Το Ταμείο Ανάκαμψης κλείνει τον κύκλο του: Πώς η Άμυνα γίνεται ο νέος μοχλός πιστωτικής επέκτασης

Καθώς η Ευρώπη αλλάζει γεωπολιτικό προσανατολισμό και μετακινεί τεράστιους χρηματοδοτικούς πόρους προς την εθνική άμυνα, το τραπεζικό σύστημα -ευρωπαϊκό και ελληνικό- βρίσκεται μπροστά σε μια ιστορική συγκυρία. Η εποχή όπου η πιστωτική επέκταση στηριζόταν σχεδόν αποκλειστικά στο Ταμείο Ανάκαμψης (RRF) φτάνει στο τέλος της. Και μαζί της δημιουργείται το μεγάλο ερώτημα: πώς θα συνεχίσουν οι τράπεζες να στηρίζουν τη χρηματοδότηση της οικονομίας και να διατηρούν τα αναγκαία έσοδα όταν ο κύκλος του RRF ολοκληρωθεί;

Η απάντηση έχει ήδη διατυπωθεί στις Βρυξέλλες, στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και όλο και πιο ανοιχτά στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών: η αμυντική χρηματοδότηση θα αποτελέσει τον νέο ευρωπαϊκό υπερμοχλό ανάπτυξης.

Το RRF κλείνει τον κύκλο του

Η Ελλάδα έχει ήδη αποδείξει ότι μπορεί να αξιοποιήσει τα ευρωπαϊκά εργαλεία αποτελεσματικά. Μετά την προκαταρκτική έγκριση για το έκτο αίτημα πληρωμής ύψους 2,1 δισ. ευρώ, η χώρα έχει λάβει συνολικά 23,4 δισ. ευρώ, δηλαδή το 65% του συνολικού πακέτου των 36 δισ. ευρώ. Εχει ολοκληρώσει το 48% των οροσήμων, γεγονός που την κατατάσσει ανάμεσα στις οκτώ πιο επιτυχημένες χώρες στην Ε.Ε. σε όρους υλοποίησης.

Στο σκέλος των δανείων, η πρόοδος είναι εντυπωσιακή: έχουν υπογραφεί 532 συμβάσεις, χρηματοδοτώντας έργα ύψους 17,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων:

■ 7,7 δισ. δάνεια RRF
■ 5,8 δισ. τραπεζικά δάνεια
■ 4,1 δισ. ιδιωτική συμμετοχή

Τα δάνεια RRF αντιπροσωπεύουν το 10% των νέων τραπεζικών δανείων δύο ετών – ένα ποσοστό σχεδόν ιστορικά πρωτοφανές. Παράλληλα, συνολικά 11,4 δισ. ευρώ έχουν ήδη εκταμιευτεί.

Οι τράπεζες γνωρίζουν ότι έως το 2026 θα έχει απορροφηθεί περίπου το 75% των διαθέσιμων πόρων και το RRF δεν αναμένεται να έχει άλλη συνέχεια. Αρα, όλο και πιο πιεστικά αναδύεται το ερώτημα: ποιος θα είναι ο επόμενος μηχανισμός που θα κρατήσει ζωντανή την πιστωτική επέκταση και μαζί τα έσοδα των τραπεζών και την ανάπτυξη της χώρας;

Άμυνα: ο νέος χρηματοδοτικός γίγαντας

Η γεωπολιτική κρίση, η ανάγκη στρατηγικής αυτονομίας και η ανεπάρκεια της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας έφεραν την Ε.Ε. σε μια ιστορική στροφή. Η άμυνα, για πρώτη φορά, μετατρέπεται σε οικονομικό εργαλείο, αναπτυξιακό μοχλό και μηχανισμό πανευρωπαϊκής χρηματοδότησης.

Στο νέο αυτό πλαίσιο έχουν ενεργοποιηθεί ή δημιουργούνται:

1. Το ReArm Europe Readiness 2030 που προβλέπει έως 800 δισ. ευρώ πρόσθετων αμυντικών δαπανών εντός της επόμενης πενταετίας. Μιλάμε για έναν χρηματοδοτικό ορίζοντα σχεδόν διπλάσιο του RRF.

2. Το SAFE: ένα σημαντικό νέο εργαλείο ύψους 150 δισ. ευρώ. Το Συμβούλιο ενέκρινε τον Μάιο του 2025 το SAFE, έναν μηχανισμό δανεισμού με εγγυήσεις του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Καλύπτει 150 δισ. ευρώ μακροπρόθεσμων δανείων για κοινές προμήθειες αμυντικών συστημάτων, επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές, πανευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα και απαιτεί συμμετοχή τουλάχιστον δύο κρατών, διασφαλίζοντας μεγάλο όγκο κοινοπρακτικών δανείων.

3. Το European Defence Fund (EDF), με συνολικό ύψος 8,8 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, αποτελεί το βασικό εργαλείο R&D για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.

4. Το EDIP, που αποτελεί ένα νέο πρόγραμμα επιχορηγήσεων, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, μόνο για την περίοδο 2025-2027.

5. Τη δημοσιονομική χαλάρωση για την άμυνα. Η Ε.Ε. έχει ήδη ανακοινώσει ενεργοποίηση ειδικής escape clause στο Σύμφωνο Σταθερότητας, επιτρέποντας αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες χωρίς υπέρβαση δημοσιονομικών ορίων.

Διαβάστε περισσότερα στο newmoney