Όταν ο οργανισμός δεν ανέχεται τη γλουτένη…

Η Κοιλιοκάκη ή δυσανεξία (δηλαδή κάτι που ο οργανισμός δεν ανέχεται) στη γλουτένη είναι μία χρόνια ανοσο-εξαρτώμενη φλεγμονή του λεπτού εντέρου, η οποία πυροδοτείται από την έκθεση στη γλουτένη σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα. Η γλουτένη είναι μία πρωτεΐνη που περιέχεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Κάποια άτομα με κοιλιοκάκη αντιδρούν επίσης και στη βρώμη. Η αυτοάνοση πάθηση έχει σήμερα, Δευτέρα, την τιμητική της καθώς εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Κοιλιοκάκης. 

Σε ένα υγιές άτομο, το εντερικό τοίχωμα καλύπτεται με λάχνες και μικρολάχνες, η λειτουργία των οποίων είναι να αυξάνουν την επιφάνεια του εντέρου, για να βοηθούν την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών. Στην περίπτωση της κοιλιοκάκης, ωστόσο, οι λάχνες αυτές μειώνονται σημαντικά και καταστρέφεται ο βλεννογόνος του εντέρου. Εξαιτίας της μείωσης της επιφάνειας, αναστέλλεται η απορρόφηση θρεπτικών ουσιών όπως πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες, βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, με αποτέλεσμα τον υποσιτισμό και τη διαταραχή της λειτουργίας του εντέρου.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης ποικίλουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει πιθανότητα ένα άτομο με κοιλιοκάκη να μην εμφανίσει κανένα σύμπτωμα, καθώς η νόσος είναι συχνά ασυμπτωματική με αποτέλεσμα να καθυστερεί η διάγνωσή της. Τα συνηθέστερα συμπτώματα που εμφανίζονται, εφόσον υπάρχουν, είναι τα ακόλουθα:
-Πρήξιμο της κοιλιάς/κοιλιακό άλγος/εντερικοί πόνοι
-Διάρροια
-Απώλεια βάρους
-Έμετος

-Διαταραχή της σωματικής ανάπτυξης ή χαμηλό ανάστημα
-Δερματικά εξανθήματα/Ακμή
 
Πώς γίνεται η διάγνωση

Στην περίπτωση που κάποιος διακρίνει συμπτώματα κοιλιοκάκης πρέπει αρχικά να κάνει αιματολογικές εξετάσεις. Πιο συγκεκριμένα, μια ιδιαίτερα αξιόπιστη και αυτοματοποιημένη εξέταση είναι για αντισώματα έναντι τρανσγλουταμινάσης (antitTG) της τάξης IgA. Εάν τα αποτελέσματα των εξετάσεων είναι θετικά, γίνεται και εντερική βιοψία. Σε περίπτωση που εντοπιστούν χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στην εντερική επένδυση (ατροφία των λαχνών και αύξηση στα ενδοεπιθηλιακά λεμφοκύτταρα), τότε επιβεβαιώνεται η πάθηση.

Θεραπεία-Αντιμετώπιση της νόσου

Η νόσος μπορεί να θεραπευτεί μέσω υιοθέτησης μιας διατροφής από την οποία απουσιάζει παντελώς η γλουτένη.  Ωστόσο, η διακοπή της κατανάλωσης τροφίμων με γλουτένη δεν συνεπάγεται την άμεση εξαφάνιση των συμπτωμάτων, καθώς το έντερο έχει ήδη υποστεί βλάβη εξαιτίας της μακροχρόνιας, σε πολλές περιπτώσεις, κατανάλωσης γλουτένης, που έχει προηγηθεί της διάγνωσης. Έχει παρατηρηθεί πάντως ότι οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν σημάδια βελτίωσης από την πρώτη ή τη δεύτερη εβδομάδα της θεραπείας με τη μέγιστη ανταπόκριση να παρατηρείται στους 3-6 μήνες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πλέον στην αγορά διατίθεται πληθώρα προϊόντων (μεταξύ των οποίων ψωμί, ζυμαρικά, μπισκότα, ζύμη πίτσας και αλεύρι μαγειρικής-ζαχαροπλαστικής) κατάλληλων για άτομα με κοιλιοκάκη. Για εύκολη αναγνώριση, τα προϊόντα αυτά φέρουν το σύμβολο ενός διαγραμμένου  μίσχου δημητριακών, σήμα που εγγυάται την απουσία γλουτένης.

Πηγή: www.glutenet.org