Θα χαθούν άλλες 34.000 θέσεις εργασίας στην οικοδομή

Την απώλεια ακόμη 34.000 θέσεων εργασίας στην εγχώρια οικοδομή προβλέπει η Εθνική Τράπεζα η οποία, πάντως, εκτιμά ότι η προοπτική μιας ήπιας διόρθωσης των τιμών των ακινήτων θα μπορούσε να οδηγήσει σε απορρόφηση των απούλητων κατοικιών και να οδηγήσει σε θετικό έδαφος την αγορά κατοικίας.

Στην μελέτη, ειδικότερα, αναφέρεται ότι το απόθεμα απούλητων κατοικιών στην Ελλάδα αναμένεται να περιοριστεί, από τις 137.000 κατοικίες στο τέλος της περσινής χρονιάς, στο επίπεδο των 70.000 κατοικιών, περίπου, στα τέλη του 2009, και στις 40.000 κατοικίες, στα μέσα του 2010, σηματοδοτώντας και τη διακοπή της πτωτικής τροχιάς στην οικοδομική δραστηριότητα για πρώτη φορά από το α’ εξάμηνο του 2007.

Υπό αυτό το σενάριο, η οικοδομική δραστηριότητα θα αφαιρέσει 1,6 ποσοστιαίες μονάδες από τον ετήσιο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης το 2009 και θα έχει οριακά θετική συνεισφορά το 2010.

Σύμφωνα με την Εθνική, ηοικοδομική δραστηριότητα αποτελεί βασικό αναπτυξιακό πυλώνα για την ελληνική οικονομία συνεισφέροντας περίπου 0,8 ποσοστιαίες μονάδες στον μέσο ετήσιο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης κατά την τελευταία δεκαετία.

Τον τελευταίο όμως 1½  χρόνο η οικοδομική δραστηριότητα έχει εισέλθει σε φάση έντονης διόρθωσης με τις επενδύσεις σε κατοικίες να μειώνονται κατά 29% το 2008, αντανακλώντας τις συνθήκες υπερβάλλουσας προσφοράς που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά ακινήτων κατά την ίδια περίοδο. Η σημαντική κάμψη της κατασκευαστικής δραστηριότητας δε χαρακτηρίζει μόνο την ελληνική αγορά αλλά είναι ορατή στις περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές ακινήτων και ιδιαιτέρως σε αυτές που εμφάνισαν τις πιο εντυπωσιακές επιδόσεις σε όρους αύξησης της κατασκευαστικής δραστηριότητας την τελευταία δεκαετία, όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία.

Στις χώρες αυτές σημειώθηκε κάμψη της κατασκευαστικής δραστηριότητας, ως ποσοστό του ΑΕΠ, κατά περισσότερο από 3½  ποσοστιαίες μονάδες (συγκριτικά με  2 ποσοστιαίες μονάδες στην Ελλάδα) από τα ιστορικά υψηλά επίπεδα στα οποία ανήλθαν τη διετία 2005-2006, ενώ η βίαιη αυτή διόρθωση της κατασκευαστικής δραστηριότητας εκτιμάται ότι αφαίρεσε σχεδόν 3 ποσοστιαίες μονάδες από τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξής τους κατά το 2008 (συγκριτικά με 1,5 ποσοστιαίες μονάδες στη Ελλάδα). 

Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι οι περίοδοι οικονομικής ύφεσης  που συνοδεύονται από  σημαντικές διορθώσεις στην οικοδομική δραστηριότητα είναι περισσότερο παρατεταμένες και διαρκούν τέσσερα έως πέντε χρόνια . Οι αναφορές τους τελευταίους μήνες για την ύπαρξη ενός αποθέματος νεόδμητων κατοικιών της τάξης των 200-250 χιλιάδων εγείρουν σοβαρές ανησυχίες για το βάθος και τη χρονική έκταση της διόρθωσης.

Μια σειρά παραγόντων, όπως η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, η μείωση των επιτοκίων καθώς και ευνοϊκά δημογραφικά και κοινωνικά δεδομένα, όπως η αύξηση του πληθυσμού ηλικίας 30-45 ετών κατά 6,5% και η μείωση του μέσου μεγέθους των νοικοκυριών σε 2,7 άτομα το 2007, από 3,1 στα μέσα της δεκαετίας του 1990, οδήγησαν σε σημαντική ενίσχυση της ζήτησης κατοικιών. Η τελευταία ανήλθε σε 112,000 ετησίως την περίοδο 1998-2007 συγκριτικά με έναν 25ετή μέσο όρο της τάξης των 93.000 κατοικιών.

Κατά συνέπεια, η οικοδομική δραστηριότητα αυξήθηκε με εξαιρετικά υψηλό ρυθμό κατά τη διετία  2006-2007, ενώ είχαν ήδη αρχίσει να διαφαίνονται τα πρώτα σημάδια κάμψης της ζήτησης κατοικιών κατά τη διάρκεια του 2006. Το ξέσπασμα της διεθνούς οικονομικής κρίσης και ειδικά η έξαρση της αβεβαιότητας και η αυξητική τάση του κόστους δανεισμού μετά το Σεπτέμβριο του 2008, επέτειναν την αποδυνάμωση της ζήτησης οδηγώντας το απόθεμα των αδιάθετων ακινήτων στο ιστορικά υψηλό επίπεδο των 137.000 κατοικιών το 2008. Το επίπεδο αυτό, αν και εξαιρετικά υψηλό, αντιστοιχεί σε 2,3% του συνολικού αποθέματος κατοικιών, συνιστώντας μια ανισορροπία πολύ μικρότερου μεγέθους, συγκριτικά με τα επίπεδα της τάξης του 4% και 9% στα οποία ανέρχονται τα αποθέματα απούλητων κατοικιών σε Ισπανία και Ιρλανδία αντίστοιχα.

Παράλληλα σε όρους αποτιμήσεων των ακινήτων, η ελληνική αγορά δεν εμφανίζει τις υπερβολές που σημειώθηκαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ως εκ τούτου,  η κάμψη των τιμών των κατοικιών στην Ελλάδα , έως το πρώτο τρίμηνο του 2009, είναι οριακή συγκριτικά με τους διψήφιους ρυθμούς μείωσης -- από τα υψηλά τους -- που σημειώνονται  σε  άλλες ευρωπαϊκές χώρες (βλ. Ιρλανδία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο).

Ωστόσο,  η προοπτική μιας ήπιας διόρθωσης των τιμών θα μπορούσε να επιταχύνει την απορρόφηση του αποθέματος αδιάθετων κατοικιών, είναι το βασικό συμπέρασμα της μελέτης.