Θ.Κάτρης: «Η Ηλέκτωρ παράγει ενέργεια δίνοντας λύσεις στις χωματερές»

Ηλεκτρική αλλά «καταπράσινη» ενέργεια 700.000 κιλοβατώρων, ικανή να ηλεκτροδοτήσει περίπου 30.000 κατοικίες, θα μπορούν να παράγουν πολύ σύντομα οι τρεις μονάδες βιοαερίου που λειτουργεί η εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ. Η είδηση γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρουσα αν αναλογιστεί κανείς ότι πηγή αυτής της ενέργειας είναι τα σκουπίδια, και συγκεκριμένα τα αέρια που εκλύει στην ατμόσφαιρα η αποσύνθεση των οργανικών αποβλήτων (υπολείμματα τροφίμων, κλαδιών κ.ά.), τα οποία με ειδική επεξεργασία μετατρέπονται σε ηλεκτρική ενέργεια!

Από το 2000 λειτουργεί στην Ελλάδα ο πρώτος σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας στον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) των Ανω Λιοσίων, στην περιοχή των Ταγαράδων στη Θεσσαλονίκη η δεύτερη -με πρόβλεψη να παρέχει ακόμη και τη δυνατότητα της τηλεθέρμανσης κτιρίων- και πολύ σύντομα θα ξεκινήσει και η τρίτη εγκατάσταση στην περιοχή της Φυλής.

Το πιο μεγάλο όμως στοίχημα για την ΗΛΕΚΤΩΡ είναι το εργοστάσιο μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας στην Ημαθία, το οποίο θα παίρνει απορρίμματα (σύμμικτα, οργανικά και γεωργικά απόβλητα) και θα τα μετατρέπει σε ενεργειακό καύσιμο, ικανό να τροφοδοτήσει τον κλάδο της τσιμεντοβιομηχανίας. Η μονάδα που θα κοστίσει 35 εκατ. ευρώ και θα ξεκινήσει να λειτουργεί το 2010 θα είναι η πρώτη εγκατάσταση που επιλύει με ολοκληρωμένο τρόπο το πρόβλημα της διαχείρισης απορριμμάτων στον Νομό Ημαθίας και ένα είδος πιλότου για το πώς η χώρα μας μπορεί να δώσει οριστική λύση στις τριτοκοσμικές χωματερές.

Κάνοντας τα προβλήματα αγαθά

Τελικά, τίποτα δεν πάει χαμένο; Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως όχι, και ο κ. Θανάσης Κατρής, διευθύνων σύμβουλος της ΗΛΕΚΤΩΡ, εταιρείας του ομίλου ΕΛΛΑΚΤΩΡ, η οποία δραστηριοποιείται σε ένα μεγάλο φάσμα περιβαλλοντικών λύσεων, είναι αρκετά πειστικός στην άποψη αυτή, αναλύοντας με τον πιο παραστατικό τρόπο τη θεωρία της πράσινης ανάπτυξης που τόσο μας «βασανίζει» το τελευταίο διάστημα.

Οπως εξηγεί, πράσινη είναι η ανάπτυξη μιας οικονομίας σε τοπικό επίπεδο που μετατρέπει τα περιβαλλοντικά αδιέξοδα από προβλήματα σε πλεονεκτήματα μιας περιοχής. «Η δυνατότητα χρησιμοποίησης της τεχνολογίας για να επιλύσεις ένα περιβαλλοντικό ζήτημα δημιουργεί ειδική τεχνογνωσία, θέσεις εργασίας, επενδύσεις και αυτή η οικονομία βοηθά την ανάπτυξη μιας περιοχής να επιλύσει προβλήματα, να δημιουργήσει καινούριες συνειδήσεις στον κόσμο και εφόσον τα εκπληρώσει όλα αυτά να γίνει και μια εξαγωγική δύναμη για τη χώρα», τονίζει ο κ. Κατρής.

