Eurobank: Δεν είναι βέβαιο πως θα δανειζόμαστε φτηνά μετά την κρίση

Η λήξη της κρίσης δεν σημαίνει αναγκαστικά και επάνοδο στα προ κρίσης επίπεδα των spreads (περιθωρίων), δηλαδή της διαφοράς με την οποία δανείζεται το ελληνικό Δημόσιο σε σχέση με άλλες χώρες. 

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει το άρθρο της Δρς. Βένης Αρακελιάν, οικονομολόγου, με τίτλο: «Η Διεύρυνση του Περιθωρίου Απόδοσης του 10ετούς Ελληνικού Κυβερνητικού Ομολόγου εν μέσω της Διεθνούς Χρηματοπιστωτικής κρίσης», το οποίο φιλοξενείται στο νέο τεύχος του τέταρτου τόμου της περιοδικής έκδοσης Οικονομία και Αγορές που εκδόθηκε από την Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών και Προβλέψεων της Eurobank EFG 

Στο άρθρο επισημαίνεται ότι η κρίση μεγάλωσε σημαντικά την ανησυχία των επενδυτών και τις δυσκολίες χρηματοδότησης στην αγορά, με αποτέλεσμα να επιδράσει αυξητικά και στο δανεισμό του ελληνικού δημοσίου.  Συνεπώς, τα ελληνικά περιθώρια αναμένεται να μειωθούν στο μέλλον, εφόσον η παγκόσμια κρίση περάσει.   

Αποτελεί, όμως, ανοικτό ερώτημα προς περαιτέρω διερεύνηση αν, πιο μεσοπρόθεσμα μετά την κρίση, τα περιθώρια αυτά επανέλθουν στα προ- κρίσης χαμηλά επίπεδα.  Και αυτό γιατί οι παράγοντες που σχετίζονται με τις μεταβολές του ελληνικού περιθωρίου απόδοσης δεν είναι οι ίδιοι πριν και μετά την κρίση, η έναρξη της οποίας χρονολογείται επίσημα στα τέλη Ιουλίου 2007.   

Πριν την κρίση,  μοναδικός στατιστικά σημαντικός παράγοντας είναι οι συνθήκες που επικρατούσαν στην αγορά ασφαλίστρων κινδύνου στα εταιρικά ομόλογα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, τα οποία απαρτίζουν τον γνωστό δείκτη iTraxx Europe.  Δηλαδή, από όλους τους διεθνείς παράγοντες που εξετάζονται, μόνον ο πιστωτικός κίνδυνος για το ενδεχόμενο χρεοκοπίας ευρωπαϊκών ιδιωτικών επιχειρήσεων φαίνεται να σχετίζεται με τις μεταβολές του ελληνικού περιθωρίου απόδοσης.   

Μετά την κρίση, μόνο το 20% της ημερήσιας διακύμανσης του ελληνικού περιθωρίου «εξηγείται» από την ημερήσια διακύμανση των ανωτέρω μεταβλητών. 

Και αυτό γιατί οι μεταβολές των ελληνικών περιθωρίων σχετίζονται όχι μόνον με αυτών  του δείκτη iTraxx , αλλά και με εκείνων των περιθωρίων αποδόσεων των ομολόγων αναδυόμενων αγορών, όπως εκφράζονται στο δείκτη EMBI+,  καθώς και με τις δύσκολες συνθήκες που επιστατούσαν στη διατραπεζική αγορά. 

Σημειώνεται ότι η μεγάλη διεύρυνση του περιθωρίου απόδοσης μεταξύ του ελληνικού 10ετούς κυβερνητικού ομολόγου και του αντίστοιχου γερμανικού τίτλου ενέτεινε την ανησυχία για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών της Ελλάδας.  Το περιθώριο αυξήθηκε από 0,24% στο τέλος Ιουνίου του 2007 στο 3,00% στα μέσα Μαρτίου του 2009, για να μειωθεί στο 2,10% στα τέλη Απριλίου του 2009 και 1,65% σήμερα.   

Η διεύρυνση του περιθωρίου απόδοσης αντανακλά το γεγονός ότι οι δυνητικοί επενδυτές σε ελληνικά κυβερνητικά ομόλογα απαιτούν επιπλέον εξασφάλιση - με την μορφή υψηλότερων υποσχόμενων αποδόσεων - προκειμένου να προβούν σε  τοποθετήσεις σε τίτλους του ελληνικού δημοσίου.  Συνεπώς, αυξάνεται το κόστος κάλυψης των δημοσιονομικών αναγκών και δυσχεραίνεται η αναχρηματοδότηση του υφιστάμενου δημοσίου χρέους.  Δυσχεραίνεται, επίσης, και η ομαλή εκτέλεση του προγράμματος δανεισμού της χώρας σε ένα δυσμενές διεθνές περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από περιορισμένη  διάθεση για ανάληψη επενδυτικών κινδύνων.  

Την περίοδο αυτή της παγκόσμιας κρίσης, η διεύρυνση των ασφαλίστρων κινδύνου, πάντως, δεν περιορίστηκε μόνο στα ελληνικά κυβερνητικά ομόλογα.  Όπως επισημαίνεται στο άρθρο, η διεύρυνση επεκτάθηκε και στα αντίστοιχα ομόλογα και άλλων χωρών, όπως η Ιταλία, η Ιρλανδία, ακόμα και η Γαλλία.  Επεκτάθηκε και σε άλλες αγορές, όπως η διατραπεζική αγορά, η αγορά ομολόγων τω αναδυόμενων αγορών ή οι αγορές των credit default swaps  για την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου.