Αν Μπάξτερ: Η γυναίκα που μπορούσε να είναι άγγελος και δηλητήριο στο ίδιο πλάνο

Το άστρο της ανέτειλε τη δεκαετία του ‘40 και για σχεδόν είκοσι χρόνια ήταν στην κορυφή του Χόλιγουντ, με την απαράμιλλη γοητεία της και την εκφραστική της δεινότητα, συστατικά που εκτίμησαν δεόντως οι μεγαλύτεροι σκηνοθέτες της εποχής. Η Αν Μπάξτερ, μία πανέμορφη γυναίκα και με ισχυρές βάσεις στην υποκριτική, θα έχει την τύχη να παίξει σε κλασικά αριστουργήματα, όπως «Όλα για την Εύα» και «Οι Υπέροχοι Άμπερσον» και να αποδείξει το πηγαίο ταλέντο της. Την ευκολία της να αναδεικνύει πίσω από το γλυκό, αθώο πρόσωπό της, τον σκοτεινό, σκέτο φαρμάκι, χαρακτήρα που υποδυόταν, να ερμηνεύει λιτά πολυσύνθετους δραματικούς ρόλους, να μεταμορφώνεται σε μοιραία γυναίκα, να μαγνητίζει την κάμερα και το βλέμμα του κοινού.

Η Αν Μπάξτερ, θα συνεργαστεί με ιερά τέρατα της σκηνοθεσίας, από Τζόζεφ Μανκίεβιτς, Όρσον Γουέλς, Μπίλι Γουάιλντερ και Τζορτζ Κιούκορ, μέχρι Σεσίλ ντε Μιλ και Άλφρεντ Χίτσκοκ, ενώ θα σταθεί επάξια δίπλα σε θρυλικούς σταρ, όπως ήταν οι Γκρέκορι Πεκ, Μοντκόμερι Κλιφτ, Τσάρλτον Ίστον, Γιουλ Μπρίνερ, Τάιρον Πάουερ, Ροκ Χάτσον, Κερκ Ντάγκλας και πολλούς άλλους.

Η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός, που πέθανε πρόωρα, πριν από 40 χρόνια (12 Δεκεμβρίου 1985), θα συνδέσει το όνομά της με τις τελευταίες χρυσές εποχές του Χόλιγουντ και με ανεπανάληπτες ταινίες, που θα μας συντροφεύουν για πάντα, αλλά και για την απότομη απόσυρσή της από τη βιομηχανία του θεάματος, ενώ βρισκόταν ακόμη στην κορυφή.

Εγγονή του Φρανκ Λόιντ Ραϊτ

Η Αν Μπάξτερ, γεννήθηκε στο Μίτσιγκαν Σίτι της Ιντιάνα το 1923, κόρη του Κένεθ Στιούαρτ Μπάξτερ, ενός στελέχους πολυεθνικής εταιρείας ποτών και μητέρα την Κάθριν Ράιτ, κόρης του παγκοσμίου φήμης αρχιτέκτονα Φρανκ Λόιντ Ράιτ. Οι γονείς της θα μετακομίσουν στη Νέα Υόρκη, όταν ακόμη η Αν ήταν βρέφος. Θα μεγαλώσει στο προάστιο Γιόνκερς και σε ηλικία 10 ετών θα παρακολουθήσει μια θεατρική παράσταση στο Μπρόντγουεϊ, με πρωταγωνίστρια την Έλεν Χέιζ, η οποία θα την εντυπωσιάσει τόσο που θα αποφασίσει ότι θέλει να γίνει ηθοποιός. Μέχρι τα 13 της χρόνια είχε προλάβει να εμφανιστεί σε παραστάσεις του Μπρόντγουεϊ, όπου θα λάβει διθυραμβικές κριτικές και θα μάθει τα βασικά της υποκριτικής από τη φημισμένη Ρωσίδα ηθοποιό και δασκάλα Μαρία Ουσπένσκαγια.

Απτόητη

Το 1939, σε ηλικία 16 ετών, θα επιλεχθεί για τον ρόλο της μικρότερης αδελφής της Κάθριν Χέπμπορν στο θεατρικό έργο «Η Ιστορία της Φιλαδέλφειας», αλλά η σταρ θα την απορρίψει και θα ζητήσει την αντικατάστασή της, όπως κι έγινε. Η Μπάξτερ, αντί να τα παρατήσει, θα στραφεί στο Χόλιγουντ, που πάντα αναζητεί φρέσκα ταλαντούχα πρόσωπα.

