Κορυφώνεται η εργαλειοποίηση του δυστυχήματος με τους 57 νεκρούς και πιέζεται η Δικαιοσύνη - Πώς πολιτικοποιείται και η τραγωδία της οικογένειας Καλογήρου - ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ χάνουν δυνάμεις παρά την πίεση προς τη ΝΔ, ωφελούνται οι ακραίοι - Η αντεπίθεση της κυβέρνησης
Οι πυροσβέστες γνωρίζουν πολύ καλά τον κίνδυνο της αναζωπύρωσης, έχοντας δώσει πολλές μάχες στο πεδίο. Ποτέ μια οριοθετημένη φωτιά δεν θεωρείται λήξασα υπόθεση, καθώς απαιτείται χρόνος προκειμένου η φλόγα να μη φουντώσει ξανά. Αυτό ακριβώς δηλαδή που συνέβη στην υπόθεση των Τεμπών με τον θάνατο του Βασίλη Καλογήρου, γιου της εισαγγελέως Εφετών Λαρίσης που επέβλεπε την έρευνα για την υπόθεση, Σοφίας Αποστολάκη. Η συζήτηση μέχρι εκείνο το σημείο είχε υποχωρήσει σε επίπεδο πολιτικής αντιπαράθεσης και όλοι ανέμεναν τα πορίσματα για την υπόθεση, τα συλλαλητήρια ανήμερα της δεύτερης επετείου της τραγωδίας και στη συνέχεια την προβλεπόμενη κοινοβουλευτική κλιμάκωση. Ο θάνατος Καλογήρου, όμως, λειτούργησε σαν σπίθα που προκάλεσε νέο γύρο ανάφλεξης.
Υπό το πρίσμα των έμμεσων αναφορών, των «πονηρών» ερωτημάτων, αλλά ενίοτε και των ευθύτατων κατηγοριών για διασύνδεση αυτής της υπόθεσης με την υπόθεση των Τεμπών, το Μέγαρο Μαξίμου απασφάλισε. Ο συνήθως ψύχραιμος Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος όλο το προηγούμενο διάστημα απέφευγε να μπαίνει στο κάδρο της συζήτησης και επιχειρούσε να επιστρέψει σε ενέργειες εξωστρέφειας, ξέσπασε από τη Θεσσαλονίκη μιλώντας για βούρκο και για ευθεία προσπάθεια των κομμάτων της αντιπολίτευσης να ρίξουν την κυβέρνηση, εργαλειοποιώντας την τραγωδία. Στο Μέγαρο Μαξίμου βλέπουν τα δημοσκοπικά ευρήματα που αποτυπώνουν μια εμπεδωμένη άποψη στην κοινωνία περί συγκάλυψης, αλλά παράλληλα βλέπουν και παρόμοια, αξιοσημείωτα νούμερα που αποτυπώνουν εμπεδωμένη την άποψη ότι η αντιπολίτευση επιδιώκει να εκμεταλλευτεί πολιτικά την τραγωδία. Κι εκεί χτυπάει.
Πυρ ομαδόν
Τις τελευταίες ημέρες εξελίσσεται μια ακόμα αναπροσαρμογή της στρατηγικής της κυβέρνησης, με ένα συντονισμένο «πυρ ομαδόν» στην αντιπολίτευση για τη στάση της στην υπόθεση. Είχε προηγηθεί η «στρατηγική σεμνότητας» με την αυτοκριτική συνέντευξη Μητσοτάκη στον ALPHA στον απόηχο των προηγούμενων συλλαλητηρίων του Ιανουαρίου, ενώ ενδιαμέσως και υπό το φως των νέων βίντεο που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας και αποτυπώνουν την εμπορική αμαξοστοιχία, κατά τα φαινόμενα, η κυβέρνηση ξαναπάτησε στα πόδια της και ανασύνταξε την επιχειρηματολογία της.