Ας δούμε όμως μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα για του λόγου το αληθές: στους ΧΥΤΑ, στους οποίους κάθε χρόνο καταλήγουν τόνοι σκουπιδιών, παρατηρείται έκλυση του βιοαερίου, το οποίο κατά 50% αποτελείται από μεθάνιο. Πρόκειται για ένα καταστροφικό αέριο τόσο για τις στρώσεις του όζοντος όσο και για την ανάπτυξη των φυτών, υπεύθυνο για πυρκαγιές και εκρήξεις. Κι όμως, αυτό το αέριο η ΗΛΕΚΤΩΡ το συγκεντρώνει, το καθαρίζει και το τοποθετεί σε μηχανές εσωτερικής καύσης παράγοντας ενέργεια, την οποία στη συνέχεια πουλάει στη ΔΕΗ. Αυτομάτως ένα πρόβλημα που συμβάλλει στη ρύπανση του περιβάλλοντος και της ατμόσφαιρας μετατράπηκε σε ένα αγαθό για να παραχθεί ηλεκτρική ενέργεια. Συγχρόνως η θερμότητα που προκύπτει από τις μηχανές καύσης χρησιμοποιείται για να καθαρίζονται τα στραγγίσματα των ΧΥΤΑ (τα υγρά που βγάζει η επεξεργασία των απορριμμάτων και τα οποία είναι υπεύθυνα για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα), με αποτέλεσμα το νερό που προκύπτει να είναι κατάλληλο για άρδευση.

«Από δύο καταστροφικά υλικά για το περιβάλλον (το αέριο και τα στραγγίσματα) μπορούμε να παράγουμε από τη μια ενέργεια και από την άλλη καθαρό νερό. Αυτό το νερό με τη σειρά του χρησιμοποιείται στο πότισμα για την αποκατάσταση των χωματερών», τονίζει ο κ. Κατρής. Ανάλογα οφέλη με τεράστια περιβαλλοντική σημασία μπορούμε να αποκομίσουμε και από τη διαχείριση των δημοτικών αποβλήτων με τη μέθοδο της μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας: εισάγουμε στην εγκατάσταση απόβλητα και παράγουμε σίδηρο, αλουμίνιο και ένα κατάλληλο καύσιμο για την τσιμεντοβιομηχανία (γνωστό και ως RDF) που υποκαθιστά τα ορυκτά καύσιμα (άνθρακα ή μαζούτ) τα οποία παραδοσιακά χρησιμοποιεί η βιομηχανία.

Το «φροντιστήριο» της «Herhof» και η μονάδα-πρότυπο της Ημαθίας

Για να φτάσει να εκμεταλλεύεται την ενεργειακή απόδοση των σκουπιδιών η ΗΛΕΚΤΩΡ χρειάστηκε ορισμένα «υπερεντατικά» μαθήματα από τη γερμανική «Herhof», η οποία έχει ανοίξει τη δική της σχολή στην τεχνολογία ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων και κατέχει τα αποκλειστικά δικαιώματα χρήσης 30 πατεντών.

Η θυγατρική της ΗΛΕΚΤΩΡ διαχειρίζεται για 17 χρόνια τα απορρίμματα (90.000 τόνους) της πόλης του Οσναμπρουκ, αποτελώντας μάλιστα την πρώτη ελληνική βιομηχανία στη Γερμανία στην οποία εργάζονται Γερμανοί εργάτες! Η δυναμική της ΗΛΕΚΤΩΡ στην περιοχή αυξάνεται συνεχώς. Πέρυσι η εταιρεία κατασκεύασε και παρέδωσε δύο νέα εργοστάσια στην περιοχή του Βερολίνου και του Trier (στα σύνορα με το Βέλγιο) δυναμικότητας 150.000 και 180.000 τόνων απορριμμάτων αντίστοιχα.

