Τα παράδοξα των αγορών: Ο χρυσός είναι παντοτινός, τα διαμάντια... όχι

Ο χρυσός συνεχίζει να καλπάζει. Το ράλι της τιμής του πολύτιμου μετάλλου συνεχίζεται εδώ και ενάμιση χρόνο. Στο 24% του 2024 προστέθηκε άλλο ένα 20% στους πρώτους 4 μήνες φέτος, όταν τον περασμένο μήνα ξεπέρασε, έστω και για λίγο, το όριο των 3.500 δολαρίων/ουγγιά. Ηταν Τρίτη του Πάσχα όταν ο Τραμπ κορύφωνε τις επιθέσεις του κατά του επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) Τζέρομ Πάουελ, μεγεθύνοντας έτσι την αναστάτωση στους ήδη κουρασμένους από τις αλλεπάλληλες παλινωδίες και αλλοπρόσαλλες κινήσεις του στο θέμα των δασμών επενδυτές.

Η μικρή κάμψη και η σταθεροποίηση που ακολούθησε της τιμής μεταξύ 3.300-3.400 δολαρίων/ουγγιά, υπερδιπλάσια εκείνης προ τριετίας, θυμίζει περισσότερο τα λόγια του γνωστού ελληνικού εμβατηρίου: ότι ο χρυσός «μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει και ξανά προς τη δόξα τραβά». Με πολλούς οίκους και επενδυτικές τράπεζες να ανεβάζουν τον πήχη σε πρωτοφανή ύψη, εκτιμώντας ότι δεν αποκλείεται να ξεπεράσει φέτος ακόμα και τα 4.000 δολάρια/ουγγιά. Και με ταβάνι άγνωστο.

Αντίστροφη πορεία

Την ίδια ώρα, τα διαμάντια χάνουν πολλή από τη λάμψη τους. Ασφαλώς και δεν έχουν ξεθωριάσει, αλλά αποτελούν μια έκπληξη για την αγορά. Κινούνται σχεδόν σε παράλληλη τροχιά με τον χρυσό, αλλά με αντίθετη φορά, και την τιμή τους να κατρακυλάει συνεχώς, αναγκάζοντας τις μεγάλες εταιρείες σε κινήσεις ανασυγκρότησης για να αντέξουν στην πίεση.

Η απειλή της επιβολής των δασμών από τον Τραμπ, από την εκλογή του για δεύτερη φορά στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών, ασφαλώς και έπαιξε τον ρόλο της και στις δύο περιπτώσεις. Και μάλιστα, καθώς αυτή η απειλή πλανιόταν σε ένα βάθος τριμήνου, πριν ακολουθήσουν τα μπρος-πίσω του νέου πλανητάρχη και μέχρι το τοπίο αρχίσει έστω και κάπως να «ξεθολώνει», λειτούργησε καταλυτικά.

Στη μεν περίπτωση των διαμαντιών, στα οποία τελικά επιβλήθηκαν οι δασμοί γενικού χαρακτήρα 10%, ήταν το «κερασάκι στην τούρτα» μιας πτωτικής πορείας, με αίτια πολλαπλά που έχουν την αφετηρία τους στην εποχή της πανδημίας.

Βέβαια ούτε σε παλαιότερες περιόδους οικονομικών κρίσεων τα διαμάντια ή άλλες πολύτιμες πέτρες, παρά την αμύθητη αξία τους, είχαν ποτέ αξιολογηθεί και χρησιμοποιηθεί από τους επενδυτές ως «ασφαλές καταφύγιο». Ρόλο που επιβεβαίωσε πανηγυρικά, για μία ακόμη φορά, ο χρυσός -και μάλιστα ως το ασφαλέστερο- συμπαρασύροντας το ασήμι και τον χαλκό, των οποίων οι τιμές επίσης έχουν εκτοξευτεί, και συνεχίζει ακάθεκτος.

