«Κατάσχεση» της δημόσιας περιουσίας απαιτεί η Τρόικα

Η πώληση και η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, είτε πρόκειται για επιχειρήσεις είτε για ακίνητα και γη, διεκδικούνται πλέον ανοιχτά από τους δανειστές, καθώς θεωρούν ότι το ΤΑΙΠΕΔ δεν έχει πετύχει αυτά που όφειλε και γι’ αυτό επεξεργάζονται σχέδιο ανάθεσης σε ξένους μάνατζερ.

Σύμφωνα με απόρρητη έκθεση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθεροποίησης (ESM) με ημερομηνία 11 Ιουνίου 2013, είναι έτοιμο το σχέδιο με βάση το οποίο η περιουσία του ΤΑΙΠΕΔ θα περάσει σε έναν νέο οργανισμό με έδρα το εξωτερικό και στον οποίο τον πρώτο και τελευταίο λόγο θα έχουν ξένοι μάνατζερ, στους οποίους θα αναφέρεται η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ.

Ο νέος οργανισμός θα μπορεί να κάνει προπώληση περιουσιακών στοιχείων του Ελληνικού Δημοσίου, με τα λεφτά να πηγαίνουν απευθείας στον λογαριασμό για το ελληνικό χρέος, θα μπορεί να ιδρύει θυγατρικές στο εξωτερικό, στις οποίες θα μεταβιβάζει περιουσιακά στοιχεία προς πώληση, χωρίς να έχει οποιαδήποτε ανάμιξη η ελληνική κυβέρνηση.
Η εισηγητική έκθεση του ESM παραδόθηκε στην ελληνική κυβέρνηση από την τρόικα τον περασμένο Ιούνιο και θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στην επόμενη επίσκεψη, καθώς η αποπομπή Σταυρίδη ενισχύει την επιχειρηματολογία και την αναγκαιότητα αλλαγής του τρόπου των ιδιωτικοποιήσεων.

Στην ουσία, η εφαρμογή αυτής της εισήγησης, αναφέρει ανώτερο κυβερνητικό στέλεχος, αποτελεί ένα κατασχετήριο της δημόσιας περιουσίας από τους δανειστές προκειμένου να εξασφαλίσουν τα χρήματά τους, αλλά με νομιμοφανές περιτύλιγμα.

Στην απόρρητη έκθεση τονίζεται ο υπερεθνικός χαρακτήρας που θα πρέπει να έχει το νέο σχήμα, ενώ ταυτόχρονα καταδεικνύονται οι αστοχίες του ΤΑΙΠΕΔ και της ΕΤΑΔ που αποδομούνται συστηματικά μέσω της έκθεσης. Το ESM εισηγείται, επίσης, στο υπουργείο Οικονομικών τη δημιουργία ενός οργάνου με υπερεξουσίες και εποπτικό ρόλο (Supervisory Board) το οποίο ιεραρχικά θα βρίσκεται επάνω από το ελληνικό διοικητικό συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ και ουσιαστικά δεν θα λογοδοτεί πουθενά και σε κανέναν. Το συγκεκριμένο όργανο δεν θα αποτελείται από Ελληνες τεχνοκράτες ή πολιτικούς, αλλά από στελέχη με διεθνή πείρα που θα επιλέγονται από τους δανειστές.

