ο κ. Βασιλείου. Οπως υποστηρίζει, της απόφασής τους να βγουν στον δρόμο προηγήθηκαν μια σειρά από χρονοδιαγράμματα πληρωμών που δεν τηρήθηκαν, μια σειρά από υποσχέσεις που έμειναν στα χαρτιά.

«Καταλαβαίνουμε όλοι ότι μετά τα όσα βγήκαν στο φως για τον ΟΠΕΚΕΠΕ έπρεπε να γίνουν έλεγχοι, αλλά, για παράδειγμα, γιατί δεν έπρεπε να τηρηθούν οι χρόνοι πληρωμής ούτε για τη βασική ενίσχυση; Θα έπρεπε να είχε πληρωθεί μέχρι το τέλος Οκτωβρίου το 70%, τελικά στο τέλος Νοεμβρίου πληρώθηκε το 44%. Βρισκόμαστε στο τέλος της καλλιεργητικής περιόδου, δεν μπορούμε ούτε να σπείρουμε, ούτε καν να κλαδέψουμε στις δενδρώδεις καλλιέργειες, αφού δεν υπάρχουν χρήματα για εργατικά χέρια».

Από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, πάντως, εξηγούν ότι η μείωση στη βασική ενίσχυση είναι προσωρινή και εν μέρει οφείλεται και στο γεγονός ότι σε περίπου 44.000 παραγωγούς θα γίνει επανέλεγχος, ενώ ήδη έχουν γίνει περισσότεροι διασταυρωτικοί έλεγχοι, όπως έχει συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Δυνητικοί δικαιούχοι

Σε αυτό το πλαίσιο, 44.000 αγρότες βρίσκονται σε διαδικασία ελέγχου, είναι δυνητικοί δικαιούχοι και θα πληρωθούν κανονικά με την ολοκλήρωση των ελέγχων και τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία. Αλλοι 2.000 αγρότες δεν θα λάβουν ενίσχυση, καθώς είτε οι δηλώσεις τους ήταν απολύτως ανακριβείς, είτε ελέγχονται από τη Δικαιοσύνη και την Οικονομική Αστυνομία.

Ενα πρόβλημα, πάντως, που αναδεικνύεται μείζον για τους αγρότες κυρίως στη Θεσσαλία, είναι οι χαμηλές τιμές βασικών τους προϊόντων, όπως είναι το βαμβάκι και το μαλακό σιτάρι - ειδικά για το βαμβάκι το πρόβλημα είναι οι χαμηλές τιμές διεθνώς. «Στην πραγματικότητα, μόνο τα φιστίκια πάνε καλά», λένε και σημειώνουν ότι ενώ στα ράφια τα όσπρια ξεπερνούν τα 6 ευρώ, στο χωράφι η τιμή παραγωγού είναι στα 0,70 ευρώ.

«Ακούει ο άλλος ότι καλλιεργείς, π.χ., χίλια στρέμματα στάρι και πιστεύει ότι βγάζεις λεφτά. Ε, στο χέρι, παίρνεις 5-7 ευρώ το στρέμμα. Μια καλλιεργητική περίοδος χαμένη γιατί να συνεχίσεις και την επόμενη χρονιά;», υποστηρίζει αγρότης από τη Λάρισα.

Ελλειψη ρευστότητας

Την ίδια ώρα που οι αγρότες, ειδικά στη Θεσσαλία που κουβαλά τα βάρη του «Daniel», δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα της νέας καλλιεργητικής περιόδου, ιδιοκτήτες καταστημάτων αγροεφοδίων «κλαίνε, είναι μέσα στην τρέλα», όπως είπε χαρακτηριστικά στο «ΘΕΜΑ» γεωπόνος με άριστη γνώση της κατάστασης σε όλη τη Θεσσαλία. «Η έλλειψη ρευστότητας μεταφέρεται οριζόντια σε όλη την τοπική οικονομία». Ο ίδιος σημειώνει ότι πράγματι, μετά τον «Daniel» στη Θεσσαλία έπεσαν πολλά λεφτά, ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις αυτό έγινε χωρίς λογική, ισορροπία ή και δικαιοσύνη.

Για παράδειγμα, πολλοί παραγωγοί με δενδρώδεις καλλιέργειες που βρέθηκαν με ξερά και σαπισμένα από το νερό δέντρα, βρέθηκαν εκτός της ζώνης της παρακάρλιας περιοχής και δεν εντάχθηκαν στο μέτρο ανασύστασης του φυτικού κεφαλαίου. Κι όμως, αυτοί οι άνθρωποι, αν υποθέσει κανείς ότι είχαν χρήματα και εκρίζωσαν και ξαναφύτευσαν, δεν μπορούν να περιμένουν παραγωγή, άρα και εισόδημα πριν περάσει μια επταετία, στην καλύτερη περίπτωση.

