Επιμορφωτικό πρόγραμμα για την διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στη Διασπορά από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Μια ουσιαστική ανάγκη στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στην ομογένεια έρχεται να καλύψει ένα πρωτοποριακό και προσφερόμενο δωρεάν επιμορφωτικό πρόγραμμα που υλοποιεί το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, σε συνεργασία με την Ιερά Αρχιεπισκοπή Αμερικής και ακαδημαϊκούς και πολιτιστικούς φορείς της ελληνικής διασποράς στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε εθελοντές της ομογένειας που διδάσκουν ή επιθυμούν να διδάξουν ελληνικά, χωρίς να έχουν απαραίτητα προηγούμενη παιδαγωγική κατάρτιση. Στόχος του είναι να τους προσφέρει βασικές παιδαγωγικές και γλωσσικές αρχές, πρακτικά εργαλεία και επιστημονική υποστήριξη, ώστε να ενισχυθεί η ποιότητα και η βιωσιμότητα της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στη διασπορά.

Η πρωτοβουλία προέκυψε μέσα από τη στενή επαφή με την ομογένεια στην Αμερική και τις ανάγκες της. «Τα τελευταία δύο χρόνια, όταν και πραγματοποιήσαμε στη Βοστώνη το Διεθνές Θερινό Πανεπιστήμιο «Ελληνική Γλώσσα, Πολιτισμός και ΜΜΕ», συναντήσαμε ανθρώπους με αυθεντικό ενδιαφέρον και μεγάλη αγάπη για την ελληνική γλώσσα, οι οποίοι προσφέρουν εθελοντικά το έργο τους. Η υποστήριξη των εθελοντών που διδάσκουν την ελληνική γλώσσα στην ελληνική διασπορά είναι χρέος μας» σημειώνει χαρακτηριστικά η Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος, Νικολέττα Τσιτσανούδη-Μαλλίδη, Καθηγήτρια Γλωσσολογίας και Ελληνικής Γλώσσας.

Το πρόγραμμα, με τίτλο «Γενικές παιδαγωγικές και γλωσσικές αρχές διδακτικής της ελληνικής γλώσσας για εθελοντές της ομογένειας (μη παιδαγωγούς)», οργανώνεται από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με τη συνεργασία του Εργαστηρίου Μελέτης Κοινωνικών Θεμάτων, Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης, καθώς και του Maliotis Cultural Center of Hellenic College Holy Cross, στη Βοστώνη. Εντάσσεται μάλιστα στη λειτουργία του νεοσύστατου Διεθνούς Γραφείου του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που πρόσφατα εγκαινιάστηκε από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Αμερικής κ. Ελπιδοφόρο και την Πρύτανη, Καθηγήτρια κ. Άννα Μπατιστάτου.

Η φιλοσοφία του προγράμματος βασίζεται στην αντίληψη της ελληνικής γλώσσας όχι απλώς ως μέσου επικοινωνίας, αλλά ως φορέα πολιτισμικής ταυτότητας και ιστορικής συνέχειας. «Για την ομογένεια, η γλώσσα λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στις γενιές», τονίζει η κ. Τσιτσανούδη-Μαλλίδη, υπογραμμίζοντας ότι η διδασκαλία της συνδέεται άρρηκτα με τον πολιτισμό, τη μνήμη και τη συλλογική ταυτότητα.

Το επιμορφωτικό πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί εξ ολοκλήρου διαδικτυακά, από τις 17 Ιανουαρίου έως τις 4 Απριλίου 2026, και θα περιλαμβάνει 12 συνεδρίες. Σε αυτό θα διδάξουν ακαδημαϊκοί δάσκαλοι και διδάκτορες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Στην πρώτη φάση θα συμμετάσχουν 40 εθελοντές, με πρόβλεψη για μελλοντική επέκταση. Η επιλογή των συμμετεχόντων γίνεται με γεωγραφικά και επαγγελματικά κριτήρια, ώστε να εκπροσωπηθούν όλες οι Μητροπόλεις στις Η.Π.Α. και να ενισχυθούν όσοι έχουν ενεργό ρόλο στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας.

Το περιεχόμενο των μαθημάτων εστιάζει στις προκλήσεις της ελληνικής ως γλώσσας πολιτιστικής κληρονομιάς, στον σχεδιασμό διδακτικών σεναρίων και στη δημιουργία δραστηριοτήτων που αξιοποιούν τη λογοτεχνία, τη μουσική, την ποίηση και άλλες πολιτισμικές πρακτικές. Παράλληλα, εξετάζεται ο ρόλος της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης ως σύγχρονων παιδαγωγικών εργαλείων. «Δεν υποκαθιστούν τον εκπαιδευτικό, αλλά μπορούν να ενισχύσουν τη συμμετοχή και την αυτονομία των μαθητών, όταν χρησιμοποιούνται με κριτική σκέψη», επισημαίνεται.

Ο τελικός στόχος δεν είναι μόνο η απόκτηση γνώσεων, αλλά και η ενδυνάμωση και παιδαγωγική στήριξη των εθελοντών. «Αυτό που θέλουμε είναι η περαιτέρω ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της αίσθησης ότι στον αγώνα που δίδουν έχουν και άλλους υποστηρικτές στο πλευρό τους», αναφέρει η επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος, προσθέτοντας ότι «η ενίσχυση των ανθρώπων που κρατούν ζωντανή την ελληνική γλώσσα στην ομογένεια συνιστά μεγάλη ευθύνη. Πολλαπλασιάζουμε τον εθελοντισμό, με εθελοντισμό, προσφέροντας το πρόγραμμα δωρεάν».

Σε μια εποχή όπου οι γλωσσικές και πολιτισμικές ταυτότητες δοκιμάζονται, η συγκεκριμένη πρωτοβουλία φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα σταθερό σημείο αναφοράς για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση στις Ηνωμένες Πολιτείες, επενδύοντας στους ανθρώπους που, με εθελοντισμό και αφοσίωση, μεταδίδουν τη γλώσσα και τον πολιτισμό στις επόμενες γενιές της διασποράς.