Μεταφορά ράβδων στις ΗΠΑ

Από τα μέσα Νοεμβρίου του 2024 και μέχρι τα τέλη Απριλίου ο φόβος για δασμούς στον χρυσό προκάλεσε πραγματική φρενίτιδα μεταφοράς ράβδων του από το Λονδίνο και την Ελβετία στη Νέα Υόρκη. Σε πολλά αεροπλάνα εμπορικών πτήσεων από Ευρώπη προς ΗΠΑ, κάτω από την καμπίνα των επιβατών «συνταξίδευαν» και πολλές δεκάδες ράβδοι χρυσού. Ορισμένου πάντα αριθμού, όχι γιατί θα καθιστούσαν το φορτίο υπέρβαρο, αλλά υπάρχει όριο στις εταιρείες για τη δυνατότητα ασφαλιστικής κάλυψης της μεταφοράς του χρυσού. Το ακριβότερο όλων.

Σύμφωνα με το Market Watch, σε ένα τετράμηνο πέρασαν τον Ατλαντικό πάνω από 600 τόνοι χρυσού, αξίας σχεδόν 70 δισ. δολαρίων. Προσπαθώντας απλοί κάτοχοι, επενδυτές και έμποροι να αποφύγουν τους δασμούς στις εισαγωγές χρυσού, σχημάτιζαν καθημερινά ουρές, με την αναμονή να φτάνει έως και τέσσερις εβδομάδες, στα εννέα θησαυροφυλάκια χρυσού που βρίσκονται κάτω από την Τράπεζα της Αγγλίας (BoE), στην καρδιά του City του Λονδίνου. Προκαλώντας έλλειψη στο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο χρυσού στον κόσμο, στο οποίο βρίσκονταν τον Ιανουάριο αποθηκευμένοι 8.500 τόνοι, σύμφωνα με τα δεδομένα της London Bullion Market Association.

Επαναχύτευση

Ταυτόχρονα, οι κλίβανοι στα ελβετικά διυλιστήρια εργάζονταν ασταμάτητα για να αλλάξουν το μέγεθος των ράβδων χρυσού που κατευθύνονταν από το Λονδίνο στη Νέα Υόρκη. Αυτό οφείλεται στην «ιδιορρυθμία» που διακρίνει τις δύο κορυφαίες αγορές χρυσού: χρησιμοποιούν ράβδους διαφορετικού μεγέθους. Στο Λονδίνο, οι συναλλαγές γίνονται σε ράβδους των 400 ουγγιών, βάρους περίπου 12,5 κιλών η καθεμία και μεγέθους τούβλου. Στο χρηματιστήριο COMEX της Νέας Υόρκης, όμως, χρησιμοποιούνται ράβδοι του ενός κιλού, μεγέθους ενός smartphone. Επομένως, οι ράβδοι πριν πετάξουν στην άλλη ακτή του Ατλαντικού, κάνουν πρώτα μια στάση στην Ελβετία, όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα διυλιστήρια χρυσού στον κόσμο, για να λιώσουν και εν συνεχεία να ξαναχυτευτούν.

Οι συχνά αντιφατικές και πάντα όμως απειλητικές εξαγγελίες του Τραμπ για τους νέους δασμούς προκάλεσαν την τεράστια αναστάτωση. Γιατί μιλάμε για πανάκριβο προϊόν. Και η μικρότερη πιθανότητα να επιβληθούν δασμοί στον χρυσό ήταν αρκετή για να στείλει την τιμή των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης στις ΗΠΑ πολύ υψηλότερα απ’ ό,τι στο Λονδίνο, δημιουργώντας μια ευκαιρία αρμπιτράζ (αγορά αγαθού από έναν τόπο και μεταπώληση σε άλλο) για τους εμπόρους που ήταν πρόθυμοι να μεταφέρουν το μέταλλο στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Η Bank of England κατέχει ράβδους χρυσού για λογαριασμό δεκάδων κεντρικών καθώς και εμπορικών τραπεζών πολλών χωρών του κόσμου. Μόνο το 6% του χρυσού στα θησαυροφυλάκιά της ανήκει στο βρετανικό υπουργείο Οικονομικών. Ενώ παράλληλα, οι κολοσσοί των JP Morgan Chase και HSBC λειτουργούν εμπορικές θυρίδες χρυσού, τον οποίο και μετακίνησαν προς Νέα Υόρκη εν αναμονή των δασμών.