Πλέον, μια σειρά προβεβλημένων υπουργών της κυβέρνησης και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος εξαπολύουν σε ημερήσια βάση πυρά κατά όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Βεβαίως, στο στόχαστρο βρέθηκε ιδίως το ΠΑΣΟΚ μετά τις αναφορές του Νίκου Ανδρουλάκη για τη Δικαιοσύνη, ενώ και ο ΣΥΡΙΖΑ δέχθηκε πυρά μετά τα ερωτήματα Φάμελλου στη Βουλή για τον Βασίλη Καλογήρου. Παράλληλα, στο στόχαστρο της κυβέρνησης βρίσκεται όλο και πιο συχνά η Ζωή Κωνσταντοπούλου, με κυβερνητικά στελέχη να λένε στο «ΘΕΜΑ» ότι «δεν επιτρέπεται πλέον να την αφήσουμε να αλωνίζει, παριστάνοντας τη δικαστή και ιεροεξεταστή». Εξ ου και ο Παύλος Μαρινάκης αντιπαρατέθηκε ευθέως μαζί της την περασμένη Παρασκευή, με φόντο τις αιχμές Κωνσταντοπούλου ότι ο εκλιπών μηχανοδηγός της εμπορικής αμαξοστοιχίας ήταν εθελοντής στην καμπάνια του Κυριάκου Μητσοτάκη, ενώ και ο Μάκης Βορίδης κοντραρίστηκε μαζί της πριν από μερικές ημέρες.
Με στόχο την κυρία Κωνσταντοπούλου, πάντως, ο υπουργός Υγείας Αδωνις Γεωργιάδης «φάλτσαρε», καθώς, αφού προανήγγειλε νομικές ενέργειες εναντίον της, την Παρασκευή διαπίστωσε ότι «όσοι πάνε στα συλλαλητήρια στηρίζουν Κωνσταντοπούλου». Στο Μέγαρο Μαξίμου η εν λόγω φράση προκάλεσε συναγερμό, με τον Παύλο Μαρινάκη να καλείται έπειτα από λίγη ώρα να πει ότι η κυβέρνηση δεν κρίνει τους πολίτες που πάνε σε συλλαλητήρια. Για διασπορά ψευδών, βεβαίως, καταγγέλλει η κυβέρνηση και τον Κυριάκο Βελόπουλο, στον οποίο χρεώνουν μια σειρά «μυθευμάτων» που διακινήθηκαν από τις πρώτες ημέρες της τραγωδίας και εν τέλει «έμειναν» στη δημόσια συζήτηση.
«Αναγέννηση του πολιτικού σκηνικού»
Σημειώνεται ότι μέσα στην όλη κατάσταση τοξικότητας είχαμε και τη δήλωση εμπειρογνώμονα του δυστυχήματος, ο οποίος σε εκδήλωση στο Πολυτεχνείο για τα Τέμπη χαρακτήρισε την τραγωδία ως μια ευκαιρία για «αναγέννηση του πολιτικού σκηνικού». Ειδικότερα ο χημικός μηχανικός και τεχνικός σύμβουλος οικογενειών θυμάτων στα Τέμπη, Αχιλλέας Μιχόπουλος. δήλωσε ότι «ενδεχομένως να είναι η ευκαιρία να πρωταγωνιστήσει το ΕΜΠ σε μια νέα αντιπολίτευση, συγγνώμη αναγέννηση του πολιτικού σκηνικού».
Μετρήσεις και δεξαμενές
Πέρα από τις αντιπαραθέσεις, η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί ένα νέο περιβάλλον. Τα δημοσκοπικά κέρδη στο τέλος του περασμένου έτους εξανεμίστηκαν και πλέον η Ν.Δ. έχει επιστρέψει, με την αναγωγή αναποφάσιστων στα επίπεδα των ευρωεκλογών - πάντως, πολύ μακριά από τον στόχο της αυτοδυναμίας που έχει θέσει ο κ. Μητσοτάκης αρνούμενος να ενδώσει σε εισηγήσεις συνεργατών του για αλλαγή του εκλογικού νόμου.
