Λίγα λόγια, τέλος, προς εκείνους τους φίλους που μάλλον με παρεξήγησαν και προς τους "εχθρούς" που ζούν για να διαφωνούν μαζί μου. Αυτούς που ταυτίζουν την τέχνη, τον πολιτισμό, τη μουσική με την διασκέδαση και την διασκέδαση αποκλειστικά και μόνο με τις εκπομπές του Σπύρου Παπαδόπουλου. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Όταν ένα ολόκληρο σύστημα - και πρωτίστως το πολιτικό σύστημα - αναφέρεται στην τέχνη και τον πολιτισμό, έχει στο μυαλό του την Πρωτοψάλτη, τον Νταλάρα, άντε και την Αρβανιτάκη χωρίς ούτε καν να διανοείται πως υπάρχει ας πούμε η Ζανέτ Πηλού που πέθανε προχθές, ή η μεγάλη υψήφωνος Βάσω Παπαντωνίου με την διεθνή καριέρα και δισκογραφία, ή συνθέτες όπως ο Μιχάλης Τραυλός, ο Νίκος Ξανθούλης ή ο Χάρης Βρόντος.
Όλα εξαντλούνται στην ευκολία της συγκίνησης, στο πεπετημένο της διαδικασίας και στην άμεση πολιτική - προπαγανδιστική εκμετάλλευση της συγκίνησης αυτής. ΔΕΝ σάς κάνει εντύπωση ότι δεν ειπώθηκε τίποτε από τον πρωθυπουργό ή τα γκόλντεν μπόις του για τα βιβλιοπωλεία, τις εκθέσεις, τις γκαλερί, τους ζωγράφους ή γλύπτες, τα βιβλία και τους συγγραφείς, τους εκδότες που έχουν πληγεί βαρύτατα, τους μουσικούς, τους συνθέτες, τους ηθοποιούς, τους χορευτές, τις μουσικές εκδηλώσεις, τα μουσεία, τις πινακοθήκες κλπ.
Αυτό συνέβη γιατί στη συνείδηση του πολιτικού συστήματος ο δημιουργός, ο τεχνίτης του λόγου, των ήχων ή της εικόνας, δεν υφίσταται καν! Είναι ένα οχληρό ον, ένα "ψώνιο" που όταν δεν ψυχαγωγεί την εξουσία, ενοχλεί πολλαπλώς. Επειδή κυρίως ασκεί κριτική. Δηλαδή την μέγιστη δυνατότητα της τέχνης. Επιπλέον όταν δεν ζητάει χειροκρότημα, διεκδικεί επιδοτήσεις για να στηρίξει κάτι που συνήθως δεν αγοράζει κανείς.
Η γενικότερη απαξία του πολιτισμού, παρά τις εκάστοτε ενθουσιαστικές δηλώσεις, είναι και το βαθύτερο χαρακτηριστικό της σημερινής Ελλάδας. Την ανιχνεύει κάνεις σε κάθε επίπεδο πολιτικής παρέμβασης της εξουσίας: Από την παιδεία και τον πολιτισμό ως τις εκδηλώσεις για το 1821 ή την εποπτεία της ΕΡΤ από τον διανοούμενο Άδωνι. Χωρίς να ξεχνώ διόλου τον Ξυδάκη, την Κονιόρδου ή την Ζορμπά. Το ΦΙΞ ή την Εθνική Πινακοθήκη. Επ' αυτών δεν χρειάζεται να μακρηγορήσω, νομίζω, περισσότερο επειδή έχω επιχειρηματολογήσει διεξοδικά...
ΥΓ. ΔΕΝ έχω, ως εκ τούτου, τίποτε ούτε με την κυρία Πρωτοψάλτη που διετέλεσε και υπουργός πολιτισμού, ας μην το ξεχνάμε, ούτε με την πρωτοβουλία του συμπαθούς δημάρχου - σε άλλη ευκαιρία έχω εκθειάσει την παρέμβαση για την Ομόνοια - ούτε με τον ενθουσιασμό του πρωθυπουργού ο οποίος χειροκρότησε από το πεζοδρόμιο του Μάξιμου. Ενός πρωθυπουργού που πρέπει να είναι και ανακουφισμένος και ικανοποιημένος από την πορεία της πανδημίας στη χώρα μας. Ποιός, όμως, είναι ο σύμβουλος του για τον πολιτισμό, διερωτώμαι. Όχι πάντως η στρυφνή και ανέμπνευστη, βενιζελοκίνητη υπουργός του.
Απλώς σκέφτομαι πως κανείς απ' όλους αυτούς και τους παρατρεχάμενους τους δεν είχε την ευαισθησία και τη φαντασία να αξιοποιήσει, εκτός από τα γνωστά και τετριμμένα, από τα κλισέ, σ' αυτό το καραβάνι της χαράς, γιατί όχι, νέους δημιουργούς. Νέους μονωδούς ή χορευτές ή μουσικούς από τη Εθνική Λυρική Σκηνή ώστε να γεμίσει το φορτηγό με νιάτα κι ένα βαθύτερα αισιόδοξο μήνυμα: Ότι στεκόμαστε δίπλα σε όλους τους δημιουργούς και ιδιαίτερα σ' εκείνους που τώρα ξεκινάνε την πορεία τους στην τέχνη. Και ως κράτος και ως πολίτες. Πως δεν τους εκμεταλλευόμαστε ευκαιριακά αλλά πως τους σεβόμαστε βαθιά. Πως έκτος από τους εξηνταπεντάρηδες και τις εξηνταπεντάρες υπάρχουν και οι εικοσάρηδες και οι εικοσάρες. Γιατί αυτοί ουσιαστικά σμιλεύουν το πρόσωπο της πατρίδας μας. Όπως εχτές, έτσι και σήμερα και αύριο.
***
Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ
