Back to the '80s!

Έμαθα πριν από λίγους μήνες ότι ετοιμαζόταν μία έκθεση για τη δεκαετία του 1980 μέσα από ένα πρώιμο δελτίο τύπου της Τεχνόπολης και η αλήθεια είναι ότι το συγκεκριμένο εγχείρημα μου κίνησε την περιέργεια από την αρχή. Από τη μία, επειδή τα '80s ήταν η πρώτη δεκαετία της ζωής μου και για αυτό ήθελα να ξαναζήσω ερεθίσματα από το παρελθόν, που μου προκαλούσαν είτε ενθουσιασμό, είτε απορία, είτε ακόμα και αποστροφή. Από την άλλη, επειδή συχνά-πυκνά η συζήτηση για τα αίτια της κρίσης ανατρέχει στη συγκεκριμένη δεκαετία, αναφέροντας ότι τότε «ξεκίνησε το κακό». Οι μήνες έγιναν ημέρες και τελικά χθες έφτασαν τα εγκαίνια της έκθεσης «GR80s: Η Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη». Και αυτό που είδα την πρώτη ημέρα λειτουργίας της ξεπέρασε κάθε προσδοκία μου.



Είναι σαν μία μηχανή του χρόνου να πήρε την Τεχνόπολη και να την πήγε 30 χρόνια πίσω. Αντιφάσεις με το καλημέρα: στην είσοδο βλέπεις πορτρέτα προσωπικοτήτων που σημάδεψαν με τον τρόπο τους τα '80s, ενώ ελάχιστα πιο κάτω, σε δύο παράλληλους τοίχους είναι κρεμασμένες δύο τηλεοράσεις, η μία παίζει μία προεκλογική ομιλία του Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ η απέναντι παίζει μία αντίστοιχη ομιλία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Λίγο παρακάτω, δεξιά, βλέπεις να στέκει μοναχική μία συσκευασία Pampers - σήμα κατατεθέν του «Βρώμικου '89». Νιώθεις και πάλι την πολιτική πόλωση της εποχής.

Για να διαπιστώσετε την κλίμακα της έκθεσης, σας παραθέτω ορισμένα χαρακτηριστικά νούμερα: 18 περίπτερα, 4 χιλιάδες εκθέματα, χίλιες σπάνιες φωτογραφίες, 400 ώρες προβολών, πάνω από 30 παράλληλες εκδηλώσεις, workshops, ομιλίες, σεμινάρια, parties, συναυλίες, δράσεις για όλες τις ηλικίες. Είναι σίγουρο ότι θα δυσκολευτείς να την εξαντλήσεις μέσα σε μία μόλις επίσκεψη.

Η έκθεση αποτελείται από τρία επιμέρους επίπεδα, όπως μας εξηγεί ο Παναγής Παναγιωτόπουλος, επιστημονικός επιμελητής της και επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατ' αρχάς, υπάρχουν τα χρονολόγια, που με σύντομες λεζάντες και φωτογραφίες μάς παρουσιάζουν σημαντικά γεγονότα ανά θεματική κατηγορία. Σε δεύτερο επίπεδο υπάρχουν μικρά εκθέματα, από ένα αναλογικό τηλέφωνο (ένα από αυτά είναι μάλιστα σε λειτουργία και παίζει σουξέ της εποχής, κλείνοντας και το μάτι στην υπόθεση των κοριών) μέχρι μία εγκατάσταση με Playmobil, την οποία έστηνε εκείνη την ώρα που ήμασταν εκεί ο Ντένης Βαγγόπουλος -ο μεγαλύτερος συλλέκτης Playmobil στην Ελλάδα- και η οποία απεικόνιζε τη σχεδόν εμβληματική σκηνή του αεροπλάνου, με τον Ανδρέα Παπανδρέου να γνέφει στη «Μιμή» να τον ακολουθήσει. 

Τέλος, υπάρχουν και αρκετά μεγαλύτερα εκθέματα. Στην είσοδο ξεχωρίζουμε ένα πενηνταράκι στρογγυλοφάναρο: «Το παπί είναι για πολλούς λόγους εδώ», εξηγεί ο κ. Παναγιωτόπουλος, προσθέτοντας: «Ένας λόγος είναι γιατί είναι το λαϊκό -αλλά όχι μόνο- μέσο μεταφοράς και των νέων και των εργαζομένων, αλλά και στην επαρχία και των γυναικών στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και σε όλη τη δεκαετία του '80. Το δεύτερο είναι η αφίσα από τις εκλογές του 1985, όπου η Νέα Δημοκρατία υποσχόταν ΙΧ χωρίς δασμούς και απ' τα κάτω είχε βγει το σύνθημα “Καλύτερα παπάκι παρά τον Μητσοτάκη”. Πολλές φορές υπάρχει ένα τέτοιο παιχνίδι στην έκθεση». 





Ανάμεσα στα άλλα εκθέματα δεσπόζει ένα κόκκινο Pony, το καμάρι της ελληνικής αυτοκινητοβιομηχανίας εκείνη την εποχή, αλλά και τα arcade games, όπου μπορείς να παίξεις δωρεάν (υπάρχει ένα κοντέινερ μόνο με αυτά). Σε ακόμα μεγαλύτερη κλίμακα βλέπουμε μία αίθουσα κομμωτηρίου, αλλά και ένα ολόκληρο τυπικό σπίτι της εποχής. Εκεί μένει μάλιστα και μία οικογένεια που θα την ακούσεις να μιλά για τη λαϊκή και για τις τιμές των προϊόντων (35 δραχμές η πατάτα, παρακαλώ). Για όποιον, δε, θέλει ακόμα περισσότερες λεπτομέρειες, μπορεί να σκανάρει τα QR codes που υπάρχουν αναρτημένα, προκειμένου να δει περισσότερο περιεχόμενο.

Στον χαιρετισμό του, ο Δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης δήλωσε για την έκθεση: «Για δύο μήνες, η πολυσυζητημένη δεκαετία αναβιώνει στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Είναι μία έκθεση πολυπρισματική, αλλά και βιωματική. Μέσα από ένα πλήθος αντικειμένων, 4.000 εκθεμάτων, φωτογραφιών, περιπτέρων και παράλληλων εκδηλώσεων, οι επισκέπτες μαθαίνουν ή θυμούνται μία δεκαετία που εισήγαγε πολλά νέα ήθη, έπαιξε έναν κρίσιμο ρόλο στη μεταπολεμική μας ιστορία, με επιρροές και συνέπειες που φτάνουν μέχρι σήμερα». 







Στη συνέχεια αναφέρθηκε και ο ίδιος για αυτό το ταξίδι στον χρόνο: «Πρόκειται για ένα ταξίδι σε ένα κοντινό σχετικά παρελθόν, με μία διαφορετική αντίληψη και της επικοινωνίας. Πάμε πίσω σε έναν χρόνο που δεν υπήρχαν κινητά τηλέφωνα, ουσιαστικά δεν υπήρχε διαδίκτυο, τιτιβίσματα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η αναβιωματική εμπειρία μοιάζει με καλειδοσκόπιο: από την πρώτη ιδιωτική τηλεόραση, στην κατάκτηση του Ευρωμπάσκετ το 1987, στη νέα δημοσιογραφία ή σε μύθους της μόδας, στις νεανικές υποκουλτούρες, αλλά τις πρωτοπορίες, την κατανάλωση ή τους απίστευτους νεολογισμούς, η έκθεση αποκαλύπτει ή αναδεικνύει παραμέτρους της πολιτικής, της κοινωνίας, της ιστορίας, του πολιτισμού, της τεχνολογίας». 