Σήμερα, καθώς οι φόβοι για τους δασμούς έχουν υποχωρήσει, οι ροές χρυσού προς τη Νέα Υόρκη έχουν αισθητά επιβραδυνθεί, ενώ μάλιστα έχει ξεκινήσει, δειλά-δειλά, μια αντίστροφη ροή από Νέα Υόρκη προς Λονδίνο. Οσο περισσότερο εδραιώνεται η πεποίθηση αποφυγής των δασμών, τόσο οι μακροχρόνιοι επενδυτές κάτοχοι χρυσού θα στρέφονται προς το φθηνότερο κόστος αποθήκευσης του Λονδίνου. Οταν αυτό το ρεύμα επιταχυνθεί, οι ελβετικοί κλίβανοι χρυσού θα λειτουργούν και πάλι όλο το εικοσιτετράωρο.

Οι θηριώδεις αγορές των κεντρικών τραπεζών

Για αιώνες ο χρυσός αποτελούσε την ασφαλέστερη επένδυση, το μέσο που η αξία του δεν έπεφτε ακόμα και σε περιόδους σφοδρής οικονομικής αβεβαιότητας, ακόμα και πολέμων. Καθώς είναι χειροπιαστός, μπορείς να τον κρατήσεις στο χέρι σου, προσφέρει αίσθηση ασφάλειας, αφού επιτρέπει τη δυνατότητα αποθηκευτικής αξίας όταν τα πάντα βρίσκονται σε αναταραχή.

Η άνοδος της τιμής του από την αρχή του 2024 «καθοδηγήθηκε» από τις τεράστιες αγορές των κεντρικών τραπεζών, ιδιαίτερα στις αναδυόμενες αγορές, καθώς επιθυμούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από το αμερικανικό δολάριο, το παγκόσμιο κύριο αποθεματικό νόμισμα. Ο χρυσός βοηθά στη διαφοροποίηση των αποθεματικών ξένου νομίσματος μιας χώρας και στην προστασία από την υποτίμηση. Οι κεντρικές τράπεζες αγόρασαν πέρυσι περισσότερους από 1.000 τόνους χρυσού για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού. Κατέχουν πλέον σχεδόν το 1/5 του συνόλου του χρυσού που έχει εξορυχθεί.

Ο υψηλός πληθωρισμός και τα εκρηκτικά ελλείμματα των ΗΠΑ τροφοδότησαν την άνοδο του χρυσού, εν μέσω ενός περιβάλλοντος διαρκώς εντεινόμενης γεωπολιτικής αστάθειας και συνθηκών γενικότερης αβεβαιότητας στη διεθνή οικονομία, αλλά και εν όψει μείωσης των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες.

Νέα εκτόξευση

Ο χρυσός εύκολα θα μπορούσε να αναρριχηθεί στα 4.000 δολάρια αν οι επενδυτές συνεχίσουν να εγκαταλείπουν πιο ριψοκίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, κατευθύνοντας κεφάλαια προς αυτόν, αναφέρει σε ανάλυσή του ο στρατηγικός αναλυτής του Bloomberg Intelligence Μάικ ΜακΓκλόουν. Βασικοί ανταγωνιστές του, τα τελευταία χρόνια, ήταν η ισχυρή άνοδος των αμερικανικών μετοχών, η αύξηση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων και η άνοδος του Bitcoin.

Πρόσφατα, αναλυτές της JP Morgan Chase εκτίμησαν ότι εάν μόλις το 0,5% των αμερικανικών assets που κατέχουν ξένοι επενδυτές ανακατανεμηθεί στο πολύτιμο μέταλλο -μια αξία 237,6 δισ. δολαρίων σε βάθος τετραετίας-, η τιμή του χρυσού θα μπορούσε να δίνει ετήσιες αποδόσεις έως 18%, φτάνοντας έτσι σε αστρονομικά ύψη, ακόμη και στα 6.000 δολάρια/ουγγιά έως το 2029. Αυτό οφείλεται στο ότι η προσφορά χρυσού δεν αυξάνεται σημαντικά, άρα ακόμη και μια μικρή αύξηση της ζήτησης μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη διακύμανση των τιμών.