Παραλίγο στη Ρεβέκκα

Τον επόμενο χρόνο κιόλας, θα κάνει το πρώτο της δοκιμαστικό, για τη διάσημη ταινία του Χίτσκοκ «Ρεβέκκα» για τον πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά θεωρήθηκε πολύ νέα για να σταθεί δίπλα στον Λόρενς Ολιβιέ, για να καταλήξει ο ρόλος τελικά στην Τζόαν Φοντέιν. Ωστόσο και πάλι δεν πτοήθηκε και μάλιστα θα υπογράψει συμβόλαιο με την 20th Century Fox, μπαίνοντας στα σαλόνια του Χόλιγουντ.

Ανεβαίνοντας συνεχώς

Το κινηματογραφικό της ντεμπούτο θα το κάνει στο γουέστερν «20 Mule Team» το 1940, συμπρωταγωνιστώντας με τον Γουάλας Μπίρι, ενώ αμέσως μετά θα παίξει δίπλα στον περίφημο Τζον Μπάριμορ στο «The Great Profile» και τον επόμενο χρόνο, θα εμφανιστεί ως ενζενί στην κωμωδία «Charley's Aunt» του Άρτσι Μάγιο. Και πριν προλάβει να ενηλικιωθεί, θα γίνει πρωταγωνίστρια στο φιλμ «Swamp Water», ενώ λίγους μήνες μετά θα βρεθεί να συμπρωταγωνιστεί στο πολεμικό δράμα και υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, «The Pied Piper», με τον Μούντι Γούλεϊ.

Στα χέρια του Όρσον Γουέλς

Το 1942, ο ιδιοφυής Όρσον Γουέλς, θα παραδώσει ένα ακόμη ατόφιο κινηματογραφικό αριστούργημα και η Αν Μπάξτερ, που μόλις έχει ενηλικιωθεί, θα βρεθεί ανάμεσα στο λαμπερό καστ, με τους Τζόζεφ Κότεν, Τιμ Χολτ, Ντολόρες Κοστέλο, Άγκνες Μούρχεντ και Ρέι Κόλινς, τοποθετώντας το όνομά της σε μία ιστορική στιγμή για το σινεμά. Το φιλμ, που για πολλούς είναι ισάξιο του «Πολίτη Κέιν», παρότι οι παραγωγοί επενέβησαν δραστικά, πετσοκόβοντάς το και αλλάζοντας, στο πιο ευχάριστο, το απαισιόδοξο φινάλε του Γουέλς, παρακολουθεί τη σταδιακή κατάρρευση μίας αριστοκρατικής οικογένειας του 19ου αιώνα, αδυνατώντας να ακολουθήσει τις αλλαγές που επιφέρει η νέα εποχή. Ένα ανυπέρβλητης αξίας δράμα, πάντα ανάμεσα στα σημαντικότερα επιτεύγματα της κινηματογραφικής ιστορίας.

Εποχή πολεμικών δραμάτων

Με ξεχωριστή ωριμότητα, για την ηλικία της, όπως και οι ερμηνείες της, τα επόμενα τρία χρόνια θα μπαινοβγαίνει στα κινηματογραφικά πλατό, σε πολεμικές δραματικές περιπέτειες, που ήταν εκείνη την εποχή στα πάνω τους, λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της στροφής που πήραν οι ΗΠΑ, για τη συμμετοχή τους στον πόλεμο. Την αρχή θα την κάνει στην ταινία του Μπίλι Γουάιλντερ, «Crash Dive», υποδυόμενη μία Γαλλίδα καμαριέρα, με γαλλική προφορά, σε ένα ξενοδοχείο στη Βόρεια Αφρική, ενώ στη συνέχεια, θα παίξει στο γνωστό «The North Star» έχοντας στο πλευρό της τέσσερις υπέροχους συμπρωταγωνιστές, όπως είναι οι Ντέινα Άντριους, Γουόλτερ Χιούστον, Γουόλντερ Μπρέναν και Έριχ Φον Στροχάιμ, αλλά και σε ακόμη τρία πολεμικά φιλμ. Μάλιστα στο τελευταίο, που γύρισε το 1944 ο Λόιντ Μπέικον («Sunday Dinner for a Soldier»), που είχε και τον απαραίτητο ρομαντισμό, θα συμπρωταγωνιστήσει με τον Τζον Χόντιακ, τον οποίο θα παντρευτεί δυο χρόνια μετά. Για τις ταινίες αυτές, η ίδια θα πει αργότερα, ότι «λάμβανα σχεδόν τόση αλληλογραφία όσο και η Μπέτι Γκρέιμπλ. Ήμουν η ιδανική κοπέλα της διπλανής πόρτας των αγοριών μας».

