Νέα υποχώρηση της πιστωτικής επέκτασης τον Ιούνιο

Συνεχίζεται η υποχώρηση της πιστωτικής επέκτασης, ως αποτέλεσμα των συνεπειών της οικονομικής κρίσης. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης προς το σύνολο του εγχώριου ιδιωτικού τομέα (επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες και νοικοκυριά) διαμορφώθηκε σε -1,2% τον Ιούνιο του 2011 από -1,1% τον Μάιο του 2011, 0% τον Δεκέμβριο του 2010 και +2,7% τον Ιούνιο του 2010. Η καθαρή ροή της χρηματοδότησης προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα ήταν θετική κατά 407 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο του 2011 (Ιούνιος 2010: 757 εκατ.) ευρώ, από έντονα αρνητική που ήταν τον Μάιο του 2011 (-1.557 εκατ. ευρώ).

Όπως αναφέρουν οι αναλυτές της Alpha Bank, η επιδείνωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα τον Μάιο - Ιούλιο 2011 συνέβαλε στη συνεχιζόμενη πτώση των πωλήσεων διαρκών καταναλωτικών αγαθών και στη μεγάλη πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες και σε λοιπές κατασκευές καθώς και στην πτώση των επιχειρηματικών επενδύσεων. Επίσης, οι επιθετικές υποβαθμίσεις του χρέους του ελληνικού δημοσίου από τις εταιρίες πιστοληπτικής αξιολόγησης έχουν, προς το παρόν, αποκλείσει τις τράπεζες από τις αγορές ομολόγων και από τη διατραπεζική αγορά, ενώ σημειώθηκε και μείωση του υπολοίπου των καταθέσεων.

Παράλληλα, αν και η άντληση ρευστότητας από το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) συνεχίζεται και το 2011, η χρηματοδότηση των τραπεζών από την πηγή αυτή δεν μπορεί να αυξηθεί πάνω από τα σημερινά σχετικά υψηλά επίπεδα 103 δισ. ευρώ.

Οι εξελίξεις αυτές οδηγούν στην σχετικά ελεγχόμενη πτώση της πιστωτικής επέκτασης, ενώ η κρίση έχει αυξήσει σημαντικά το κόστος του χρήματος για τις εγχώριες τράπεζες, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και το ύψος των τραπεζικών καταθέσεων.

Από την ανάλυση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας τον Ιούνιο του 2011, προκύπτει η ενίσχυση της χρηματοδότησης προς τον Τουρισμό (+0,5%) και τον κλάδο "Ηλεκτρισμός-Φωταέριο-Ύδρευση" (+19,9%). Αντίθετα, αρνητικός ήταν ο ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης στις μεταφορές πλην ναυτιλίας (-9,1%), στο Εμπόριο (-4,1%), στη Βιομηχανία (-2,2%), στη Γεωργία (-2,4%) και στις Κατασκευές (-0,3%). Σημαντικό μέρος της τραπεζικής χρηματοδότησης διοχετεύεται στο Εμπόριο (20,8%), στη Βιομηχανία (20,5%), στη Ναυτιλία (14,0%), στις Κατασκευές (9,3%) και στον Τουρισμό (6,0%).

Ο αρνητικός ρυθμός μεταβολής των δανείων προς τα νοικοκυριά διαμορφώθηκε σε -2,5% τον Ιούνιο του 2011 (Ιούνιος 2010: +1,5%), από -2,3% τον Μάιο του 2011, λόγω της υποχώρησης των καταναλωτικών δανείων (Ιούνιος 2011: -3,7%, Μάιος 2011: -3,8%), ενώ σταθερός παρέμεινε ο ρυθμός μεταβολής των στεγαστικών δανείων (Ιούνιος 2011: -1,7%, Μάιος 2011: -1,7%). Η μείωση της ροής των καταναλωτικών δανείων είναι κυρίως αποτέλεσμα της πτώσης της ζήτησης για διαρκή (σε μεγάλο βαθμό εισαγόμενα) καταναλωτικά αγαθά και ιδιαίτερα για αυτοκίνητα. Ο ρυθμός μεταβολής των πιστώσεων προς τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις ατομικές επιχειρήσεις σημείωσε πτώση κατά -3,4% τον Ιούνιο του 2011, από πτώση κατά -3,2% τον Μάιο του 2011.

Όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη από τον τομέα χρηματοδότησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, από τότε που ξεκίνησε η δημοσιονομική κρίση στην χώρα μας επικεντρώνουν τις εργασίες τους στην χρηματοδότηση των ήδη υφιστάμενων πελατών τους και κυρίως εκείνων που αντιμετωπίζουν αδυναμία ή δυσκολίες αποπληρωμής των δανειακών τους υποχρεώσεων. Σε συνεργασία με την πελατεία τους προχωρούν σε αναδιάρθρωση του δανεισμού τους ώστε να είναι βιώσιμη η εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων της πελατείας τους.

Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται σε πρόσφατη μελέτη της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) με τίτλο "το ελληνικό τραπεζικό σύστημα το 2010", οι τράπεζες, παρακολουθώντας τις οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις και ανταποκρινόμενες στη δυσμενή οικονομική συγκυρία, προέβησαν, στο πλαίσιο της αυτορρύθμισης, πολύ πριν την έναρξη εφαρμογής του νόμου 3869/2010 για τη ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και παρά τα προβλήματα ρευστότητας που υπάρχουν στο τραπεζικό σύστημα, σε πάρα πολύ μεγάλο αριθμό ρυθμίσεων με οφειλέτες που αντιμετώπιζαν δυσχέρειες κατά την εξυπηρέτηση των δανείων τους, με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους και κοινωνική ευαισθησία. Τέτοιες ρυθμίσεις αφορούσαν, μεταξύ άλλων, αναστολή δόσεων στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων για ανέργους δικαιούχους επιδόματος ΟΑΕΔ, αναστολή όλων των ενεργειών πλειστηριασμού ή κατάσχεσης που αφορούν απαιτήσεις από στεγαστικό δάνειο πρώτης κατοικίας, παράταση της διάρκειας αποπληρωμής στεγαστικών δανείων και δυνατότητα ρύθμισης υφιστάμενων οφειλών από πιστωτική κάρτα σε άτοκες έως και 24 μηνιαίες δόσεις, Επίσης ρύθμιση των οφειλών από καταναλωτικά δάνεια μέσω εξειδικευμένων προϊόντων αναχρηματοδότησης με προνομιακό επιτόκιο, μείωση της δόσης στεγαστικού δανείου στο μισό, για όλο το 2009 και 2010, προς όλους τους πελάτες που θα το ζητήσουν, προγράμματα αναδιάρθρωσης δανείων που έχουν χορηγηθεί σε δημόσιους υπαλλήλους, με αντικειμενικό στόχο την επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής και την ουσιαστική μείωση της μηνιαίας δόσης.

Σύμφωνα με στοιχεία των τραπεζών-μελών της ΕΕΤ οι εν λόγω ρυθμίσεις αφορούσαν περισσότερους από 250.000 δανειολήπτες και ύψος οφειλών που υπερβαίνουν τα 4 δισ. ευρώ στο σύνολο του τραπεζικού συστήματος.