Συνήγορος του Πολίτη: "Να κλείσουν τώρα οι παράνομες χωματερές"

Ο Συνήγορος του Πολίτη εκφράζει την ανησυχία του για τα προβλήματα που εξακολουθεί να παρουσιάζει ο τομέας της διαχείρισης αποβλήτων στη χώρα και ζητά την άμεση παύση λειτουργίας των παράνομων ΧΑΔΑ και την περιβαλλοντική αποκατάστασή τους.

Επισημαίνει δε ότι «παρά τη δέσμευση της Ελλάδας για κατάργηση όλων των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Στερεών Αποβλήτων (ΧΑΔΑ), έως το 2008, εξακολουθούν να παραμένουν σε λειτουργία αρκετοί απ’ αυτούς, γεγονός που δημιουργεί τον κίνδυνο επιβολής υψηλών προστίμων από το δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στο άμεσο μέλλον».

Ειδικότερα, ο Συνήγορος του Πολίτη έχει διαπιστώσει ότι καθυστερεί η εκπόνηση και η υλοποίηση των μελετών περιβαλλοντικής αποκατάστασης των ΧΑΔΑ, αρκετοί απ’ τους οποίους παραμένουν ακόμη σε λειτουργία, ενώ εντοπίζονται σημαντικά προβλήματα στην επιβολή των διοικητικών και ποινικών κυρώσεων στους υπεύθυνους δήμους.

Η ανεξάρτητη αρχή παρατηρεί ότι κατά το σχεδιασμό διαχείρισης των στερεών αποβλήτων δεν τηρείται αυστηρά η νομοθεσία και, σε πολλές περιπτώσεις, δεν εξασφαλίζεται η έγκριση ή γνωμοδότηση όλων των συναρμόδιων φορέων και πως κατά τη χωροθέτηση των νέων έργων διαχείρισης στερεών αποβλήτων δεν αξιολογούνται επαρκώς οι διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις και η χωροθέτησή τους επηρεάζεται συχνά από κριτήρια σκοπιμότητας.

Επίσης, ο Συνήγορος σημειώνει ότι η αδειοδότηση υφιστάμενων έργων διαχείρισης στερεών αποβλήτων Χώρων Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ), Σταθμών Μεταφόρτωσης (ΣΜΑ)] είναι ελλιπής, ενώ συχνά δεν τηρούνται οι εγκεκριμένοι περιβαλλοντικοί όροι.

Ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει:

1. Να επεκταθεί η αξιοποίηση των αποβλήτων με ανακύκλωση - επαναχρησιμοποίηση - ανάκτηση ενέργειας, αλλά και οι πρακτικές πρόληψης ή και μείωσης της παραγωγής αποβλήτων. Συμπληρωματικά, να κατασκευάζονται ταυτόχρονα με τους ΧΥΤΑ τα έργα επεξεργασίας αποβλήτων, ώστε οι ΧΥΤΑ σύντομα να μετατραπούν σε χώρους υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). Η κατασκευή ΧΥΤΑ είναι μία από τις διαθέσιμες επιλογές και όχι η μοναδική λύση για τη διαχείριση απορριμμάτων.

2. Να εφαρμοστούν τα περιφερειακά σχέδια διαχείρισης στερεών αποβλήτων, να ολοκληρωθούν οι μελέτες και οι δημοπρατήσεις των έργων. Να εκπονούνται μελέτες βιωσιμότητας και συγκριτική αξιολόγηση των εναλλακτικών συστημάτων διαχείρισης, χρησιμοποιώντας περιβαλλοντικά, τεχνικά και οικονομικά κριτήρια.

3. Να ενισχυθεί η συμμετοχή των πολιτών, ώστε να εξασφαλίζεται η αναγκαία κοινωνική αποδοχή των παρεμβάσεων στο χώρο, σύμφωνα με την νομοθεσία για τη «Συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων».

4. Να θεσπιστεί υποχρεωτική παρακολούθηση των περιβαλλοντικών συνθηκών, συγκεκριμένων μεθόδων απορρύπανσης - αποκατάστασης. Να γίνεται συστηματικός έλεγχος της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων τόσο κατά την έναρξη μιας δραστηριότητας, όσο και κατά τη λειτουργία της. Να στελεχωθούν οι υπηρεσίες με επαρκές και εξειδικευμένο προσωπικό και να ενισχυθεί η υλικοτεχνική υποδομή τους.

5. Να ολοκληρωθεί το νομοθετικό πλαίσιο με την έκδοση του προεδρικού διατάγματος για τη διαχείριση των οικοδομικών υλικών και υλικών εκσκαφών -δεδομένου ότι πολλοί εν ενεργεία ΧΑΔΑ είναι κυρίως χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης οικοδομικών υλικών και υλικών εκσκαφής.