Ποιοι θυμούνται τα όνειρά τους

Οι άνθρωποι που έχουν την τάση να θυμούνται τα όνειρά τους είναι επίσης εκείνοι που ανταποκρίνονται πιο έντονα όταν ακούν το όνομά τους ενώ είναι ξύπνιοι, λένε οι ερευνητές.

Όλοι βλέπουμε όνειρα όταν κοιμόμαστε, αλλά δεν θυμόμαστε όλοι την πνευματική μας περιπέτεια την επόμενη μέρα, και οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι για το λόγο για τον οποίο ορισμένοι άνθρωποι θυμούνται περισσότερα απ' ότι άλλοι.

Για να το διαπιστώσουν, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ηλεκτροεγκεφαλογράφημα για να καταγράψουν την ηλεκτρική δραστηριότητα των εγκεφάλων 36 ατόμων ενώ οι συμμετέχοντες άκουγαν μουσική στο υπόβαθρο και περιστασιακά άκουγαν το μικρό τους όνομα. Οι μετρήσεις του εγκεφάλου πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των φάσεων εγρήγορσης και ύπνου. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες χαρακτηρίστηκαν ως άτομα υψηλής ικανότητας ανάκλησης στη μνήμη (high recallers) καθώς ανέφεραν ότι θυμούνταν τα όνειρά τους σχεδόν κάθε μέρα, ενώ οι άλλοι μισοί, χαμηλής ικανότητας ανάκλησης στη μνήμη (low recallers), καθώς ανέφεραν ότι θυμούνταν τα όνειρά τους μόνο μια ή δυο φορές το μήνα.

Κατά τη διάρκεια του ύπνου, τα άτομα και των δυο ομάδων παρουσίασαν παρόμοιες αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα ως απόκριση στο άκουσμα του ονόματός τους.

Παρόλα αυτά, στη φάση εγρήγορσης, τα άτομα με υψηλή ικανότητα ανάκλησης στη μνήμη παρουσίασαν μια περισσότερο σταθερή μείωση του εγκεφαλικού κύματος που ονομάζεται «κύμα Άλφα» ενώ άκουγαν το όνομά τους σε σύγκριση με τα άτομα της άλλης ομάδας.

«Εξεπλάγην από τη διαφορά μεταξύ των ομάδων κατά τη διάρκεια της φάσης εγρήγορσης", αναφέρει η ερευνήτρια Perrine Ruby, νευροεπιστήμονας στο Ερευνητικό Κέντρο Νευροεπιστημών της Lyon στη Γαλλία.

Η διαφορά θα μπορούσε να αντικατοπτρίζει τις αποκλίσεις στους εγκεφάλους των ατόμων των δυο ομάδων που πιθανώς να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο και στον τρόπο με τον οποίο ονειρεύονται, λέει η Ruby.

Ποιοι θυμούνται τα όνειρά τους

Μια καλά εδραιωμένη θεωρία υποστηρίζει ότι η μείωση του κύματος Άλφα αποτελεί ένδειξη πως οι περιοχές του εγκεφάλου εμποδίζονται από το να ανταποκριθούν σε εξωτερικά ερεθίσματα. Μελέτες δείχνουν ότι όταν τα άτομα ακούν ξαφνικά έναν θόρυβο ή ανοίγουν τα μάτια τους και ως εκ τούτου ενεργοποιούνται περισσότερες περιοχές του εγκεφάλου, τότε το κύμα Άλφα μειώνεται.

Στη μελέτη, όπως αναμενόταν, τα άτομα και των δυο ομάδων παρουσίασαν μείωση του κύματος Άλφα τη στιγμή που άκουγαν το όνομά τους ενώ βρίσκονταν σε φάση εγρήγορσης. Αλλά τα άτομα υψηλής ικανότητας ανάκλησης στη μνήμη παρουσίασαν περισσότερο παρατεταμένη μείωση του κύματος Άλφα που πιθανώς να αποτελεί ένδειξη πως ο εγκέφαλός τους ενεργοποιήθηκε σε μεγαλύτερο εύρος τη στιγμή που άκουσαν το όνομά τους.

Με άλλα λόγια, τα άτομα υψηλής ικανότητας ανάκλησης στη μνήμη μπορεί να χρησιμοποιούν περισσότερες περιοχές του εγκεφάλου κατά την επεξεργασία ήχων σε φάση εγρήγορσης σε σύγκριση με άτομα χαμηλής ικανότητας ανάκλησης στη μνήμη, αναφέρουν οι ερευνητές.

Όταν κοιμόμαστε, το κύμα Άλφα συμπεριφέρεται με τον αντίθετο τρόπο —αυξάνεται όταν ακούγεται ένας ξαφνικός θόρυβος. Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι για το λόγο για τον οποίο συμβαίνει αυτό, αλλά μια περίπτωση είναι πως έτσι προστατεύεται ο εγκέφαλος από τη ξαφνική αναστάτωση που μπορούν να προκαλέσουν διάφοροι ήχοι κατά τη διάρκεια του ύπνου, υποστηρίζει η Ruby.

Πράγματι, οι συμμετέχοντες στην έρευνα παρουσίασαν αύξηση του κύματος Άλφα σε απόκριση σε ήχους κατά τη διάρκεια του ύπνου ενώ δεν σημειώθηκαν διαφορές μεταξύ των ομάδων.

Μια πιθανότητα που μπορεί να εξηγεί την απουσία διαφορών, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι ίσως το γεγονός πως τα άτομα υψηλής ικανότητας ανάκλησης στη μνήμη σημείωναν μεγαλύτερη αύξηση στα κύματα Άλφα, η οποία όμως ήταν τόσο έντονη ώστε τα άτομα αυτά να ξυπνούν.

Ξάγρυπνες νύχτες

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα υψηλής ικανότητας ανάκλησης στη μνήμη ξυπνούσαν συχνότερα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Παρέμεναν ξύπνιοι, κατά μέσω όρο, 30 λεπτά κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ τα άτομα χαμηλής ικανότητας ανάκλησης στη μνήμη παρέμεναν ξύπνια 14 λεπτά. Παρόλα αυτά, η Ruby αναφέρει πως «και τα δυο μεγέθη βρίσκονται εντός φυσιολογικών ορίων».

Γενικά, τα αποτελέσματα δείχνουν πως ο εγκέφαλος των ατόμων υψηλής ικανότητας ανάκλησης στη μνήμη μπορεί να αντιδρά περισσότερο σε ερεθίσματα όπως οι ήχοι, και ως εκ τούτου τα άτομα αυτά να ξυπνούν ευκολότερα. Κάποιος που ξυπνά αμέσως μετά το όνειρο που είδε έχει περισσότερες πιθανότητες να το θυμάται, λέει η Ruby.