Θάνος Παπαδόπουλος

Ο κόσμος της γης για μεγάλο διάστημα θα βρίσκεται σε μια μεταβατική κατάσταση πολυμερούς επιρροής: Κίνα, ΗΠΑ, Ινδία, Ρωσία και Ευρώπη θα είναι οι χώρες και οι Ενώσεις χωρών που θα αποφασίζουν για την τύχη και την κατεύθυνση της παγκόσμιας οικονομίας, για την ειρήνη και τους πολέμους.

Το 1990 με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και του "σοσιαλιστικού" στρατοπέδου, οι ΗΠΑ γνώρισαν την αποθέωση της μοναδικής υπερδύναμης στον κόσμο. Η 11η Σεπτεμβρίου 2001, όμως, ήρθε να τραυματίσει συμβολικά αυτή την εικόνα. Η πραγματική ήττα ήρθε αργότερα όταν ο Τζωρτζ Μπους ο Μικρός δεν πέτυχε να ολοκληρώσει ούτε τους δύο από τους πέντε πολέμους που ετοίμαζε. Ταυτόχρονα οι ΗΠΑ αποτύγχαναν να κάνουν οικονομική και στρατηγική απόβαση στα κράτη της Κεντρικής Ασίας. Η Ρωσία του Πούτιν με τη βοήθεια της Κ ίνας απέκρουσαν με επιτυχία αυτή την απόβαση. Τότε μπήκαν οι βάσεις της οικονομικής και στρατηγικής συνεργασίας Κίνας και Ρωσίας, καθώς και του Συμφώνου της Σαγκάης, στο οποίο εκτός από τις δύο αυτοκρατορίες συμμετέχουν και τα κράτη της Κεντρικής Ασίας.

Μετά τον Μπαράκ Ομπάμα, που προσπάθησε να επαναφέρει τις ΗΠΑ στην πρωτοβουλία των εξελίξεων παρά την οικονομική κρίση, ακολούθησε ο Ντόναλντ Τραμπ με το δόγμα "Πρώτα η Αμερική". Το σύνθημα έμελλε να είναι το όχημα μιας πολιτικής προστατευτισμού κι απομονωτισμού. Ο Τραμπ αποχώρησε από τη Συμφωνία του Ειρηνικού, την UNESCO, τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, ενώ ταυτόχρονα έβαλε σκοπό να διαλύσει τη NAFTA (Οικονομική Συμφωνία Β. Αμερικής) και την… Ευρωπαϊκή Ένωση, προσπάθεια που απέτυχε βέβαια. Ταυτόχρονα, προσπάθησε να υπονομεύσει τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, τον ΠΟΕ (Παγκόσμιο  Οργανισμό Εμπορίου) και κάθε πιθανή κι απίθανη διεθνή Ένωση… Ανομολόγητος σκοπός της πολιτικής του Τραμπ ήταν να διαπραγματεύεται μεμονωμένα με μικρές και μεσαίες χώρες ώστε να επιβάλλει εύκολα τα συμφέροντα και τη θέλησή του! 

Η Άνοδος της Κίνας

Το 19ο Συνέδριο του Κ.Κ. Κίνας επιβεβαίωσε την κυριαρχία της πολιτικής του Σι Τσινπίνγκ και αποφάσισε να εντάξει τη σκέψη του στο Σύνταγμα της Κίνας μαζί με τη σκέψη των Μάο Τσετούνγκ και Τενγκ Χσιαοπίνγκ. Η πολιτική του Σι Τσινπίνγκ προβλέπει α) Καλύτερη ζωή για τους Κινέζους και β) Μεγαλύτερο άνοιγμα στον Κόσμο, δηλαδή στην παγκοσμιοποίηση. 

Η ανάπτυξη της Κίνας βασίστηκε μέχρι σήμερα στον μισό πληθυσμό της που κατοικεί στα παράλια της χώρας. Τώρα επιδιώκεται η ανάπτυξη να περιλάβει και τον υπόλοιπο πληθυσμό της ενδοχώρας, ενώ ταυτόχρονα η οικονομία επεκτείνεται και στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμη την ανάπτυξη της Τεχνολογίας και της Ενέργειας και την πάταξη της διαφθοράς των κομματικών και κρατικών στελεχών. Το μεγαλύτερο άνοιγμα στον Κόσμο επιχειρείται με απελευθέρωση του εμπορίου, των επενδύσεων, τη διακύμανση του γουάν, που ήδη το ΔΝΤ έχει αναγνωρίσει ως "διεθνές αποθεματικό νόμισμα", μαζί με το δολάριο, το ευρώ, τη στερλίνα και τον γιεν. Η Κίνα ηγείται πια στην παγκοσμιοποίηση με πολλαπλά στρατηγικά προγράμματα:

1) Το Σύμφωνο της Σαγκάης είναι στρατιωτική και οικονομική συμφωνία, όπου εκτός από την Κίνα και τη Ρωσία συμμετέχουν και τα κράτη της Κεντρικής και  Ασίας Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Κιργισία, Τατζικιστάν. "Παρατηρητές" είναι η Μογγολία,  η Ινδία, το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και το Ιράν, ενώ "εταίροι" σε διάλογο είναι η Σρι Λάνκα και η Τουρκία…

2) BRICS. Η Συμφωνία Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας και Ν. Αφρικής ίδρυσε ήδη την Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών (2014) που ανταγωνίζεται την Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία των ΗΠΑ. Τον Ιούλιο του 2015 οι BRICS είχαν κοινή σύνοδο με το Σύμφωνο της Σαγκάης και την Ευρασιατική Ένωση στην Ούφα της Ρωσίας.