Ούτως ή άλλως, το βασικό σενάριο της JP Morgan προβλέπει τον χρυσό στα 3.675 δολάρια/ουγγιά φέτος και τα 4.000 στο β’ τρίμηνο του 2026. Αντίστοιχα, η Goldman Sachs αναμένει τιμή φέτος στα 3.700 δολάρια και σε ακραία σενάρια ότι ίσως πλησιάσει ακόμη και τα 4.500. Στις 15 Μαΐου UBS και Citi επιβεβαίωσαν την ίδια τάση. Το πιο ακραίο σενάριο προήλθε από τη Swiss Asia Capital, που βλέπει τον χρυσό στα 8.000 δολάρια/ουγγιά μέχρι το 2028.

Η προσωρινή «κόπωση» της τιμής ίσως αποδειχθεί ευκαιρία αγοράς. Γιατί το θολό τοπίο για τους δασμούς αναπαράγει την αναστάτωση στις αγορές, ενώ οι πολιτικές του Τραμπ οδηγούν στην πλήρη αναδιάταξη, πέραν του εμπορίου, συνολικά του διεθνούς οικονομικού σκηνικού, άρα η περαιτέρω αναταραχή θα συνεχίσει να ευνοεί τον χρυσό ως «καταφύγιο» για τους επενδυτές.

Η γενικότερη γεωπολιτική ένταση συνεχίζεται, μαζί με τις προσπάθειες των BRICS για «αποδολαριοποίηση» του εμπορίου και των οικονομιών τους, ενισχύοντας περαιτέρω τη χρήση του χρυσού ως διεθνούς μέσου αποθήκευσης αξίας. Επίσης, στις ΗΠΑ από την 1η Ιουλίου θα εφαρμόζονται οι κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ, που «προβιβάζουν» τον φυσικό χρυσό σε περιουσιακό στοιχείο Τier 1, από Τier 3, κάτι που, πέραν των δασμών, πρέπει να έπαιξε κάποιον ρόλο στις πρόσφατες τεράστιες εισαγωγές φυσικού χρυσού στις ΗΠΑ.

Τι θα μπορούσε να σταματήσει το ράλι του χρυσού; Μια οριστική αποκλιμάκωση των δασμών του Τραμπ και μια ειρηνευτική συμφωνία Ρωσίας - Ουκρανίας μπορούν να προκαλέσουν πτώση της τιμής του. Ακόμη περισσότερο, μια απόφαση των κεντρικών τραπεζών να περιορίσει τα αποθέματά τους, σήμερα 36.165 τόνων. Ωστόσο, δεν υπάρχει κάποια σχετική ένδειξη. Οι κεντρικές τράπεζες των ανεπτυγμένων οικονομιών έχουν πουλήσει πολύ λίγο χρυσό τις τελευταίες δεκαετίες σε σύγκριση με τη δεκαετία του ’90, όταν οι επίμονες πωλήσεις μείωσαν τις τιμές πάνω από 25% κατά τη διάρκειά της.

Τα πλήγματα στην αγορά φυσικών διαμαντιών

Τα διαμάντια χάνουν πλέον την αίγλη τους; Το βέβαιο είναι ότι, αν και ο Λευκός Οίκος έχει παγώσει τους δασμούς αντιποίνων για 90 ημέρες, οι ήδη επιβληθέντες γενικοί δασμοί 10% προστέθηκαν στους παράγοντες που πλήττουν την αγορά φυσικών διαμαντιών. Ερχονται να αθροιστούν στην επιβράδυνση της ανάπτυξης σε χώρες-μεγάλες αγορές όπως η Κίνα, τη γενική πληθωριστική επίδραση, τη μεγάλη στροφή των καταναλωτών στα πολύ φθηνότερα τεχνητά διαμάντια, αλλά και τη μείωση των γάμων επίσης, απόρροια των αμφίβολων οικονομικών εξελίξεων και των νέων κοινωνικών συνηθειών.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν τη μεγαλύτερη αγορά διαμαντιών, με 50% της παγκόσμιας ζήτησης και ετήσιους τζίρους 117 δισ. δολαρίων. Ομως οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν εγχώρια αδαμαντωρυχεία. Γι’ αυτό ο Τραμπ ίσως να ήθελε να αποφύγει την επιβολή δασμών στα διαμάντια, καθώς είναι όλα εισαγόμενα.