Η μέθοδος διαχείρισης που χρησιμοποιεί η «Herhof» συνίσταται στη βιολογική ξήρανση όπου τα απορρίμματα αποβάλλουν το 30% του αρχικού βάρους τους και στη συνέχεια μέσω μηχανικών διαχωρισμών επιτυγχάνεται η παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου και ανακυκλώμενων προϊόντων. Με τη διαδικασία αυτή τα υπολείμματα αντιστοιχούν μόλις στο 15% των άχρηστων αδρανών υλικών που οδηγούνται σε ταφή, παρατείνοντας τον χρόνο ζωής των ΧΥΤΑ. Την ίδια τεχνολογία θα εφαρμόσει η ΗΛΕΚΤΩΡ στην Ημαθία, την ίδια υιοθετεί και στο νέο εργοστάσιο -το μεγαλύτερο των Βαλκανίων- που κατασκευάζει στη Λάρνακα της Κύπρου. Η νέα μονάδα θα λειτουργήσει στις αρχές του 2010 και θα παραλαμβάνει τα απορρίμματα της Λάρνακας και της Αμμοχώστου, που ανέρχονται σε 170.000 τόνους ετησίως. Το έργο θα κοστίσει 130 εκατ. ευρώ και η ΗΛΕΚΤΩΡ θα αναλάβει τη λειτουργία και τη διαχείρισή του για δέκα χρόνια. 

Αν πληρώνουμε, θα μειώσουμε τα σκουπίδια

Στη Βρετανία όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες εδώ και πέντε χρόνια η κυβέρνηση για να αποτρέψει τη φρενήρη ανάπτυξη των χωματερών (βλέπετε, έχουν και αλλού αυτό το… προνόμιο) θέσπισε ένα είδος φόρου ΧΥΤΑ. Κατά την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», κάθε δήμος είναι υποχρεωμένος να πληρώνει από 100 έως 120 ευρώ ανά τόνο σκουπιδιών που θα μεταφέρει στη χωματερή, από τα οποία τα 60 ευρώ αποτελούν τον ειδικό φόρο που θεσπίστηκε (landfill tax). Η επιβολή του μέτρου είχε άμεσα αποτελέσματα καθώς οι δήμοι αποφάσισαν να προχωρήσουν σε πιο μόνιμες λύσεις διαχείρισης σκουπιδιών, σφραγίζοντας τους σκουπιδότοπους και επενδύοντας σε περίπου 20 εργοστάσια απορριμμάτων τα τελευταία χρόνια.

Με λίγη καλή θέληση, κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να συμβεί και στην Ελλάδα, αφού η τακτική του «πληρώνω για όσο ρυπαίνω» είναι δυνατόν να μας αλλάξει τη νοοτροπία. Τι σημαίνει αυτό; Πολύ απλά, παραγωγή λιγότερων οικιακών σκουπιδιών (στην Αθήνα παράγουμε κάθε μήνα 200.000 τόνους), καθώς και διαλογή των υλικών συσκευασίας στην πηγή προς ανακύκλωση ώστε οι καταναλωτές να πληρώνουν χαμηλότερα δημοτικά τέλη. Ετσι βάζουμε το δικό μας λιθαράκι στην ανάκτηση πολύτιμων αγαθών αλλά και στέλνουμε λιγότερα απόβλητα στις χωματερές, που αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες αιτίες ρύπανσης του περιβάλλοντος.

Για την απόσβεση του έργου της Ημαθίας, που αναμένεται να υπογραφεί από την ΗΛΕΚΤΩΡ μέσα στις επόμενες εβδομάδες (η σύμβαση βρίσκεται στο Ελεγκτικό Συνέδριο), προβλέπεται για πρώτη φορά η πληρωμή τέλους ύψους 87 ευρώ για κάθε τόνο απορριμμάτων που θα μεταφέρουν οι 12 δήμοι του νομού στο εργοστάσιο. Αν υπολογίσουμε ότι κάθε δημότης παράγει 500 κιλά ετησίως, τότε το κόστος που αναλογεί σε ετήσια βάση για δημοτικά τέλη διαμορφώνεται σε 43 ευρώ ανά κάτοικο. Οι δημότες της Ημαθίας βέβαια ευελπιστούν ότι το κράτος θα συνδράμει στην περιβαλλοντική τους προσπάθεια καλύπτοντας τμήμα αυτής της δαπάνης.

