Ποιο ...περιβάλλον; Άδειες εδώ και τώρα!

Eγκρίσεις περιβαλλοντικών όρων από τέσσερις έως έξι μήνες, δραστική κατάργηση δραστηριοτήτων που απαιτούν τις σχετικές άδειες αλλά και αυστηρούς ελέγχους στην τήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων κατά την λειτουργία μιας εγκατάστασης, προβλέπει το νέο θεσμικό πλαίσιο που αναμένεται να καταθέσει μέσα στην εβδομάδα στο υπουργικό συμβούλιο το υπουργείο Περιβάλλοντος.  

Από την υποχρέωση  αδειοδότησης εξαιρούνται με το νέο  νόμο, οι μονάδες με τοπικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, όπως μικρά ξενοδοχεία, βιοτεχνίες, μικρά εργοστάσια, φωτοβολταϊκά πάρκα, οινοποιεία, σταθμοί διοδίων, χώροι στάθμευσης.  

Για μεγάλα έργα, όπως είναι οι αυτοκινητόδρομοι, το σχέδιο προβλέπει ότι θα ελέγχονται κατά το στάδιο κατασκευής τους που εντοπίζονται και οι μεγαλύτερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και κατά την λειτουργία τους ενώ για τις βιομηχανίες από τις οποίες προκύπτει και η μεγαλύτερη επιβάρυνση στο περιβάλλον (π.χ Οινόφυτα), οι έλεγχοι θα διεξάγονται ανά τακτά χρονιά διαστήματα.  

Το ΥΠΕΚΑ επιστρατεύει για τους ελέγχους και πάλι τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, μια αξιόπιστη αλλά άκρως υποστελεχωμένη υπηρεσία, στην οποία το υπουργείο ετοιμάζεται να «φορτώσει» και τους ελέγχους στις οικοδομές, στο πλαίσιο του νέου νόμου για την έκδοση οικοδομικών αδειών καθώς και την κατεδάφιση αυθαιρέτων.  

Στην  ουρά 21.500 φάκελοι!  

Με το υφιστάμενο καθεστώς κάθε χρόνο, οι υπηρεσίες του  υπουργείου αλλά και αντίστοιχα των  πρώην Νομαρχιών και της Περιφέρειας, ανάλογα με την κατηγοριοποίηση των δραστηριοτήτων, «κοσκίνιζαν» συνολικά 21.500 φακέλους.  

Πρόκειται για  ένα εξωφρενικά μεγάλο αριθμό αν αναλογιστούμε  ότι στην Αυστρία, μια χώρα αντίστοιχη σε μέγεθος με την Ελλάδα που αποτελεί πρότυπο περιβαλλοντικής ευαισθησίας, εκπονούνται κατά μέσο όρο το χρόνο 23 μελέτες (!) και 334 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ακόμη και η Γαλλία που παρουσιάζει το μεγαλύτερο αριθμό μελετών, ο μέσος όρος ετησίως που εμφανίζει είναι 3.867.  

Ο τεράστιος  όγκος μελετών είχε ως αποτέλεσμα και μεγάλες καθυστερήσεις στην έγκριση των περιβαλλοντικών αδειών που ξεκινούσαν από 20 μήνες και σε ορισμένες περιπτώσεις έφταναν και τα τρία χρόνια!  

Πλέον, με το θεσμικό  πλαίσιο που αναμένεται να τεθεί  σε λειτουργία κατ΄επιταγή και της  Τρόικας τον Σεπτέμβριο, προβλέπεται χρόνος 6 μηνών για την αδειοδότηση των έργων της κατηγορίας Α1 που αδειοδοτούνται από το υπουργείο που μπορεί να φτάσει και το ένα χρόνο για πιο σύνθετα έργα. Όσες εγκαταστάσεις αδειοδοτούνται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση θα χρειάζονται 4 μήνες.

Οι  βασικές αλλαγές  

Ας δούμε ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που φέρνει ο νόμος:

1) Μείωση των έργων και δραστηριοτήτων για τα οποία απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση. Σήμερα η ελληνική νομοθεσία απαιτεί μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε πολύ περισσότερα είδη έργων και δραστηριοτήτων απ’ ότι προβλέπει η Ευρωπαϊκή Οδηγία, όπως π.χ. αλυκές, φωτοβολταϊκά πάρκα, κατασκευή επίπλων, εκτυπωτικές δραστηριότητες, παραγωγή κρασιού, παραγωγή χυμών φρούτων και λαχανικών, σταθμούς διοδίων, χώροι στάθμευσης κλπ.

Επιπλέον καταργούνται από την υποχρέωση αδειών εγκαταστάσεις  τοπικής εμβέλειας όπως μικρά  ξενοδοχεία, βιοτεχνίες, μικρά εργοστάσια, κ.α αλλά και η προμελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία πλέον γίνεται προαιρετική.   

2) Ξεκάθαρη κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες βαρύτητας, ανάλογα με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον (A1, A2 και B) και σύμφωνα με τα κριτήρια της σχετικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας. Π.χ. ένα ξενοδοχείο 200 κλινών εντός σχεδίου πόλης κατατάσσεται στην κατηγορία Β και επομένως λαμβάνει πρότυπους περιβαλλοντικούς όρους χωρίς να απαιτείται διεξαγωγή μελέτης, ενώ αν το ίδιο ξενοδοχείο είναι σε εκτός σχεδίου περιοχή, κατατάσσεται στην υποκατηγορία Α2 και θα πρέπει να διεξάγει μελέτη.

3) Κατάργηση των συνυπογραφών άλλων Υπουργών διαδικασία που συνήθως διαρκεί 2 έως 3 μήνες

4) Κατάργηση αλληλοεπικαλυπτόμενων αδειοδοτήσεων όπως π.χ. η άδεια διάθεσης λυμάτων και οι άδειες διαχείρισης αποβλήτων, οι οποίες αποτελούν γραφειοκρατικά βαρίδια για τις επιχειρήσεις και δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν κρούσματα διαφθοράς. Οι άδειες αυτές ενσωματώνονται στην απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων.

5) Σαφής καθορισμός του περιεχομένου των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των απαιτούμενων δικαιολογητικών ανά υποκατηγορία (Α1 ή Α2) και ανά ομάδα έργων, όπως επίσης και του περιεχομένου των αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων.  

6) Δυνατότητα αξιολόγησης των μελετών από σώμα πιστοποιημένων αξιολογητών (ιδιωτών) επικουρικά των υπηρεσιών, οι οποίοι θα εισηγούνται στις αρμόδιες υπηρεσίες το σχέδιο απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Θα επιλέγονται με σύστημα ηλεκτρονικής κλήρωσης. Το κόστος των υπηρεσιών τους καλύπτεται από ειδικό παράβολο που πληρώνει ο φορέας του έργου.

7) Διενέργεια ειδικής οικολογικής μελέτης για τα έργα και δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα σε περιοχές Natura και αυτοψία κατά την αδειοδότηση.

8) Ηλεκτρονική υποβολή της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Όλα τα στάδια της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης γίνονται ηλεκτρονικά και κάθε έργο ή δραστηριότητα λαμβάνει αυτόματα έναν μοναδικό χαρακτηριστικό αριθμό που καλείται Περιβαλλοντική Ταυτότητα, η οποία  το συνοδεύει σε όλη τη διάρκεια ζωής του και σε αυτήν συμπεριλαμβάνονται όλες οι πληροφορίες που αφορούν τις περιβαλλοντικές «επιδόσεις» του έργου/δραστηριότητας (τυχόν επιβληθέντα πρόστιμα, διοικητικές κυρώσεις, εκθέσεις επιθεωρήσεων, μετρήσεις εκπομπών κλπ.).  Το ηλεκτρονικό αυτό σύστημα θα είναι ελεύθερα  προσβάσιμο στο κοινό.

9) Αύξηση στα 10 έτη της διάρκειας ισχύος των περιβαλλοντικών όρων, με προοπτική να φτάσει τα 14 έτη υπό προϋποθέσεις.  

10) Περιβαλλοντικοί έλεγχοι. Ισχυροποιούνται οι ελεγκτικοί μηχανισμοί και ενδυναμώνεται ο ρόλος της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος. Όλα τα έργα και δραστηριότητες θα υπόκεινται σε τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις με αυτοψία, με βάση ετήσιο εθνικό πρόγραμμα επιθεωρήσεων και ελέγχων που εκπονεί η ΕΥΕΠ.

Θεσπίζεται υποχρεωτική  διεξαγωγή τακτικών περιοδικών περιβαλλοντικών  επιθεωρήσεων με αυτοψία σε όλα τα έργα που υπόκεινται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση και κατατάσσονται στις υποκατηγορίες Α1 και Α2 κατά τη λειτουργία των έργων και έλεγχο κατά τη φάση της κατασκευής σε συγκεκριμένες κατηγορίες έργων.