Ωστόσο, είχε μπροστά του τον σκόπελο της υποχρεωτικής διακίνησής τους μέσα από πολλές χώρες μέχρι να διαμορφωθούν σε τελικό προϊόν προς πώληση ως επεξεργασμένος πολύτιμος λίθος ή κόσμημα. Η διαδρομή ενός φυσικού διαμαντιού ξεκινά από χώρες-παραγωγούς (Μποτσουάνα, Αγκόλα κ.ά., περνάει από κέντρα εμπορίου πολύτιμων λίθων (π.χ. Ντουμπάι), από κέντρα επεξεργασίας (Ινδία, στην οποία γίνεται το γυάλισμα του 90% των διαμαντιών παγκοσμίως) και από κέντρα εμπορίου όπως η Αμβέρσα στο Βέλγιο, για να καταλήξει στις χώρες-αγοραστές.

Οι αποστολές διαμαντιών από Αμβέρσα προς ΗΠΑ ουσιαστικά σταμάτησαν μετά τις εξαγγελίες του Τραμπ τον Απρίλιο, σύμφωνα με την Κάρεν Ρενμίστερς, διευθύνουσα σύμβουλο του Antwerp Diamond Centre. Σήμερα κυμαίνονται πλέον στο 1/7 της κανονικής ζήτησης. Ενας επιπλέον κίνδυνος λόγω δασμών αφορά το ότι οι ΗΠΑ παρέχουν με ειδικά κέντρα πιστοποιήσεις ποιότητας των διαμαντιών. Αρα μπορεί αυτά να χρειαστεί να εισαχθούν στη χώρα χωρίς να είναι ο τελικός προορισμός πώλησής τους. Κορυφαίο τέτοιο κέντρο είναι το Gemological Institute of America, με έδρα το Κάρλσμπαντ, κοντά στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια.

90% φθηνότερα τα τεχνητά

Ο σοβαρότερος υπαίτιος της κατάρρευσης της τιμής των διαμαντιών είναι ο ανταγωνισμός τους από τα τεχνητά (LGD). Η τεχνολογία κατασκευής των LGD έχει προχωρήσει αρκετά και σε συνδυασμό με την αισθητά μειωμένη τιμή πώλησης οδηγεί πολλούς αγοραστές να τα επιλέγουν αντί των πολύ ακριβότερων φυσικών διαμαντιών, καθώς είναι και πανομοιότυπα.

Ακριβώς γι’ αυτό, το 50% των δαχτυλιδιών αρραβώνων με διαμάντια που πωλούνται στις ΗΠΑ είναι με τεχνητές πέτρες, σύμφωνα με στοιχεία της Rapaport. Η ραγδαία άνοδος των τεχνητών διαμαντιών έχει αλλάξει ριζικά το τοπίο της αγοράς κοσμημάτων. Το 2023 καταλάμβαναν το 20% των παγκόσμιων πωλήσεων κοσμημάτων με διαμάντια, σήμερα αντιπροσωπεύουν περίπου το 50%. Πρόκειται για μια τεκτονική αλλαγή διεθνώς στην καταναλωτική συμπεριφορά και στη δυναμική της αγοράς.

Σύμφωνα με τον ιστότοπο Marketplace.org, ένα ζευγάρι σκουλαρίκια με φυσικά διαμάντια 1 καρατίου -το μέγεθος μιας γόμας στο πίσω μέρος μολυβιού- κοστίζει πάνω από 3.000 δολάρια. Μια αντίστοιχη έκδοσή του, με τεχνητά διαμάντια, μόλις 800. Αυτό εκτόξευσε στα ύψη τις αγορές, με αποτέλεσμα να εμφανιστούν χιλιάδες νεοσύστατες επιχειρήσεις εργαστηρίων παραγωγής τεχνητών διαμαντιών παγκοσμίως. Απόρροια όλων αυτών, η τιμή πώλησης των διαμαντιών εργαστηρίου να είναι σήμερα κατά 80% χαμηλότερη απ’ ό,τι το 2019, πλέον ελάχιστα πάνω από το κόστος παραγωγής.