Το απόρρητο έγγραφο του Ιουνίου

Με το έγγραφο του ESM προς το υπουργείο Οικονομικών, με ημερομηνία 11 Ιουνίου 2013, ζητείται από τους δανειστές μας να περάσει η ελληνική περιουσία εξ ολοκλήρου σε ένα νέο εταιρικό όχημα τύπου holding εταιρείας, το οποίο θα εποπτεύεται από ξένους μάνατζερ και θα βρίσκεται μακριά από «ελληνικές πολιτικές σκοπιμότητες και πιέσεις», όπως τονίζεται. Ως επιχείρημα γι’ αυτή την επιλογή αναφέρεται η ανάγκη τιτλοποίησης της περιουσίας που διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό του το ΤΑΙΠΕΔ, με στόχο τη δημιουργία όρων προχρηματοδότησης (pre-financing) για να υπάρξουν άμεσα έσοδα εν όψει της εξόδου της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές τον Μάιο του 2014.
Η εισήγηση απαιτεί από το υπουργείο Οικονομικών και την κυβέρνηση παρεμβάσεις νομοθετικού χαρακτήρα, ενώ ξεκαθαρίζει πως τα χρήματα από τις πωλήσεις θα πηγαίνουν απευθείας στους δανειστές και ό,τι περισσέψει μόνο σε αναπτυξιακές δράσεις, αφαιρώντας βασικά δημοσιονομικά εργαλεία από την κυβέρνηση, ενώ ζητείται πλήρης πρόσβαση σε δεδομένα της κρατικής περιουσίας και αναλυτική καταγραφή τους χωρίς να τίθενται κανενός είδους περιορισμοί για λόγους ελληνικού εθνικού συμφέροντος. Πουθενά δεν αναγράφεται δηλαδή πως η ελληνική κυβέρνηση έχει δικαίωμα άσκησης βέτο εάν δεν θέλει να δώσει στοιχεία για ευαίσθητα assets, όπως αεροδρόμια, λιμάνια, στρατόπεδα, κρατικά κτίρια, εθνικές γαίες ή νησιά.

Δεν επιθυμούν έλεγχο του κράτους επάνω τους

Οπως γράφει η συγκεκριμένη έκθεση-εισήγηση, «το να διατηρηθεί ο δημόσιος έλεγχος πάνω σε αυτές τις ιδιοκτησίες απαιτεί μια απομόνωση αυτής της περιουσίας από πολιτικές παρεμβάσεις» (σελ. 2).
Στη σελίδα 29 της απόρρητης έκθεσης ξεκαθαρίζεται πως ο χαρακτήρας του νέου σχήματος διαχείρισης της κρατικής περιουσίας θα πρέπει να είναι διεθνής (international institution) με στόχο να υπάρχει «επαρκής αξιοπιστία». Αυτή η διεθνοποίηση σημαίνει, όπως γράφεται και πιο κάτω, την ίδρυση θυγατρικών εταιρειών και επιχειρήσεων ειδικού σκοπού ακόμα και εκτός ελληνικών συνόρων! Δηλαδή ξεκάθαρα η έδρα της πώλησης των ελληνικών «ασημικών» μεταφέρεται εκτός Ελλάδας και φυσικά με κόστος από τη δική μας τσέπη για όσους προσληφθούν και εργαστούν σε αυτήν, οι οποίοι θα προέρχονται από το εξωτερικό. Το σημαντικότερο, όμως, όλων είναι πως εκτός της μεταφοράς ελληνικών περιουσιακών στοιχείων και δεδομένων εκτός συνόρων, οι αποφάσεις για «εμάς» θα λαμβάνονται «χωρίς εμάς». Στη σελίδα 33 του νέου «κατασχετηρίου» ξεκαθαρίζεται πως όλη η εποπτεία των αποκρατικοποιήσεων θα πρέπει να περάσει σε ένα ελεγκτικό σώμα που θα αποτελείται από ξένους τεχνοκράτες, ενώ κάτω από αυτό θα βρίσκεται το ελληνικό Δ.Σ. Ωστόσο δίπλα στο ελληνικό Δ.Σ. θα υπάρχει και ένα επιπλέον όργανο, το Board of Experts, δηλαδή ένα συμβούλιο ειδικών. Πρόκειται για πλήρη εποπτεία επάνω στα περιουσιακά στοιχεία της χώρας. Στόχος της παραπάνω ενέργειας θα είναι η προπώληση ενός 30% των περιουσιακών στοιχείων της χώρας πριν από την τελική τους πώληση, με στόχο την άμεση εγγραφή εσόδων για να ικανοποιηθούν οι δανειστές μας.

