Πώς η κινητικότητα από παράγοντας ρύπανσης μπορεί να εξελιχθεί στην αιχμή του δόρατος στην προσπάθεια για αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής
του Ντίνου Παπαγιαννόπουλου
«Κόκκινος συναγερμός για την ανθρωπότητα». Αυτός ήταν ο τίτλος της Εκθεσης του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή προ ολίγων μηνών. Μολονότι καθαυτός ο τίτλος για ένα επίσημο έγγραφο του πιο σεβαστού διεθνούς οργανισμού είναι αρκούντως σοκαριστικός, στην ίδια αναφορά μπορεί να αλιεύσει κανείς και άλλες εξίσου δυσοίωνες διαπιστώσεις, όπως ότι «πολλές από αυτές τις (κλιματικές) αλλαγές είναι πρωτοφανείς και ενώ κάποιες βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη, κάποιες άλλες, όπως η συνεχόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας, είναι μη αναστρέψιμες για αιώνες ίσως και για χιλιετίες». Αυτά για όσους θεωρούν ότι το πρόβλημα δεν είναι αρκούντως πιεστικό.
Αυτόνομη οδήγηση
Είναι όμως τόσο πιεστικό που η ανάγκη για την εκ βάθρων αλλαγή του μοντέλου κινητικότητας καθίσταται περίπου αδήριτη. Για να τελεσφορήσει αυτή η προσπάθεια, ο εξηλεκτρισμός της αυτοκίνησης αποτελεί τον βασικό πυλώνα - αν και όχι τον μοναδικό. Ενα τυπικό αυτοκίνητο με θερμικό κινητήρα εκλύει έναν μετρικό τόνο CO2 (1.000 kg) τον χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι τα αυτοκίνητα παγκοσμίως εκλύουν 7,9 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους CO2 ανά έτος.
Οι μεταφορές συνολικά (με όλα τα μέσα εννοείται) είναι επίσης υπεύθυνες για τη μισή από την ετήσια επιβάρυνση της ατμόσφαιρας σε μονοξείδιο του άνθρακα και οξείδια του αζώτου. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα φαίνεται λοιπόν ότι είναι, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, η πιο πρόσφορη λύση, από την πλευρά της αυτόνομης κινητικότητας αλλά και των ΜΜΜ μη σταθερής τροχιάς, για να αντιμετωπιστεί ένα κατεπείγον πρόβλημα, που άπτεται πλέον αν όχι της άμεσης επιβίωσης της ανθρωπότητας, τουλάχιστον της διατήρησης ενός αξιοπρεπούς τρόπου ζωής.
Κλείσιμο
Μην έχετε αμφιβολία, η ηλεκτρική κινητικότητα σε όλα τα πεδία, είτε της αυτοκίνησης, είτε της μικροκινητικότητας μέσα στην πόλη (ηλεκτρικά ποδήλατα και πατίνια, ηλεκτρικά scooter κ.ά.), σταδιακά θα επικρατήσει. Οπως φαίνεται, όμως, για τους ίδιους πιεστικούς λόγους θα επικρατήσει και μια ακόμα τεχνολογία. Η αυτόνομη οδήγηση. Γιατί; Μα ακριβώς επειδή η αυτόνομη οδήγηση θα συμβάλει -ίσως ακόμα περισσότερο από τον εξηλεκτρισμό- στη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των μεταφορών. Η επιχειρηματολογία είναι ότι η αυτόνομη οδήγηση θα εξοικονομήσει σημαντική ενέργεια στα ταξίδια, με αυτοκίνητα ή με δημόσια συγκοινωνία και ότι -το σημαντικότερο- θα συμβάλει στην εξάλειψη ενός από τα πιο επιβαρυντικά (μιλώντας με περιβαλλοντικούς όρους αλλά και οικονομοτεχνικά) προβλήματα: τα μποτιλιαρίσματα.
Smart cars
Μη σας φαίνεται παράδοξο. Τα αυτόνομα οχήματα θα τηρούν τις προβλεπόμενες αποστάσεις και δεν θα φρενάρουν με αλλοπρόσαλλο τρόπο, κάτι που όταν έχει κίνηση θεωρείται εξαιρετικά επιβαρυντικό. Επίσης, θα ανιχνεύουν τυχόν καθυστερήσεις και θα διαλέγουν εναλλακτικές διαδρομές. Επιπλέον, θα επικοινωνούν μεταξύ τους και εφόσον η αυτονομία κυριαρχήσει, τα φανάρια ή ακόμα και κάποιες πινακίδες, όπως τα STOP, θα καταστούν παρωχημένα. Η επικράτηση της αυτόνομης οδήγησης, πάντως, θα ακολουθήσει σε υστερότερο χρόνο αυτήν της ηλεκτροκίνησης, κυρίως επειδή αυτή τη στιγμή σχεδόν το σύνολο των διαθέσιμων πόρων των αυτοκινητοβιομηχανιών αλλά και της κρατικής υποστήριξης (με τη μορφή επιδοτήσεων για την αγορά ηλεκτρικού οχήματος, όπως το εγχώριο «Κινούμαι ηλεκτρικά») κατευθύνονται στην ανάπτυξη τεχνολογιών που θα κάνουν τα ηλεκτρικά οχήματα συνολικά πιο εύχρηστα.
