Ή, μάλλον, για το φύλο. Η νέα ταινία «Η αρχή της ισότητας» αναφέρεται στην πρώιμη περίοδο της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, η οποία έχει αφήσει ιστορία όχι μόνο ως Δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, αλλά και για τη δράση της σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών. Τον απαιτητικό πρωταγωνιστικό ρόλο κρατά η Φελίσιτι Τζόουνς, υποψήφια για Όσκαρ για τη «Θεωρία των πάντων».
Η Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ είναι είδωλο στην Αμερική. Είναι τόσο γνωστή που έχει και ψευδώνυμο: Notorious R.B.G. (η περιβόητη RBG, ένα λογοπαίγνιο στο όνομα του ράπερ Notorious B.I.G.). Έχει γίνει τατουάζ σε μπράτσα φεμινιστριών. Το ντοκιμαντέρ «RBG» για τη ζωή της (δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα στην Ελλάδα) είναι μάλιστα υποψήφιο στα φετινά Όσκαρ που μόλις ανακοινώθηκαν την Τρίτη. Έχουν γραφτεί βιογραφίες για το έργο της, ενώ η ίδια έγραψε τα απομνημονεύματά της το 2016. Διόλου τυχαία, στην πρεμιέρα της ταινίας στη Νέα Υόρκη ήταν παρούσες και η Χίλαρι Κλίντον και η Γκλόρια Στάινεμ.
Το σενάριο το έγραψε ο ανηψιός της Ντάνιελ Στίπλμαν, ο οποίος όμως ήθελε να πει την ιστορία της προτού γίνει διασημότητα. Γι’ αυτό και διάλεξε μια από τις πρώτες της υποθέσεις, που μπορεί να μην ήταν τόσο φαντασμαγορική αλλά ήταν καταλυτική καθώς άλλαξε την αμερικανική νομοθεσία κι αποτελεί πλέον προηγούμενο στις υποθέσεις διακρίσεων με βάση το φύλο.
Συγκεκριμένα, η υπόθεση αφορά την περίπτωση του Τσαρλς Μόριτς, στον οποίο αρνήθηκαν την έκπτωση φόρου επειδή ήταν άντρας που πρόσεχε τη μητέρα του στο σπίτι. «Της είπα ότι θέλω πολύ να γράψω γι’ αυτήν την υπόθεση», λέει ο Στίπλμαν στο THR. Κι εκείνη αναρωτήθηκε γιατί. “Έχω πολύ μεγαλύτερες υποθέσεις”. Εγώ της απάντησα ότι ήταν η μόνη που είχε κάνει μαζί με το θείο Μάρτι. Ήταν οι δυο τους στο δικαστήριο κι αγωνίζονταν για αυτά που είχαν δημιουργήσει και στο σπίτι τους, πραγματική ισότητα δηλαδή. «Η απάντησή της ήταν “Αν έτσι πιστεύεις ότι θες να ξοδέψεις το χρόνο σου”. Ήταν μάλλον κάπως σκεπτική».
Από την πλευρά της, και η Φελίσιτι Τζόουνς ήταν σκεπτική, αλλά για διαφορετικούς λόγους. «Ήταν σαφώς πολύ τρομαχτικό να υποδυθώ κάποια, την οποία θαυμάζει τόσος κόσμος», λέει στο USA Today. Αλλά ήταν μια περίοδος, αμέσως αφότου είχε τελειώσει το «Star Wars: Rogue One», που η Τζόουνς έψαχνε έναν ρόλο, με τον οποίο ήθελε να παθιαστεί. «Ήθελα να βρω κάποια που να είχε τη Δύναμη», λέει στο Indiewire. «Ήθελα να βρω κάτι που να με συνεπάρει. Αυτή η ιστορία έμοιαζε σαν συνέχεια του σύμπαντος του “Star Wars” γιατί η Μπέιντερ Γκίνσμπερκ έχει τη Δύναμη μέσα της. Είναι μια Τζεντάι».
Στην αρχή της καριέρας της, η Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ δεν είχε βρει το δικό της φωτόσπαθο. Κοινώς, τα πράγματα δεν ήταν ρόδινα. Μία από τις μόνο εννιά γυναίκες στην τάξη της Νομικής του Χάρβαρντ, δεν μπορούσε στη συνέχεια να βρει δουλειά σε δικηγορικό γραφείο γιατί είναι γυναίκα. Αποφάσισε τότε να δουλέψει ως καθηγήτρια νομικής στο Πανεπιστήμιο Columbia. Μέχρι που ανέλαβαν με τον άντρα της κι επίσης δικηγόρο, Μάρτι Γκίνσμπερκ, από κοινού τη φορολογική υπόθεση του Μόριτς.
Τελειομανία κατέλαβε τη Φελίσιτι Τζόουνς: παρέμενε στο ρόλο κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, για να μπορέσει να τελειποιήσει την ιδιαίτερη προφορά της Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ. «Ήμουν σαν τρελή», είχε πει στο CinemaCon καθώς παρουσίαζε αποσπάσματα της ταινίας. «Ήμουν 100% Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ».
Στους περίπατούς της άκουγε διαρκώς ομιλίες της Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ και για να μελετήσει την προφορά, αλλά και για να μπει στον τρόπο σκέψης της. «Είχα πάθει εμμονή», λέει στο USA Today. «Έπρεπε να βρω τις αποχρώσεις και τις διαφορές ανάμεσα στο δημόσιο και τον προσωπικό χώρο. Μεγάλο κομμάτι του αγώνα της Ρουθ είχε να κάνει με τη συμπεριφορά της στον πατριαρχικό κόσμο της εποχής και πώς αυτός επηρέαζε κάθε στοιχείο του παρουσιαστικού της: όχι μόνο τη φωνή, αλλά και τη γλώσσσα του σώματός της επίσης».
Άκουγε κυρίως ηχογραφήσεις από το Ανώτατο Δικαστήριο. «Δεν αγωνιζόταν μόνο για το φύλο και την ηλικία της, αλλά και για την καταγωγή της. Τη σνόμπαραν επειδή ήταν από το Μπρούκλιν. Έπρεπε να καλύπτει τα φωνήεντα της προφοράς, τα οποία όμως έρχονταν στην επιφάνεια όταν ήταν θυμωμένη ή απογοητευμένη. ΗΜπέιντερ Γκίνσμπερκ δεν είχε μεγαλώσει με προνόμια, αλλά κατάφερε να αλλάξει το σύστημα». Ταυτόχρονα, είχε συνεχώς στο repeat το αγαπημένο της τραγούδι, το «Single Ladies (Put A Ring On It) της Beyonce, για να την εμψυχώνει!
Η Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ από την πλευρά της ενθουσιάστηκε με την ερμηνεία της Τζόουνς. «Το πιο εκπληκτικό πράγμα είναι που ακούς τη Φελίσιτι Τζόουνς, η οποία μιλάει τη βρετανική προφορά της Βασίλισσας, να μιλάει σα να έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στο Μπρούκλιν», όπως είπε στο Hollywood Reporter.
Η Τζόουνς δεν κρατούσε μόνο την προφορά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, αλλά και φορούσε τα ίδια ταγέρ (Towncliffe) που φορούσε η Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ. «Μου αρέσει να βρίσκω σωματικά στοιχεία», εξηγεί η Τζόουνς στο Vanity Fair. Φορούσε γκρίζους φακούς πάνω από τα πράσινα μάτια της και αντέγραφε τις κινήσεις του στόματος της Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ καλύπτοντας τα δικά της «φρικτά βρετανικά στραβά δόντια». Και κάθε πρωί και βράδυ έβγαινε στους δρόμους του Μονρεάλ όπου γυρίστηκε η ταινία και περπατούσε με το ιδιαίτερο βάδισμα της Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ.
Δε χρειάζεται και πολύ ψάξιμο για να καταλάβει κανείς πόσο επίκαιρο είναι το θέμα. Η ταινία έκανε γυρίσματα στο αποκορύφωμα των σκανδάλων με τον Χάρβι Γουάινστιν και τον Κέβιν Σπέισι. Και το ξεκίνημα φυσικά του #metoo.
«Κατάφερε να αλλάξει τελείως το σύστημα και το έκανε δουλεύοντας σκληρά, με την αποφασιστικότητα, τα πιστεύω και την ακεραιότητά της, οπότε έχω τρομερό σεβασμό γι’ αυτήν σε κάθε επίπεδο», λέει η Τζόουνς στο Hollywood Reporter. Τη συγκρίνει μάλιστα με τον Ρόκι, λέγοντας ότι τίποτα δεν μπορεί να τη ρίξει κάτω.
Για την Τζόουνς είχε πολλή σημασία να υποδυθεί «μια γυναίκα ιδιοφυία», όπως λέει στο Vanity Fair. Παρότι η Βρετανή ηθοποιός έχει παίξει σε καμιά 25αριά ταινίες, μόνο τρεις έχουν σκηνοθετηθεί από γυναίκες. Εδώ τη σκηνοθεσία κάνει η Μίμι Λέντερ, γνωστή κυρίως για τηλεοπτικές σειρές όπως το «E.R.» και το «Leftovers». «Πρέπει να αλλάξουμε αυτές τις στατιστικές», σημειώνει με έμφαση.
Αντιλαμβάνεται παρ’όλ’αυτά τις διαφορές με εκείνη την περίοδο, συν τοις άλλοις παρατηρώντας την Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ και τη σχέση με την κόρη της, Τζέιν. «Η Ρουθ ήταν στο έλεος των καιρών ποικιλοτρόπως», λέει στο NPR. «Έπρεπε να προσαρμοστεί στα πατριαρχικά πρέπει της εποχής και να βρει έναν σοφιστικέ τρόπο για να τους αντισταθεί, γιατί για εκείνη το σημαντικό ήταν να κερδίσει. Η Τζέιν δε χρειάζεται να κάνει κάτι τέτοιο. Οι καιροί έχουν αλλάξει και η Τζέιν μπορεί να θυμώσει και να το εκφράσει».
Ο Άρμι Χάμερ που υποδύεται τον άντρα της Ρουθ, Μάρτι, βλέπει επίσης το πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα. Δεν είχε ιδέα για το πόσα πράγματα δεν επιτρέπονταν στις γυναίκες στα 50s. «Δεν μπορούσαν να ανοίξουν λογαριασμό στην τράπεζα, να νοικιάσουν ένα αμάξι αν δεν ήταν παρών ο άντρας τους», εξηγεί στο Indiewire. «Δεν μπορούσαν να εκπροσωπήσουν κάποιον στο δικαστήριο αν δεν ήταν εκεί ο άντρας τους. Η Μπέιντερ Γκίνσμπερκ είναι εκείνο το σημείο στο γράφημα, όπου βλέπεις από που ξεκίνησε, το σημείο που είμαστε τώρα και την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε».
Στην ταινία δίνεται έμφαση στο πώς οι Γκίνσμπεργκ εφάρμοζαν και στο σπίτι τους την ισότητα για την οποία αγωνίζονταν στα δικαστήρια. «Είχα πάντα πολύ δυνατές γυναίκες στη ζωή μου», λέει η Τζόουνς στο Vanity Fair. «Πάντα είχα την αίσθηση του πόσο σημαντικό είναι να έχεις ταυτότητα ως γυναίκα που σου επιτρέπει να έχεις δύναμη στο χώρο εργασίας σου. Αλλά ο γάμος των Γκίνσμπεργκ είναι πρότυπο για το πώς πρέπει να είναι οι σχέσεις. Είχε μια τρομερά μοντέρα δυναμική. Ήταν 50-50, κάτι τρομερά σπάνιο».