Η δομή του νέου ΤΑΙΠΕΔ

Η λογική αυτού του εγχειρήματος είναι ξεκάθαρη. Στόχος του είναι το πέρασμα όλων των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων σε μια εταιρεία συμμετοχών (holding) η οποία κατόπιν θα σπάσει σε θυγατρικές ανά είδος (π.χ. ακίνητα, υποδομές, υπηρεσίες κ.λπ.). Απώτερος σκοπός αυτού του σχήματος που θα κατέχει πλέον τους τίτλους της κρατικής περιουσίας θα είναι να βρει επενδυτές και να προπουλήσει ακίνητα και άλλα «ασημικά». Τα χρήματα που θα προκύψουν θα λειτουργήσουν ως εξασφαλίσεις των πιστωτών της χώρας μας, ενώ η εισήγηση προβλέπει τη δημιουργία δύο κυρίαρχων σχημάτων, ενός χρηματοοικονομικού οχήματος για το pre privatization financing κι ενός asset management σχήματος με ευρύτερο αντικείμενο τη διαχείριση και ανάπτυξη της περιουσίας του Δημοσίου και την εύρεση ξένων developers προς αυτή την κατεύθυνση.

Οπως ξεκαθαρίζεται από τη σχετική εισήγηση, το βασικό μάνατζμεντ του σχήματος-μαμούθ που θα διαχειρίζεται επί της ουσίας τις τύχες όλων των προς πώληση περιουσιακών στοιχείων θα ασκείται από μια μικρή ομάδα επαγγελματιών με διεθνή πείρα και θα αποτελείται από 5 senior managers εκτός Ελλάδας.

Αυτοί θα αποτελούν το περίφημο Supervisory Board. Η εταιρεία asset management θα αποτελείται από 20 διεθνή στελέχη, έχοντας εξωτερικούς συνεργάτες και auditors που θα αναλαμβάνουν την πώληση κρατικής περιουσίας πρότζεκτ ανά πρότζεκτ.

Αυτή η ομάδα αργότερα θα μεγαλώσει φτάνοντας τα 35-40 άτομα. Αν και το σχετικό υπόμνημα χρυσώνει το χάπι μιλώντας για έναν και μοναδικό μέτοχο που θα είναι το Ελληνικό Δημόσιο, επί της ουσίας περνάει όλο τον έλεγχο της περιουσίας του κράτους σε τρίτους, αφαιρώντας κάθε προοπτική παρέμβασης από τις εκλεγμένες από τον λαό εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτού που πάνε να κάνουν οι δανειστές μας είναι πως στο συγκεκριμένο έγγραφο που παρουσιάζουμε υπάρχουν σαφείς αναφορές στις ίδιες μεθόδους που ακολούθησαν το 1990 στην Ανατολική Γερμανία, μέσω της εκεί εταιρείας Treuhandanstalt.

Ωστόσο, η διαχείριση στη Γερμανία έγινε από Δυτικογερμανούς προς Ανατολικογερμανούς, όχι από ξένους προς Ελληνες. Και φυσικά άλλο είναι να σε έχει συνεπάρει το όραμα της ενοποίησης της διχοτομημένης πατρίδας σου κι άλλο να πρέπει να παραδώσεις τα κλειδιά του κράτους σε ξένες δυνάμεις, χωρίς να γνωρίζεις πώς αυτές θα τα χρησιμοποιήσουν. Πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν πως αυτές οι αξιώσεις εκ μέρους των δανειστών έχουν δημιουργήσει μεγάλο εκνευρισμό στο υπουργείο Οικονομικών, ιδιαίτερα τώρα που η απομάκρυνση Σταυρίδη θέτει και πάλι θέμα λειτουργικότητας του ΤΑΙΠΕΔ. Πληροφορίες από το Σύνταγμα αναφέρουν πως ο κ. Γιάννης Στουρνάρας είναι βαθιά προβληματισμένος για τις εισηγήσεις αυτές και ήδη έχει ενημερώσει πως θα πρέπει να υπάρξει άλλο πλάνο.

Τι προβλέπει το απόρρητο σχέδιο του ESM

1. Μεταβίβαση όλων των προς ιδιωτικοποίηση περιουσιακών στοιχείων από το ΤΑΙΠΕΔ σε νέο φορέα.