Οπως καταγγέλλουν μάλιστα, άλλοι αγρότες, ενταγμένοι σε τρία αγροτο-περιβαλλοντικά προγράμματα, λίγες ώρες μετά τα πρώτα μπλόκα, το βράδυ της περασμένης Κυριακής (!) πληρώθηκε το δεύτερο έτος εφαρμογής του μέτρου, δηλαδή πιστώθηκαν τα χρήματα του 2025, αντί του 2024, αφού, σύμφωνα με πληροφορίες, χάθηκε η αρχική προθεσμία στην Ε.Ε. για την πρώτη χρονιά. Και ναι μεν οι αγρότες αναμένεται να πληρωθούν έως το τέλος του χρόνου, αλλά με πέναλτι αυξημένης εθνικής συμμετοχής.

Οι αγρότες, τόσο στη Θεσσαλία όσο και σε άλλες περιοχές, ανέμεναν να πληρωθούν χρήματα από το λεγόμενο «Μέτρο 23», ένα έκτακτο πρόγραμμα καταβολής ενίσχυσης για τη μείωση της παραγωγής λόγω της κλιματικής αλλαγής και φυσικών καταστροφών. Σε αυτή την κατηγορία είχαν ενταχθεί αγρότες από διάφορες περιοχές για καλλιέργειες όπως το βαμβάκι, τα αμπέλια, τα αμύγδαλα, τα αχλάδια, τα φιστίκια, τα κάστανα.

«Από τον Ιούνιο παίρνουμε αναβολή μήνα-μήνα και ακόμη δεν έχουν καταβληθεί. Και ενώ περιμέναμε κατά μέσο όρο 100 ευρώ το στρέμμα, τώρα μας λένε ότι θα μειωθεί κατά περίπου 25%», λέει ο κ. Βασιλείου.

Οι αγροτικές κινητοποιήσεις, πάντως, είναι κάτι σαν επετειακό γεγονός - ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αγρότες βγαίνουν τον Δεκέμβριο στις εθνικές και επαρχιακές οδούς, άλλοτε με μεγαλύτερη, άλλοτε με μικρότερη συμμετοχή, ακολουθούν κάποιες διαπραγματεύσεις στην Αθήνα και συνήθως κατά τα μέσα Ιανουαρίου όλοι έχουν επιστρέψει στα χωράφια για να προετοιμαστούν για τη σπορά και τη νέα καλλιεργητική περίοδο.

«Φέτος δεν είναι το ίδιο», λέει ο κ. Βασιλείου και εξηγεί: «Συνήθως τις πρώτες ημέρες βγαίναμε διερευνητικά. Δεν υπήρχε μεγάλη συμμετοχή από την πρώτη κιόλας μέρα, οι κινητοποιήσεις ξεκινούσαν πιο… χαλαρά. Φέτος μέσα σε λίγες ώρες εκατοντάδες τρακτέρ παρατάχθηκαν στη Νίκαια, στον Ε-65 και καθημερινά βγαίνουν συνάδελφοι σε πολλές ακόμη περιοχές. Μέχρι την Κυριακή (σ.σ.: σήμερα) συνεχίζουμε να ενισχύουμε τα μπλόκα. Τη συνέχεια δεν μπορώ να την προδικάσω. Αλλωστε, οι συνελεύσεις είναι καθημερινές, ζυγίζουμε τις εξελίξεις και αποφασίζουμε αναλόγως».

Το κλίμα της πιο μαζικής κινητοποίησης των αγροτών είναι διάχυτο τόσο στη Λάρισα όσο και στην Καρδίτσα και τα Τρίκαλα. Πολλοί μιλούν για οργή του αγροτικού κόσμου, άλλοι πιστεύουν ότι τα επεισόδια με την Αστυνομία τις πρώτες κιόλας ώρες που βγήκαν τα τρακτέρ πυροδότησαν την πιο μαζική συμμετοχή.

Μπροστά σ’ αυτό το κλίμα, η ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης επισημαίνει σε όλους τους τόνους ότι τα προβλήματα λύνονται με διάλογο. Αξιωματούχοι του υπουργείου, μάλιστα, έλεγαν ότι οι αγρότες που είναι στα μπλόκα δεν έχουν δώσει καν ένα σαφές υπόμνημα αιτημάτων για να αποτελέσει βάση για διαπραγμάτευση. Οι αγρότες απαντούν ότι αυτό έχει γίνει και τα αιτήματα είναι γνωστά από προηγούμενες συναντήσεις εκπροσώπων τους με την ηγεσία του υπουργείου - διαμηνύουν, δε, ότι πλέον περιμένουν στα μπλόκα για συζήτηση τον πρωθυπουργό.

«Χρονιά υψηλών επιδόσεων»

Για μεγαλύτερες από κάθε άλλη χρονιά επιδοτήσεις στον αγροτικό τομέα μιλά η κυβέρνηση, τη στιγμή που οι αγρότες συνεχίζουν να πυκνώνουν τα μπλόκα στις εθνικές οδούς. Οπως σημειώνουν από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το 2025 αποτελεί χρονιά υψηλών επιδόσεων για το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, με τις πληρωμές να καταγράφουν σημαντική επιτάχυνση, ενισχύοντας τη ρευστότητα των παραγωγών και την υλοποίηση επενδύσεων σε όλη τη χώρα.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: EUROKINISSI