Η Tenoris, εταιρεία παρακολούθησης των τιμών των διαμαντιών σε 2.000 αμερικανικά καταστήματα, διαπίστωσε ότι η μέση τιμή ενός φυσικού διαμαντιού ενός καρατίου από τα 6.819 δολάρια τον Μάιο του 2022, τον περασμένο Δεκέμβριο είχε μειωθεί στα 4.997 δολάρια, κατά 26,7%. Η τιμή του αντίστοιχου τεχνητού διαμαντιού μειώθηκε από 3.410 δολάρια τον Ιανουάριο του 2020 σε μόλις 892 δολάρια τον Δεκέμβριο, σημειώνοντας πτώση 73,8%. Αρα οι τεχνητές πέτρες πωλούνται πλέον στο 10%-20% της τιμής των ισοδύναμων φυσικών διαμαντιών.

«Ακυρώστε τους δασμούς»

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Διαμαντιών προειδοποίησε για κίνδυνο αφενός στα έσοδα, καθώς και για 200.000 θέσεις εργασίας στον τομέα των κοσμημάτων, εάν οι ΗΠΑ δεν άρουν τους δασμούς άμεσα, καθώς «θα λειτουργούσαν ως φόρος κατανάλωσης, αυξάνοντας τις τιμές στα δαχτυλίδια αρραβώνων, τα δώρα επετείου και άλλα κοσμήματα». Προτρέποντας τον Λευκό Οίκο σε καθολική εξαίρεση των πολύτιμων λίθων από τους νέους εισαγωγικούς δασμούς, του γενικού 10%. Το ενδεχόμενο να υπάρξουν οι πρόσθετοι μεταβλητοί φόροι ανά χώρα μετά το τέλος της αναστολής τους για 90 ημέρες θα προκαλούσε τραγωδία.

Η κορυφαία εταιρεία του κλάδου, η De Beers, ανακοίνωσε έσοδα πρώτου τριμήνου ύψους 520 εκατ. δολαρίων, 44% χαμηλότερα από την ίδια περίοδο πέρυσι λόγω των χαμηλότερων τιμών και του όγκου πωλήσεων. Και λόγω των σοβαρών πιέσεων που αντιμετωπίζει, καθώς η ζήτηση μειώνεται και ο ανταγωνισμός εντείνεται, έχει συγκεντρώσει απόθεμα διαμαντιών αξίας 2 δισ. δολαρίων, προσπαθώντας να διαχειριστεί τη μείωση των πωλήσεων.

Στην πτώση της τιμής των διαμαντιών σημαντικό ρόλο παίζει και η μείωση της κατανάλωσης στην Κίνα, όπου οι λιγότεροι γάμοι και οι συρρικνωμένες εισαγωγές διαμαντιών, μειωμένες κατά 28% το πρώτο εξάμηνο του 2024, πλήττουν δραστικά την αγορά. Επιπλέον, οι Κινέζοι κοσμηματοπώλες στηρίζονται στα υπάρχοντα αποθέματά τους, περιορίζοντας περαιτέρω τη ζήτηση.

Το ενδιαφέρον είναι, πάντως, ότι και η ζήτηση για τεχνητά διαμάντια εμφανίζει διεθνώς πτωτική τάση, με αναλυτές να προβλέπουν μείωση τιμών κατά διψήφιο ποσοστό φέτος, κάτι που ίσως να αποτελέσει ευκαιρία για τα φυσικά διαμάντια, προωθώντας τη μοναδικότητα της εξόρυξης.

Ο χάρτης των αποθεμάτων

Ρωσία και Κίνα, οι δύο βασικοί γεωπολιτικοί αντίπαλοι των ΗΠΑ, συσσωρεύουν χρυσό επί δύο δεκαετίες, με ρυθμούς πρωτοφανείς. Φαίνεται πως κάτι περιμένουν ή σχεδιάζουν. Συγχρόνως, οι επίσημες αποθεματικές ποσότητες χρυσού των ΗΠΑ παραμένουν σταθερές εδώ και χρόνια: 8.133,46 τόνοι συνολικά. Ακολουθούν:

Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 37η θέση, με αποθέματα 114,55 τόνων χρυσού. Το 47% αυτού φυλάσσεται στην Ελλάδα, με το υπόλοιπο στις ΗΠΑ (29%), στη Βρετανία (20%), στην Ελβετία (4%). Το σύνολο των αποθεμάτων χρυσού που κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως φτάνει τους 36.165 τόνους.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Shutterstock, AFP / Visual Hellas