Σύμφωνα με τη δημοσκοπική ανάλυση που γίνεται στο Μέγαρο Μαξίμου υπάρχουν ορισμένα νέα δεδομένα. Η κυβέρνηση δεν είναι απέναντι σε κάποιο κόμμα της αντιπολίτευσης, αλλά απέναντι στον «μεγάλο θυμό» της κοινωνίας που αφορά τη διαχείριση της υπόθεσης των Τεμπών. Το έντονο αυτό συναίσθημα χτίστηκε προοδευτικά, ενώ ο Αδωνις Γεωργιάδης, προ ημερών, άσκησε έμμεση κριτική σε κυβερνητικούς χειρισμούς, λέγοντας ότι από την αρχή επελέγη μια πιο ήπια του δέοντος επικοινωνιακή στάση. Κυβερνητικά στελέχη δεν συμφωνούν με την ανάγνωση του αντιπροέδρου της Ν.Δ., αλλά αναγνωρίζουν ότι υποτιμήθηκε το γεγονός ως προς την κοινωνική του διάσταση και τον βαθμό ταύτισης μεγάλου μέρους της κοινωνίας με τις οικογένειες των θυμάτων.
Επί του πρακτέου, όπως επισημαίνουν έμπειροι δημοσκόποι που είναι σε επαφή και με το Μέγαρο Μαξίμου, ένα σημαντικό πρόβλημα της Ν.Δ. δεν είναι οι απώλειες που ανά εταιρεία κυμαίνονται μεταξύ 1,5 και 2 μονάδων, αλλά ο περιορισμός της δυνητικής δεξαμενής ψηφοφόρων του κυβερνώντος κόμματος. Βεβαίως, αρκετοί που λένε ότι δεν θα ψηφίσουν Ν.Δ. παραμένουν στην «γκρίζα ζώνη» των αναποφάσιστων, ενώ αρκετοί στρέφονται προς τη Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου. Σημειωτέον, η κυρία Λατινοπούλου που έχει ασκήσει οξεία κριτική στην κυβέρνηση για το Μεταναστευτικό, τη woke agenda και την οικονομία, κράτησε μια εξαιρετικά διακριτική στάση στο θέμα των Τεμπών, διαφωνώντας μάλιστα και με πρωτοβουλία της Ευρωομάδας της Αριστεράς για νέα συζήτηση στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου για τα Τέμπη με το επιχείρημα ότι δεν θα προσέφερε τίποτα και θα δυσφημιζόταν εκ νέου η Ελλάδα.
«Αίμα κι άμμος»
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, η εβδομάδα αυτή θα είναι εβδομάδα προετοιμασίας για το Μέγαρο Μαξίμου ενόψει των πολιτικών μαχών των επόμενων ημερών. Πρώτη προτεραιότητα για το κυβερνητικό επιτελείο είναι η διατήρηση της τάξης στα συλλαλητήρια της επόμενης Παρασκευής, γι’ αυτό και τις προηγούμενες ημέρες ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης βρέθηκε δύο φορές στο Μέγαρο Μαξίμου με θέμα τον επί τάπητος επιχειρησιακό σχεδιασμό. Αυτή την εβδομάδα λογικά ο κ. Χρυσοχοϊδης θα βρεθεί ξανά στην κυβερνητική έδρα.
Το πολιτικό στίγμα της κυβέρνησης θα δώσει εκ νέου από τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου της Τετάρτης ο κ. Μητσοτάκης, ενώ αυτή την εβδομάδα θα κλειδώσει και η ομάδα βουλευτών που θα σηκώσουν το βάρος της Προανακριτικήςγια τον Χρήστο Τριαντόπουλο. Ο κ. Μητσοτάκης, βεβαίως, προκαλεί την αντιπολίτευση να καταθέσει πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησης, όμως στο κυβερνητικό επιτελείο προετοιμάζονται ούτως ή άλλως για ένα σκηνικό που θυμίζει την ταινία «Αίμα κι άμμος» στη Βουλή, στις αρχές Μαρτίου. Τις κόντρες για την Προανακριτική θα επωμιστεί στις 4 Μαρτίου ο Μάκης Βορίδης, ενώ αν δεν υπάρξει ανατροπή λόγω μομφής στις 5 Μαρτίου, ο κ. Μητσοτάκης θα αντιπαρατεθεί με τους άλλους αρχηγούς σε προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συζήτηση του ανασχηματισμού φαντάζει μάλλον «πολυτελής». Δεν είναι ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν κάνει ασκήσεις επί χάρτου, με βασική την επαναφορά του Γιώργου Γεραπετρίτη στο Μέγαρο Μαξίμου, αλλά μεσούντων αυτών των γεγονότων φαντάζει δύσκολο το κουμπί να πατηθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες. Βεβαίως, η περίοδος μετά την επίσημη ανάληψη καθηκόντων του Κώστα Τασούλα και του Πάσχα θα μπορούσε να είναι ενδεδειγμένη εφόσον ο κ. Μητσοτάκης καταλήξει στις βασικές επιλογές.
