Οι κόντρες των τραπεζιτών για τη νέα χρονιά

Μια ιδιαίτερα δύσκολη και κρίσιμη χρονιά για τις τράπεζες αναμένεται να είναι το 2010. Οι προτεραιότητές τους συνδέονται με τις οικονομικές εξελίξεις και με την έξοδό τους από το πακέτο στήριξης των 28 δισ. ευρώ που καθιστά επιτακτική τη συνεχή ανάγκη βελτίωσης της ρευστότητάς τους σε αντίξοες συνθήκες και με τη χρηματοδοτική ικανότητα της χώρας υπό διαρκείς εξετάσεις και υπό τον φόβο συνεχών αμφισβητήσεων.  

Η διατήρηση  της κερδοφορίας των τραπεζών το 2010 τουλάχιστον στα επίπεδα του 2009 είναι παραπάνω από αναγκαία, καθώς πρέπει να διανείμουν μέρισμα για να ικανοποιήσουν τους μετόχους τους, να διατηρήσουν το κόστος χρήματος σε όσο το δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα, να συνεχίσουν να βελτιώνουν το λειτουργικό κόστος, χωρίς να διαταράξουν τις σχέσεις με το προσωπικό τους.  

Παράλληλα η  σταδιακή απόσυρση των μέτρων στήριξης της ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή  Κεντρική Τράπεζα, καθιστά το τραπεζικό  σύστημα πιο «ευάλωτο» στις διαθέσεις  των αγορών και άμεσα εξαρτώμενο από αυτές και από την ικανότητα χρηματοδότησης της χώρας με το spread σε λογικά επίπεδα.  

Το μοντέλο  άντλησης ρευστότητας μέσω προσέλκυσης  νέων καταθέσεων δεν μπορεί να επαναληφθεί  με δέλεαρ τα επιτόκια όπως είχε γίνει  κατά την πρώτη περίοδο της  κρίσης, ενώ η ένταση και η διάρκεια της κρίσης έχει περιορίσει κατά πολύ την καταθετική δυνατότητα των πελατών, όσοι εκ των οποίων διαθέτουν ρευστότητα αναζητούν νέες πηγές υψηλότερων αποδόσεων από τις καταθέσεις.  

Συνεπώς ο ανταγωνισμός θα παιχτεί σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητα της κάθε τράπεζας να προσελκύσει καταθέσεις από τον ανταγωνισμό, διατηρώντας όμως σε ανεκτά επίπεδα το κόστος της, δηλαδή να μην αναγκασθεί να αυξήσει τα επιτόκιά της, περιορίζοντας ή και εξαφανίζοντας το ουσιαστικό όφελος.  

Μετρημένα στη λιανική

Στον τομέα των δανείων, η λιανική τραπεζική παρά το γεγονός ότι αρχίζει να βγαίνει από την «κατάψυξη» δεν μπορεί να αποτελέσει στην παρούσα περίοδο την αιχμή του δόρατος στην ανάπτυξη εργασιών.  

Ενώ είναι εμφανής  η προσπάθεια ενεργοποίησης μετά από ένα και πλέον χρόνο στασιμότητας του ενδιαφέροντος των καταναλωτών για δάνεια, κατά κύριο λόγο στεγαστικής πίστης, το επίκεντρο του ανταγωνισμού έχει μετατεθεί στον τομέα της επιχειρηματικής πίστης και στο υγιές κομμάτι της επιχειρηματικότητας των μικρομεσαίων. Αυτό εξηγεί και τη μεγάλη προσπάθεια που κατέβαλαν οι τράπεζες προς την κατεύθυνση των αναχρηματοδοτήσεων και των ευνοϊκών ρυθμίσεων για τη στήριξη των επιχειρηματικών πελατών.  

Μέσω των προγραμμάτων αναχρηματοδότησης και των ρυθμίσεων  που κατά κόρον εφάρμοσαν οι τράπεζες κατά τη διάρκεια του 2009, κατάφεραν ταυτόχρονα να βελτιώσουν τα έσοδα, καθώς η δυνατότητα ρύθμισης και αναχρηματοδότησης συνοδευόταν συνήθως από αυξημένο κόστος δανεισμού για τους πελάτες, ως αντιστάθμισμα για τη στήριξη που τους παρείχαν οι τράπεζες.  

Από τα παραπάνω είναι προφανές πως η έμφαση θα δοθεί στην διατήρηση και όχι  αναγκαία στην αύξηση των μεριδίων, στην ποιότητα των χαρτοφυλακίων  ώστε να περιοριστεί ο ρυθμός αύξησης  των επισφαλειών και να σταθεροποιηθεί το επίπεδο των προβλέψεων, που σύμφωνα με τους τραπεζίτες θα είναι και η πιο ασφαλής ένδειξη εξόδου από την κρίση. Γι’ αυτό και θα συνεχισθεί με τους ίδιους εντατικούς ρυθμούς η προσπάθεια επανείσπραξης και ομαλής εξυπηρέτησης των οφειλών.  

Παράλληλα, θα επιδιώξουν να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο το λειτουργικό και μισθολογικό κόστος με ταυτόχρονη διατήρηση της εργασιακής ειρήνης και την αποφυγή συγκρούσεων με τους συνδικαλιστές και το προσωπικό.   

Τέλος, ένα μεγάλο θέμα που απασχολεί σοβαρά τους τραπεζίτες είναι οι ρυθμίσεις που προβλέπονται στο σχετικό νομοσχέδιο της υπουργού Οικονομίας κ. Λούκας Κατσέλη και οι προωθούμενες αλλαγές στο σύστημα του Τειρεσία.  

Παρ’ όλο  που οι τραπεζίτες έχουν βάλει  αρκετό  «νερό στο κρασί τους»  όσον αφορά το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, αναγνωρίζοντας δημόσια τουλάχιστον πως σ’ αυτή τη δύσκολη συγκυρία απαιτείται μεγαλύτερη ευελιξία, ο πραγματικός φόβος τους είναι μήπως καλλιεργηθεί η πεποίθηση πως η μη εξόφληση των οφειλών δεν θα έχει καμία σοβαρή συνέπεια για τους πελάτες τους, διαβρώνοντας έτσι τα συναλλακτικά ήθη με ολέθριες επιπτώσεις για το σύστημα.  

Σε κάθε περίπτωση, στη νέα περίοδο και με νέες διοικήσεις στις τράπεζες που συνδέονται με το δημόσιο, ο ανταγωνισμός εκτιμάται ότι θα είναι πολύ πιο οξύς.   

Με κλειστές τις στρόφιγγες της ΕΚΤ οι τράπεζες θα κληθούν να αποδείξουν την ικανότητά τους να αντλήσουν φθηνότερα κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές, να διατηρήσουν σε υψηλά επίπεδα τη ρευστότητά τους και μετά την έξοδο από το κρατικό πακέτο στήριξης που σημαίνει την επιστροφή στο δημόσιο κεφαλαίων ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ, να πετύχουν κέρδη για να ικανοποιήσουν τους μετόχους τους και να ενεργοποιήσουν το προσωπικό τους να πουλήσει περισσότερα και «ακριβότερα» δάνεια την ίδια στιγμή που θα πρέπει να συγκεντρώσει «φθηνότερες» καταθέσεις.