Λόγω της μεγάλης κλίμακας της έκθεσης, έπρεπε να συντονίσουν τις προσπάθειές τους αρκετοί παράγοντες. Ο κ. Καμίνης επεσήμανε: «Η έκθεση είναι πάνω απ' όλα ένα εγχείρημα συνεργατικό. Εκτός από το πρόγραμμα παράλληλων δράσεων στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, η πρωτότυπη αυτή έκθεση έγινε πραγματικότητα χάρη σε σημαντικές συνεργασίες με ιδρύματα, μουσεία και αρχεία. Κυρίως, όμως, με την ενεργό συμμετοχή περισσοτέρων από 200 ατόμων που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας, μας δάνεισαν πάνω από 2.400 προσωπικά τους αντικείμενα και μοιράστηκαν μαζί μας τις αναμνήσεις τους».





Η Πόπη Διαμαντάκου, πρόεδρος της Τεχνόπολης, στάθηκε στην άψογη δουλειά των δύο επιμελητών: «Στήθηκε με πολλή προσοχή αυτή η έκθεση και με πολύ μεράκι από δύο εξαιρετικούς επιστήμονες, τον Βασίλη Βαμβακά και τον Παναγή Παναγιωτόπουλο, που ξεκίνησαν από τη συγγραφή του “Λεξικού της δεκαετίας του '80” -μία εξαιρετική έκδοση- και αυτό πέρασε σε μία βιωματική έκθεση, περνώντας την Τεχνόπολη σε ένα άλλο επίπεδο προσφοράς πολιτισμού και πολιτισμικής πρότασης», ενώ ο Κωστής Μπιτζάνης, ο οποίος ήταν πρόεδρος της Τεχνόπολης όταν ξεκίνησε η ιδέα ανέφερε σύντομα: «Είναι μία ιστορική στιγμή γιατί μετά από σκληρή δουλειά φτάσαμε σε ένα σημείο εμείς, η δημοτική επιχείρηση του Δήμου Αθηναίων, ένα τέτοιο πολιτιστικό γεγονός». 

Το μήνυμα της έκθεσης είναι πολυδιάστατο, όπως επισημαίνει ο κ. Παναγιωτόπουλος: «Το μήνυμα αυτής της έκθεσης είναι ότι δεν υπάρχει ένα μονοσήμαντο μήνυμα. Το νόμισμα έχει πάντα δύο όψεις και ειδικά τη δεκαετία του 1980 οι δύο όψεις είναι πάρα πολύ κρίσιμες και προσπαθούμε να τις αναδείξουμε, από την πολιτική μέχρι τη διασκέδαση και τα ΜΜΕ».




 
«Η Τεχνόπολη πήρε αυτό το ρίσκο και νομίζω ότι υπάρχουν πιθανότητες να τη δικαιώσουμε με τη δουλειά μας και με τη δουλειά των συνεργατών μας. Αλλά όταν λέμε πήρε το ρίσκο, το πήρε συνολικά. Δεν πήρε ένα ρίσκο μόνο οικονομικό, αλλά και ένα ρίσκο πολιτικοηθικό. Δεν είχαμε κανενός είδους παρέμβαση σε καμία στιγμή της δουλειάς μας. Αυτή η αυτονομία, αυτή η απόλυτη ασυλία και η εμπιστοσύνη είναι από μόνη της μία παρακαταθήκη», σημειώνει από την πλευρά του ο Βασίλης Βαμβακάς, επιμελητής της έκθεσης και επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας της Επικοινωνίας στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Αριστοτελείου. Μάλλον αξίζει να προσθέσει κανείς ότι οι πιθανότητες δικαίωσης είναι πάρα πολύ υψηλές. 













































Info
Δείτε λεπτομέρειες για την έκθεση στο site της, www.gr80s.gr. 
Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων
Πειραιώς 100, Γκάζι
Διάρκεια έκθεσης: 25 Ιανουαρίου – 12 Μαρτίου
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή 12.00 – 20.00, 
Σάββατο και Κυριακή 10.00 – 22.00
Γενική είσοδος: 5 ευρώ
Μειωμένο (φοιτητικό / ανέργων): 2,5 ευρώ (απαραίτητη επίδειξη πάσου, κάρτας ανεργίας)
Ελεύθερη είσοδος για: Παιδιά και εφήβους έως 18 ετών & ΑμΕΑ