Το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ
Τι εκτιμούν οι ειδικοί για την έκρηξη
Αυτή την εβδομάδα, πάντως, αναμένεται σίγουρα το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ που θα ανατέμνει την τραγωδία στα Τέμπη συνολικά. Τα στελέχη του Οργανισμού μαζί με απεσταλμένους του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων εστιάζουν περισσότερο στις παραβιάσεις του πρωτοκόλλου και απευθύνουν συστάσεις ασφαλείας στον ΟΣΕ, στη Hellenic Train, στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων, στο υπουργείο Μεταφορών και στην Κομισιόν.
Ως προς την πυρόσφαιρα, πάντως, το πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεν αναμένεται να δίνει καθαρή απάντηση, σύμφωνα με πληροφορίες του «ΘΕΜΑτος». Με βάση τα ευρήματα του Πανεπιστημίου της Γάνδης από το πείραμα που είχαν κάνει με χρήση των βίντεο από την πυρκαγιά και μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης, οι ειδικοί κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι αποκλείεται η ανάφλεξη από έλαια σιλικόνης και εκτιμούσαν ότι μια τέτοια πυρόσφαιρα θα μπορούσε να προκύψει από την ανάφλεξη αρωματικών υδρογονανθράκων που θα μπορούσαν να είναι φορτωμένοι στην εμπορική αμαξοστοιχία. Τα βίντεο της Interstar, όμως, δημιούργησαν νέα δεδομένα. Ο Οργανισμός περιμένει βεβαίως το πόρισμα της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών, όμως τα βίντεο συναξιολογούνται ήδη στο πόρισμά του. Αν δεν υπάρχει ως την Πέμπτη οριστική απάντηση, στο πόρισμα θα αναφέρεται ότι, στο σενάριο που τα βίντεο είναι γνήσια, τότε οι υδρογονάνθρακες που θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει την πυρόσφαιρα δεν εικονίζονται, οπότε δεν θα εκφράζεται σαφές συμπέρασμα για τα αίτια της πυρκαγιάς που φαίνεται ότι έκαψε ανθρώπους που επέζησαν της σύγκρουσης.
Ευρύτερα, πάντως, το πόρισμα τεκμηριώνει μια κάκιστη κουλτούρα λειτουργίας στον σιδηρόδρομο. Το βράδυ του δυστυχήματος περιγράφονται συνεχείς παραβιάσεις του πρωτοκόλλου από τον σταθμάρχη και τον μηχανοδηγό της επιβατικής αμαξοστοιχίας, ενώ παράλληλα αναδεικνύονται οι ευθύνες λόγω των πλημμελών ελέγχων και της υποστελέχωσης των ΟΣΕ, Hellenic Train και ΡΑΣ. Θα υπάρχει αναφορά στην απουσία της σύμβασης 717 για την τηλεδιοίκηση, αλλά και καμπανάκι για το σύστημα GSMR, την ενδοεπιοινωνία μεταξύ των τρένων, που θα έπρεπε να λειτουργεί από τον περασμένο Ιούνιο και όμως μέχρι σήμερα είναι ανενεργό. Το συμπέρασμα των ειδικών του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού είναι ότι δύο χρόνια μετά το δυστύχημα λίγα πράγματα άλλαξαν στον τρόπο λειτουργίας του σιδηροδρόμου, με αποτέλεσμα να προκύπτουν σοβαρά κενά ασφαλείας.