Από «μαύρο πρόβατο» στην προεδρία του Eurogroup: Η διαδρομή από τον Γιούνκερ και τον Ντάισελμπλουμ στον Πιερρακάκη

Νέος πρόεδρος του Eurogroup αναδείχθηκε απόψε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, γράφοντας μια ιστορική σελίδα για τη χώρα. Μια σελίδα, εκ διαμέτρου αντίθετη από αυτήν προ δέκα ετών, όταν η Ελλάδα, με υπουργό Οικονομικών, τότε, τον Γιάνη Βαρουφάκη, ήταν δακτυλοδεικτούμενη και «παρίας» της ευρωζώνης.

Πώς φτάσαμε, όμως, στην προεδρία Πιερρακάκη;

Πρώτος πρόεδρος του Eurogroup για την οκταετία 2005 έως το 2013 ήταν ο «δικός μας» Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, που πέρασε τρία ανέμελα χρόνια πριν ξεσπάσει η κρίση, που ξεκίνησε με την πτώχευση της Lehman Brothers, το φθινόπωρο του 2008, για να εξαπλωθεί κάποιους μήνες αργότερα -με κορυφαίο, αλλά όχι και μοναδικό, θύμα την Ελλάδα.

Toν Νοέμβριο του 2009 ήταν η -μάλλον άδοξη- πρεμιέρα του Γιώργου Παπακωνσταντίνου στο Eurogroup, ως υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος είχε εκλεγεί έναν μήνα νωρίτερα με ένα «λεφτά υπάρχουν», που απέδωσε 44% στην κάλπη -ανεξαρτήτως του τι εννοούσε. Παρόντος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο Γιούνκερ υποδέχθηκε τον Παπακωνσταντίνου με το περίφημο «game over», που δεν έγινε άμεσα αντιληπτό στην Αθήνα.

Θα περνούσαν άλλοι πέντε μήνες -φτάσαμε στον Μάιο του 2010- όταν ο Παπακωνσταντίνου εξειδίκευε σε περικοπές το διάγγελμα Παπανδρέου από το Καστελόριζο.

Λίγο αργότερα, η Κριστίν Λαγκάρντ είχε δώσει μία συνέντευξη, στην οποία θυμόταν ότι ο τελευταίος υπουργός Οικονομικών του Κώστα Καραμανλή, ο Γιάννης Παπαθανασίου, είχε προσπαθήσει να της καταγράψει τα μέτρα (που δεν έλαβε ποτέ) για τον περιορισμό του ελλείμματος, γράφοντας αριθμούς σε ένα κομμάτι λαδωμένης χαρτοπετσέτας...

Ο χρόνος κυλούσε, η κυβέρνηση Παπανδρέου συνέχιζε τις περικοπές προκειμένου να τηρεί τους μνημονιακούς όρους, ώσπου το καλοκαίρι του 2011, ο πραγματικός πρόεδρος του Eurogroup, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, είχε αρχίσει να χάνει την υπομονή του με την Ελλάδα -οπότε στο περιθώριο των συνεδριάσεων άρχισε να προτείνει στον Βαγγέλη Βενιζέλο, ο οποίος είχε πλέον αναλάβει το υπουργείο των Οικονομικών, την έξοδο από το ευρώ.

Η έξοδος από το ευρώ έφτασε να γίνει ορατή διά γυμνού οφθαλμού τους πρώτους μήνες του 2015, όταν ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε να δώσει τη θέση του υπουργού Οικονομικών στον Γιάνη Βαρουφάκη, προκειμένου να κάνει πράξη το σύνθημα της εποχής ότι τότε -με την κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ- θα γινόταν πραγματική διαπραγμάτευση με τους δανειστές.

Σχεδόν με το «καλημέρα», ο Βαρουφάκης φρόντισε να δημιουργήσει διπλωματικό επεισόδιο με τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, ο οποίος είχε πλέον διαδεχτεί τον Γιούνκερ και είχε έρθει στην Αθήνα για να δει από κοντά, σε διαδοχικές συναντήσεις, τον Αλέξη Τσίπρα και τον υπουργό του. Όταν στη συνέντευξη Τύπου στο υπουργείο Οικονομικών, ο Βαρουφάκης είπε ξεκάθαρα ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε κανέναν σκοπό να συνεργαστεί με τους δανειστές, ο Ντάισελμπλουμ του ψιθύρισε: «Μόλις σκότωσες την τρόικα». «Ουάου...» απάντησε ο Βαρουφάκης, θεωρώντας προφανώς ότι είχε πετύχει τον σκοπό του...

H 17ωρη διαπραγμάτευση

Τελικά, όλα κρίθηκαν στη 17ωρη διαπραγμάτευση του Ιουλίου εκείνης της χρονιάς -όχι στο Eurogroup, αλλά στη Σύνοδο Κορυφής, με τον Βαρουφάκη απόντα. Το ελληνικό δράμα ολοκληρωνόταν με την ψήφιση του τρίτου μνημονίου των 86 δισ. ευρώ -τρία χρόνια αργότερα, η Ελλάδα έβγαινε από τα μνημόνια και ο Αλέξης Τσίπρας πήγαινε στο Ζάππειο με γραβάτα για να το γιορτάσει.

Το καλοκαίρι του 2018, η Ελλάδα έβγαινε από την κρίση έχοντας απωλέσει το 25% του ΑΕΠ. Λίγα χρόνια νωρίτερα, η Λετονία -που από το 2014 διαθέτει ψήφο στο Εurogroup όντας το νεότερο μέλος του κλαμπ- έχανε το 2009 λόγω της παγκόσμιας κρίσης μέσα σε έναν χρόνο το 19% του ΑΕΠ της, αλλά εφαρμόζοντας πολύ σκληρή λιτότητα επέστρεψε σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (αλλά όχι και με αυξημένο βιοτικό επίπεδο) μέσα σε έναν χρόνο.

Η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης πλην της Ελλάδας που υπέγραψαν μνημόνια εκείνη την εποχή, δεν χρειάστηκαν πάνω από τρία χρόνια, για να απεμπλακούν από αυτά. Η Ελλάδα χρειάστηκε οκτώ...

Σήμερα, οι εποχές εκείνες μοιάζουν πολύ μακρινές. Τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε τον παγκόσμιο χάρτη της ανταγωνιστικότητας -καθώς κάποιες χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία, εκμεταλλεύτηκαν το ευρωπαϊκό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο εξασφαλίζοντας πολύ καλύτερες τιμές σε σχέση με τη Γερμανία και τη Γαλλία.

Το παζλ συμπληρώνεται με τους δασμούς Τραμπ -ένα θέμα που απαιτεί επίσης κοινή ευρωπαϊκή απάντηση, όπως και η μάχη για την τεχνολογία του ΑΙ.

H καρέκλα του επόμενου προέδρου του Eurogroup -ήτοι του Κυριάκου Πιερρακάκη- θα έχει αρκετά καρφιά, αλλά ο Έλληνας υπουργός έχει αποδείξει πολλάκις ότι μπορεί να τα ξεπεράσει. Ποιος θα το περίμενε, άλλωστε, όταν ξεκινούσε η πορεία της Ελλάδας στους κόλπους του Eurogroup, ότι από «μαύρο πρόβατο» της ευρωζώνης πριν από μια δεκαετία, σήμερα τα ηνία θα παραδίδονταν σε έναν Έλληνα...