Σε δύο χρονιά η Φυλή δεν θα υπάρχει

«Δυστυχώς, το ενδιαφέρον των πολιτών εξαντλείται στο πότε θα περάσει το απορριμματοφόρο για να μαζέψει τα σκουπίδια. Μετά η τύχη τους αγνοείται», λέει με νόημα ο κ. Κατρής, επικρίνοντας την παντελή έλλειψη περιβαλλοντικής συνείδησης και τη λογική «ας τα πάρουν από το σπίτι μου και ας τα πάνε όπου θέλουν». Ακόμη όμως και σε αυτό το σημείο υπάρχουν πολλά εμπόδια, αφού οι σχεδιασμοί για τους νέους Χώρους Υγειονομικής Ταφής σε Κερατέα και Γραμματικό, οι οποίοι θα ανακούφιζαν σε μεγάλο βαθμό το Λεκανοπέδιο από τον βραχνά των σκουπιδιών, προσκρούουν στις αντιδράσεις των δημάρχων.

Ο ΧΥΤΑ της Φυλής, ο οποίος αυτή τη στιγμή εξυπηρετεί τα απορρίμματα όλης της Αττικής, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο κορεσμού σε δύο χρόνια. Ο χώρος κατασκευάστηκε με διάρκεια ζωής εννέα χρόνων αλλά με την προοπτική ότι θα σταδιακά θα δημιουργούνταν εναλλακτικές λύσεις. «Αν δεν γίνουν τα έργα που έχουν χωροθετηθεί και στις δύο άλλες περιοχές, τότε το 2011 θα αναγκαστούμε να πάμε σε κατεπείγουσες διαδικασίες λόγω της πλήρους απαξίωσης της Φυλής, με αποτέλεσμα οι νέοι ΧΥΤΑ να υποδεχτούν όλα τα απορρίμματα της Αττικής», αναφέρει ο επικεφαλής της ΗΛΕΚΤΩΡ.    

Ποια είναι η εταιρεία

Η ΗΛΕΚΤΩΡ ξεκίνησε να αναπτύσσεται στις αρχές του 2000 απορροφώντας τις περιβαλλοντικές δραστηριότητες της τεχνικής εταιρείας «Τομής» που εξαγοράστηκε από τον όμιλο ΕΛΛΑΚΤΩΡ. Αναλαμβάνοντας μεγάλα και σημαντικά έργα στην Ελλάδα και στην Κύπρο, η εταιρεία έχει κατασκευάσει ΧΥΤΑ, μονάδες παραγωγής βιοαερίου και καύσης νοσοκομειακών αποβλήτων, καθώς επίσης και εγκαταστάσεις ανακύκλωσης (ΚΔΑΥ - Κέντρα Διαλογής και Επεξεργασίας Υλικών), όπως αυτή που θα εγκαινιαστεί τις επόμενες μέρες στη Φυλή με δυνατότητα υποδοχής 100.000 απορριμμάτων μπλε κάδων (χαρτί, γυαλί, πλαστικό, αλουμίνιο).

Η ΗΛΕΚΤΩΡ αποτελεί μία από τις πιο αναπτυσσόμενες ελληνικές επιχειρήσεις με έσοδα 108 εκατ. ευρώ το 2008 και κέρδη μετά φόρων 11 εκατ. ευρώ. Για φέτος, σύμφωνα με τις προβλέψεις, ο κύκλος εργασιών θα φτάσει στα 120 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία απασχολεί 220 άτομα προσωπικό και διαθέτει ένα από τα σημαντικότερα R&D τμήματα με στόχο τη βελτίωση και την εξέλιξη των τεχνολογιών που χρησιμοποιεί στη διαχείριση των απορριμμάτων.