3) Συμφωνία του Ειρηνικού. Η Κίνα εκδήλωσε ήδη το ενδιαφέρον της για τη συμμετοχή της στις συζητήσεις για το Σύμφωνο μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ.

4)Όμως η συμφωνία που δίνει νόημα και συνοχή στα παραπάνω είναι το Πρόγραμμα OBOR, δηλαδή ο "Δρόμος του Μεταξιού" που αφορά την οικονομική ενοποίηση τριών ηπείρων: Ασία, Αφρική, Ευρώπη. Το πρόγραμμα αφορά την επένδυση 5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε 10 χρόνια (2016-2025) σε 65 χώρες, που αντιπροσωπεύουν τον μισό πληθυσμό της γης.

Οι επενδύσεις στον "Δρόμο του Μεταξιού" αφορούν υποδομές σε Μεταφορές (λιμάνια, δρόμους, τρένα, αεροδρόμια κλπ.), επικοινωνίες, ενέργεια και τεχνολογία. Μέσα σε δύο χρόνια οι επενδύσεις στην κεντρική και νότια Ασία και στην Αφρική έφτασαν το 1 (ένα) τρισεκατομμύριο δολάρια.

Τον Ιούλιο που πέρασε η Κίνα εγκαινίασε την πρώτη στρατιωτική βάση της στο εξωτερικό. Η βάση στο Τζιμπουτί αφορά τον εφοδιασμό και την εξυπηρέτηση του κινεζικού στόλου που πλέει στα παράλια της ανατολικής Αφρικής κι ελέγχει ταυτόχρονα την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Αντεν. Η ναυτική βάση και ο κινέζικος στόλος εξασφαλίζουν τον "Δρόμο του Μεταξιού” στον Ινδικό ωκεανό. Στον "Δρόμο του Μεταξιού” επενδύουν όχι μόνον κινεζικές και ασιατικές τράπεζες κι επενδυτικά σχήματα, αλλά και αμερικανικές κι ευρωπαϊκές: βρετανικές, γερμανικές, γαλλικές κλπ.

Οι επενδύσεις στον "Δρόμο του Μεταξιού" αποτελούν αλλαγή κι επανάσταση στον χαρακτήρα και στην ποιότητα κεφαλαίων. Μέχρι τώρα οι επενδύσεις γίνονταν σχεδόν σε χώρες που είχαν φτηνά εργατικά χέρια και φτηνές, αλλά πολύτιμες πρώτες ύλες: Πετρέλαιο, φυσικό αέριο, χρυσό, χαλκό, ουράνιο, σιτηρά, φρούτα κλπ. Οι επενδύσεις σκόπευαν στην αποκόμιση μεγάλων και γρήγορων κερδών. Οι συνέπειες των επενδύσεων των ληστρικών κεφαλαίων στις φτωχές χώρες ήταν η διαφθορά και η εξαχρείωση, η δυστυχία και οι εμφύλιοι πόλεμοι, τα πραξικοπήματα και οι δικτατορίες.

Ο "Δρόμος του Μεταξιού" χρησιμοποιεί τα 5 τρισ. δολάρια για την επένδυση σε υποδομές Μεταφορών, Επικοινωνιών, Ενέργεια και Τεχνολογία, που είναι η βάση και το θεμέλιο για την ανάπτυξη σε 65 χώρες. Ήδη κινέζικες εταιρείες παράγουν το 12% του ΑΕΠ της Αφρικής.
Τα κέρδη των κεφαλαίων που επενδύονται στον "Δρόμο του Μεταξιού" είναι μικρά, σταθερά και μακροχρόνια. Ταυτόχρονα η Κίνα, που είναι ο εμπνευστής κι οργανωτής του Προγράμματος, απολαμβάνει αυξημένη οικονομική, πολιτική και στρατηγική επιρροή σε βάθος χρόνου.

Ο οικονομικός (και πολιτικός) εθνικισμός που αποπνέει το δόγμα "Αμέρικα ύμπερ άλες" ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για την επέλαση της Κίνας. Έτσι, γλυκά και μαλακά, χωρίς υπερβολικές εντάσεις και συγκρούσεις, η Κίνα περιορίζει την επιρροή των ΗΠΑ και την εκτοπίζει από την κορυφή του Κόσμου.

Γι' αυτό ο Σι Τσινπίνγκ θα υποδεχθεί τον Τραμπ στο Πεκίνο μ' ένα τεράστιο αλλά αινιγματικό χαμόγελο!...

* Ο Θάνος Παπαδόπουλος είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας