Απελπισία στα νοικοκυριά, χαμόγελα στις επιχειρήσεις

Ο μαύρος Οκτώβρης, ο μήνας των χαμηλών προσδοκιών, η απελπισία προσωποποιημένη…
Όσο κι αν κάπου ακούγονται κλισέ – για να μην γράψουμε γραφικά – όλα αυτά, άλλο τόσο απεικονίζουν την πραγματικότητα που βιώνουμε καθημερινά ως Έλληνες. Και οι σχετικές έρευνες διαγκωνίζονται, πλέον, για το ποια από όλες θα την απεικονίσει με τον πιστότερο τρόπο.
Σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ (Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών) για την οικονομική συγκυρία τον Οκτώβριο,ο  Δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα σημείωσε μικρή άνοδο και διαμορφώθηκε στις 67,3 μονάδες.
Αυτό γιατί στη Βιομηχανία στις Υπηρεσίες και στο Λιανικό Εμπόριο καταγράφεται μικρή βελτίωση, ενώ στις Κατασκευές η άνοδος των προσδοκιών είναι αρκετά σημαντική.
Αλλά από την άλλη, οι καταναλωτές είναι απογοητευμένοι από τις οικονομικές εξελίξεις, υπάρχει διάχυτη ανασφάλεια τόσο για την προσωπική τους οικονομική κατάσταση, όσο και τη γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας, με αποτέλεσμα την ακόμα πιο συγκρατημένη συμπεριφορά ως προς τις δαπάνες τους.
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχωρεί σε νέο ιστορικά χαμηλό ρεκόρ τον Οκτώβριο και διαμορφώνεται 5 μονάδες χαμηλότερα σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, στις -72 μονάδες. “Στα ελληνικά νοικοκυριά κυριαρχεί έντονη αβεβαιότητα για την εξέλιξη των βασικών οικονομικών μεγεθών, απαισιοδοξία για την προσωπική τους οικονομική κατάσταση, αγωνία για την εξέλιξη της ανεργίας, με αποτέλεσμα τη συγκρατημένη καταναλωτική συμπεριφορά”, επισημαίνει χαρακτηριστικά το ΙΟΒΕ.
Οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν για όγδοο μήνα, οι πιο απαισιόδοξοι Ευρωπαίοι, ενώ ακολουθούν οι Ρουμάνοι, με μεγάλη όμως διαφορά (στις -57 μονάδες ο σχετικός δείκτης) και οι Πολωνοί (-50 μονάδες). Οι μέσοι ευρωπαϊκοί όροι παραμένουν στα ίδια επίπεδα τόσο στην ΕΕ, όσο και την Ευρωζώνη και διαμορφώνονται αντίστοιχα στις -12 και -11 μονάδες.
Ας δούμε, όμως, πώς αποτυπώνονται αναλυτικά οι προσδοκίες των νοικοκυριών
-Νέο χαμηλό ρεκόρ στις προβλέψεις της οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών
Οι προβλέψεις των Ελλήνων καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους προσεχείς 12 μήνες καταγράφουν πτώση 7 μονάδων τον Οκτώβριο σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, με το σχετικό ισοζύγιο να διαμορφώνεται στις -64 μονάδες, σε νέο ιστορικά χαμηλό ρεκόρ. Επτά στους δέκα καταναλωτές κρίνουν ότι το επόμενο διάστημα η οικονομική τους κατάσταση θα παρουσιάσει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση (από 66,5%), ενώ μόλις 5% αναμένει ελαφρά ή αισθητή βελτίωση.
Ιστορικό χαμηλό στις προβλέψεις της οικονομικής κατάστασης της χώρας
Οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας τους το προσεχές 12-μηνο επιδεινώνονται κατά 5 μονάδες, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -70 μονάδες, επίσης σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο. Τρία στα πέντε νοικοκυριά προβλέπουν ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση, ενώ μόλις το 8% αναμένει το αντίθετο.