Στην Κόψη του Όσκαρ

Αμέσως μετά η Μπάξτερ θα περιπλανηθεί σε διαφορετικά κινηματογραφικά είδη, από νουάρ, δράματα και κομεντί, μέχρι και μεταφυσικά θρίλερ, όπως το «Angel on My Shoulder», με τον Πολ Μιούνι και τον Κλοντ Ρέινς. Το 1946 θα πρωταγωνιστήσει, παραδίδοντας μία συγκλονιστική δραματική ερμηνεία, στην «Κόψη του Ξυραφιού», με τους Τάιρον Πάουερ και Τζιν Τίρνεϊ, κατακτώντας δικαιωματικά το Όσκαρ και τη Χρυσή Σφαίρα Β’ Γυναικείου Ρόλου.

Δίπλα και ισάξια της Μπέτι Ντέιβις

Το 1950, θα έρθει ίσως η κορυφαία στιγμή στην καριέρα της, όταν θα βρεθεί δίπλα στη ντίβα Μπέτι Ντέιβις, στο ανεπανάληπτο δράμα «Όλα για την Εύα», του μέγα Τζόζεφ Μάνκιεβιτς, μία εμβληματική ταινία για τα παρασκήνια στον χώρο του θεάματος και την ανθρωποφαγία τους, με την Μπάξτερ, που δίνει ρεσιτάλ, να μετατρέπεται από τη γλυκιά θαυμάστρια στην ανελέητη ανταγωνίστρια μίας πρωταγωνίστριας του θεάτρου, τη συνταρακτική Ντέιβις. Στην ταινία, που κέρδισε, μεταξύ άλλων, τα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας, θα παίξει ένα ρολάκι και η Μέριλιν Μονρόε. Το παράδοξο της υπόθεσης; Η Μονρόε μέσα σε δέκα χρόνια θα γίνει το διαχρονικό είδωλο, ενώ η Αν Μπάξτερ, με το τέλος της δεκαετίας του ‘50 θα βρεθεί παραγκωνισμένη να παίζει στην τηλεόραση και σε αδιάφορες ταινίες, γνωρίζοντας το σκληρό πρόσωπο του Χόλιγουντ, που την απέσυρε με την πρώτη ρυτίδα που εμφανίστηκε στο λαμπερό πρόσωπό της.

Νεφερτίτη

Ωστόσο, θα προλάβει να πρωταγωνιστήσει το 1953 στην «Εξομολόγηση» του Χίτσκοκ και στο φιλμ νουάρ «Γαλάζια Γαρδένια» του Φριτς Λανγκ, ενώ το 1956 υποδύθηκε τη Νεφερτίτη στη διάσημη υπερπαραγωγή του Σεσίλ Ντε Μιλ, «Οι Δέκα Εντολές», έχοντας στο πλευρό της τους Γιουλ Μπρίνερ και Τσάρλτον Ίστον.

Κινηματογραφικός θάνατος

Η Αν Μπάξτερ, που θα αποκτήσει τρία παιδιά από τους τρεις συνολικά γάμους της, θα πεθάνει ξαφνικά, όπως και η αξιοθαύμαστη καριέρα της και αρκούντως κινηματογραφικά, καθώς θα υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ενώ έπαιρνε ένα ταξί στην στη Λεωφόρο Μάντισον του Μανχάταν.

Ήταν μόλις 62 ετών και είχε προλάβει να τοποθετήσει το όνομά της σε κορυφαίες στιγμές της 7ης Τέχνης και να αποτελεί παράδειγμα ηθοποιού που μπορούσε να παίξει τα πάντα και με την ερμηνευτική της δεινότητα να μεταμορφώνεται ακόμη και στην ίδια σκηνή.