Τι σημαίνει αυτό; Μεγαλύτερη αυτονομία, συντομότερος χρόνος φόρτισης, απομείωση της τιμής τους ώστε σταδιακά να ισοσκελιστεί με αυτές των αυτοκινήτων που κινούνται με θερμικούς κινητήρες. Μένει να δούμε πώς θα λυθούν τα μεγαλύτερα προβλήματα, δηλαδή αυτά της μπαταρίας και της αυτονομίας. Το πιθανότερο είναι ότι οι μπαταρίες της επόμενης γενιάς (ξηρού τύπου) θα λύσουν πολλές δυσκαμψίες και θα άρουν τους τελευταίους δισταγμούς, καθώς θα είναι μικρότερες, ελαφρύτερες, θα εξασφαλίζουν πολλαπλάσια αυτονομία και θα φορτίζουν σε πολύ μικρότερο χρόνο από τις σημερινές ιόντων λιθίου. Αλλωστε ανέκαθεν η απάντηση σε όλους τους δισταγμούς είναι η τεχνολογία, ή μάλλον αυτή η εγγενής δυνατότητα του είδους μας να δίνει λύσεις όταν οι καταστάσεις μοιάζουν αδιέξοδες. Αν σήμερα γκρινιάζουμε για την αυτονομία των μπαταριών, ας θυμηθούμε πώς ήταν τα κινητά μας τηλέφωνα πριν από μόλις 10 χρόνια.
Ορυκτά καύσιμα
Η γεωστρατηγική συγκυρία μάλιστα όχι μόνο δεν θα αναστείλει αυτή τη μετεξέλιξη, αλλά αντιθέτως θα αποδειχθεί ο καταλύτης για την επιτάχυνσή της. Τα ορυκτά καύσιμα που για ενάμιση αιώνα έκαναν τον κόσμο να γυρίζει έδωσαν δουλειές, ελευθερία και αύξησαν κατακόρυφα την ποιότητα της ζωής, συνάμα προκάλεσαν τεράστιες συρράξεις και εκατομμύρια θανάτους και πλούτισαν θεοκρατικά και (μερικώς ή παντελώς) ανελεύθερα καθεστώτα. Πριν από την πρόσφατη απόφαση της Ε.Ε. για εμπάργκο στο 90% των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία, τα αυτοκίνητα κατανάλωναν περίπου το ένα τρίτο των εισαγωγών αυτών.
Κοντολογίς, τα αυτοκίνητα βενζίνης και ντίζελ που οδηγούμε κατανάλωσαν 78 δισ. δολάρια πετρελαίου το 2021, από τα οποία τα 19 δισ. πήγαν απευθείας στη Ρωσία. Αν λοπόν αποφασίζουμε απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, καλύτερο θα ήταν να συζητάμε για μεσομακροπρόθεσμη απεξάρτηση από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο γενικώς. Οι τεχνολογίες για την κλιμάκωση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ υπάρχουν και εφόσον αρχίζουν να συνδυάζονται με την ηλεκτροκίνηση, το ενεργειακό αποτύπωμα των μεταφορών θα πέσει κατακόρυφα.
Αυτονομία
Σκεφτείτε λοιπόν σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον το ηλεκτρικό αυτοκίνητο, το οποίο θα φορτίζει -και- από οικιακούς ηλιακούς συλλέκτες, θα έχει αυτονομία κοντά στα 1.000 χιλιόμετρα και θα αποτελεί μια πλατφόρμα επικοινωνίας και διαμοιρασμού μέσα από το 5G δίκτυο και της εκθετικής αύξησης της υπολογιστικής ικανότητας των μονάδων που θα ενσωματώνει. Η τεχνητή νοημοσύνη, οι νέες υψηλής ευκρίνειας κάμερες και τα Lidar ευνοούν τη λήψη αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο. Και πρόκειται για τεχνολογίες που είναι ήδη εδώ. Οι ψηφιακές πόλεις θα επικοινωνούν με τα οχήματα και το αντίστροφο. Φανταστείτε μια πόλη που θα στέλνει σήμα στα οχήματα που κυκλοφορούν στους δρόμους της -όλων των ειδών, από αυτοκίνητα και φορτηγά μέχρι ηλεκτρικά scooter και ποδήλατα- σχετικά με τις δυσχέρειες της κίνησης, την προτεραιοποίηση στην κίνηση οχημάτων έκτακτης ανάγκης, την προσαρμογή της οδήγησης ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες κ.λπ.
Ολα αυτά θα δημιουργήσουν τις συνθήκες για πιο ομαλή ροή της κυκλοφορίας που σημαίνει λιγότερους ρύπους και εξοικονόμηση χιλιάδων εργατοωρών που πάνε στράφι. Μιλάμε επίσης για έναν τεράστιο χρηματοοικονομικό κύκλο που, όπως κάθε νέα τεχνολογία, θα αυξάνεται σημαντικά και επιπλέον θα είναι περιβαλλοντικά «ενάρετος». Από την άλλη, μεγαλύτερη ασφάλεια και εξοικονόμηση χρόνου μεν, αλλά το τιμόνι θα είναι... προαιρετικό. Η αυτοκίνηση όπως την ξέραμε και την αγαπήσαμε -ή περιστασιακά τη μισήσαμε κολλημένοι για ώρες σε μια ουρά- θα αλλάξει θεμελιωδώς. Μαζί με αυτήν και όλο το μοντέλο κινητικότητας, όπως το ξέρουμε σήμερα.