2. Μεταφορά της έδρας του φορέα στο εξωτερικό και ίδρυση θυγατρικών στο εξωτερικό.

3. Το ελληνικό Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ θα ελέγχεται και θα αναφέρεται σε δύο ανώτερα όργανα που θα στελεχωθούν από ξένους, το Supervisory Board και το Board of Experts.

4. Ο νέος φορέας θα επιδιώξει την προπώληση του 30% της αξίας περιουσιακών στοιχείων (pre-financing) σε funds και τα χρήματα θα πηγαίνουν από το Ελληνικό Δημόσιο απευθείας στους δανειστές.

5. Διευρύνονται τα προς πώληση δημόσια περιουσιακά στοιχεία.

Βρήκαν ευκαιρία με την αποπομπή Σταυρίδη

Εδώ κι έναν χρόνο, λόγω μιας σειράς καθυστερήσεων από τη μεριά των διοικήσεων του ΤΑΙΠΕΔ (που ήδη μετράει τρεις αλλαγές προέδρων), ψιθυριζόταν πως οι δάνειες δυνάμεις θέλουν να φύγει το Ταμείο από τα χέρια της κυβέρνησης και του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών. Πολύ περισσότερο τώρα, που την περασμένη εβδομάδα τέθηκε εκτός ο κ. Στέλιος Σταυρίδης εξαιτίας της περίφημης πτήσης του με το ιδιωτικό αεροπλάνο του κ. Δημήτρη Μελισσανίδη. Το χαμηλό ενδιαφέρον ανταπόκρισης στα καλέσματα για την αποκρατικοποίηση μιας σειράς ελληνικών assets εκ μέρους της παγκόσμιας επενδυτικής κοινότητας και η μη επίτευξη των καθορισθέντων οικονομικών και τεχνοκρατικών στόχων οδήγησαν στην έκφραση εκ μέρους των ESM και EFSM (Ευρωπαϊκού Χρηματοοικονομικού Μηχανισμού Σταθερότητας) της μόνιμης απειλής πως η έδρα του ΤΑΙΠΕΔ θα πρέπει να μεταφερθεί εκτός Ελλάδας. Οι φήμες έδιναν κι έπαιρναν, με κύριο άξονα τη φυγή της εποπτείας των αποκρατικοποιήσεων στο Λουξεμβούργο. Να όμως που, όπως αποκαλύπτουμε σήμερα, οι φήμες έγιναν πραγματικότητα. Αίσθηση, πάντως, προκαλεί το γεγονός πως η απομάκρυνση του κ. Σταυρίδη φιλοξενήθηκε σε πάρα πολλά διεθνή μέσα, τα οποία μάλιστα επεφύλασσαν σχόλια για την αδυναμία του ελληνικού κράτους να προχωρήσει σε αποκρατικοποιήσεις. Από τους μεγάλους σε κύρος «New York Times» μέχρι το BBC και φυσικά το σύνολο των γερμανικών ΜΜΕ η είδηση της αποπομπής Σταυρίδη φιλοξενήθηκε με πολύ αρνητικά σχόλια. Το εντυπωσιακό αυτών των άρθρων είναι πως σχεδόν όλα χρησιμοποιούν ακριβώς την επιχειρηματολογία του ESM. Οπως δηλαδή έγραφαν οι «Νew Υork Times», «οι στόχοι του ΤΑΙΠΕΔ έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω αρκετές φορές. Ο αρχικός στόχος των 50 δισ. ευρώ μέχρι το 2016 άλλαξε στη συνέχεια σε 19 δισ. και μετά σε 15 δισ. Από πέρυσι η τρόικα επικεντρώνεται στους ετήσιους στόχους. Ωστόσο, το ΤΑΙΠΕΔ αναμένεται να βγει εκτός στόχων 1 δισ. ευρώ, από τα 2,5 δισ. που ήταν ο στόχος για το 2013». Να είναι άραγε τυχαία αυτή η σφοδρή κριτική;