Σε ιστορικά κατώτατα επίπεδα και η πρόθεση για αποταμίευση
Η πρόθεση για αποταμίευση τους προσεχείς 12 μήνες, υποχωρεί τον Οκτώβριο κατά 11 μονάδες και διαμορφώνεται επίσης σε νέο κατώτατο, στις -68 μονάδες, όταν οι αντίστοιχοι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη βρίσκονται σε στις -4 και -6 μονάδες. Το 83% των νοικοκυριών  κρίνει μη πιθανή την αποταμίευση το επόμενο 12μηνο.
Έντονη απαισιοδοξία στις προβλέψεις των καταναλωτών για την ανεργία
Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την εξέλιξη της ανεργίας τους προσεχείς 12 μήνες, παραμένουν δυσμενείς, πολύ κοντά στο ιστορικά χαμηλό του προηγούμενου μήνα, με το σχετικό δείκτη να αγγίζει τις +88 μονάδες (από +89), όταν οι αντίστοιχοι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώνονται στις +26 και +22 μονάδες αντίστοιχα. Σχεδόν ομόφωνα οι καταναλωτές (95%) φοβούνται ότι η ανεργία στη χώρα το επόμενο 12μηνο θα αυξηθεί.
Διόρθωση της υποχώρησης της πρόθεσης για μείζονες αγορές
Παρά την αβεβαιότητα που εκφράζεται στους περισσότερους δείκτες, η πρόθεση των καταναλωτών για σημαντικές αγορές τους προσεχείς 12 μήνες (επίπλων, ηλεκτρικών συσκευών, κ.λπ.) φαίνεται να βελτιώνεται και να διαμορφώνεται στις -61 μονάδες. Πρόκειται ωστόσο για διόρθωση μετά το ιστορικά χαμηλό ρεκόρ του Σεπτεμβρίου. Τρία στα τέσσερα νοικοκυριά δηλώνουν ότι θα μειώσουν περαιτέρω τις δαπάνες τους (λίγο ή πολύ) στο επόμενο διάστημα.
Σε υψηλά επίπεδα οι πληθωριστικές προσδοκίες των νοικοκυριών
Οι προβλέψεις ανόδου των τιμών παραμένουν υψηλές, στα επίπεδα του Σεπτεμβρίου, με το σχετικό δείκτη προβλέψεων των τιμών τους προσεχείς 12 μήνες να διαμορφώνεται στις +40 μονάδες (από +41) και το 62% των νοικοκυριών να προβλέπει άνοδο με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό.
Όλο και λιγότεροι αποταμιεύουν, όλο και περισσότεροι χρεώνονται
Σε ό, τι αφορά την τρέχουσα οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους, το ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών που αναφέρει ότι έχει αυξήσει λίγο ή πολύ την αποταμίευσή του, μειώνεται στο 21% (από 27%), με ταυτόχρονη άνοδο των ποσοστών εκείνων που δηλώνουν ότι «μόλις τα βγάζουν πέρα» (60% από 58%), αλλά και εκείνων που δηλώνουν ότι έχουν χρεωθεί (10% από 8%) ή αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους (8% από 6%).

Τον Οκτώβριο, στην έρευνα καταναλωτών τίθενται τρία επιπρόσθετα ερωτήματα που μετριούνται σε τριμηνιαία βάση, τα οποία εξειδικεύουν ακόμα περισσότερο την πρόθεση για μείζονες αγορές διαρκών καταναλωτικών αγαθών (αυτοκίνητο, κατοικία) και έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως πρόδρομοι δείκτες για την ιδιωτική κατανάλωση. Αναλυτικότερα:
•   Νέο ιστορικό χαμηλό σημειώνεται τον Οκτώβριο στην πρόθεση αγοράς αυτοκινήτου εντός των επόμενων 12 μηνών, με το σχετικό δείκτη να φθάνει τις -89 μονάδες (από -85), γεγονός το οποίο άλλωστε συνδέεται άρρηκτα με τη μειωμένη ζήτηση αυτοκινήτου και συνάδει με τα πραγματικά στοιχεία της μεγάλης πτώσης των πωλήσεων στη συγκεκριμένη αγορά. Η επίδοση αυτή παραμένει χαμηλότερη των αντίστοιχων ευρωπαϊκών μέσων όρων, οι οποίοι έχουν βελτιωθεί οριακά σε ΕΕ και Ευρωζώνη, φθάνοντας στις -74 και -78 μονάδες αντίστοιχα. Το 91% των Ελλήνων καταναλωτών (από 87%) δηλώνει ότι δεν είναι καθόλου πιθανό να προβεί σε αγορά αυτοκινήτου το επόμενο 12μηνο.
•   Η πρόθεση για αγορά ή κατασκευή κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών βελτιώνεται οριακά τον Οκτώβριο σε σχέση με τα ιστορικά χαμηλά επίπεδα της μέτρησης Ιουλίου και διαμορφώνεται στις -91 μονάδες (από -93), σε παραπλήσια πάντως επίπεδα με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές επιδόσεις (-89 και -90 μονάδες σε ΕΕ και Ευρωζώνη). Μόλις 2% των νοικοκυριών δηλώνει βέβαιο ότι θα αγοράσει / επισκευάσει κατοικία τον επόμενο χρόνο.

•   Επιδείνωση σημειώνεται στην πρόθεση πραγματοποίησης σημαντικών δαπανών για βελτίωση / ανανέωση της κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -80 μονάδες (από -71), όταν οι αντίστοιχοι ευρωπαϊκοί δείκτες διαμορφώνονται αρκετά υψηλότερα, στις -57 και -61 μονάδες σε ΕΕ και Ευρωζώνη αντίστοιχα. Το ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών που θεωρεί αρκετά ή πολύ πιθανό να πραγματοποιήσει σημαντικές σχετικές δαπάνες το επόμενο διάστημα περιορίζεται στο 8% (από 13%), ενώ το 80% (από 75%) δεν θεωρεί καθόλου πιθανή αυτήν την επιλογή.