Ανταγωνιστικότητα: Πώς γίναμε η χλεύη και της... Ναμίμπια

Ελλάδα, Σεπτέμβριος 2016, Μνημόνιο Τρίτο, Αξιολόγηση Πρώτη, Δόση (υποδόση) Δεύτερη, επί κυβερνήσεως “πρώτη φορά” Αριστεράς.

Οικονομικά στοιχεία: Ύφεση της τάξης του 0,3% με βάση τις τελευταίες προβλέψεις για το κλείσιμο της φετινής χρονιάς. Αισιόδοξες έως υπερτιμημένες εκτιμήσεις - “χρησμοί” για ανάπτυξη έως και κατά 2,7% του χρόνου (2017).

Ανεργία που επισήμως κινείται στα όρια του 23% με 24%. Εργατικό δυναμικό (εν δυνάμει απασχολούμενοι): 3,67 εκατομμύρια άτομα. ΑΕΠ: 185,1 δισ. ευρώ (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ 2015).

Δημοκρατία της Ναμίμπια.

Χρόνος ανεξαρτησίας 26ος, επί προεδρίας Χάγκε Γκέινγκομπ.

ΑΕΠ (στοιχεία 2015) 13,76 δισ. δολάρια. Κατά κεφαλήν εισόδημα: 8.200 δολάρια. Ανεργία: 27%, με ενεργό δυναμικό 955 χιλιάδων απασχολούμενων. Δυναμική οικονομίας; Επί του πρακτέου μιλάμε για τον ορισμό του success story: η οικονομία της Ναμίμπια έτρεχε με ρυθμούς ανάπτυξης 6,3%, 5,7%, 4,8%, 5%, 4,7% και 4,6% για τα έτη 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 και 2015 αντίστοιχα.

Έτσι, ή κάπως έτσι, η νεαρά Δημοκρατία της Ναμίμπια, η χώρα αυτή της Νότιας Αφρικής στην ακτή του Ατλαντικού, με γείτονες την Αγκόλα και τη Ζάμπια, προς ανατολάς την Μποτσουάνα και προς Νότο τη Νότια Αφρική, βρέθηκε να τερματίζει τη φετινή χρονιά δυο θέσεις υψηλότερα της Ελλάδας, με βάση τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης Ανταγωνιστικότητας, την «Global Competitiveness Report 2016-2017» του World Economic Forum, που παραδοσιακά εξετάζει την ανταγωνιστικότητα των οικονομικών των συνολικά 138 χωρών-μελών του Forum.

Και μπορεί πέρυσι τέτοια εποχή να την είχαμε κάνει... σκόνη τη Ναμίμπια, αφήνοντάς την ολάκερες τέσσερις θέσεις πίσω μας, πλην όμως στους εντεκάμιση μήνες που μεσολάβησαν κάτι στη δικιά μας “συνταγή” δεν πήγε καλά. Κι αντί να είναι η Ελλάδα, η σύγχρονη δυτική οικονομία, η Πύλη της Ευρώπης προς την Ανατολή, η χώρα των ανοικτών συνόρων και του ευρώ, αυτή στην οποία θα συνέρρεαν οι έμμεσες και άμεσες ξένες επενδύσεις, τα λεφτά – όποια και όσα ήταν διαθέσιμα – λοξοδρόμησαν προς την Αφρική. Και μετέτρεψαν αίφνης τη Δημοκρατία της Ναμίμπια σε... hot spot επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Με αποτέλεσμα η χώρα που ανεξαρτητοποιήθηκε μόλις το 1990 να είναι σήμερα, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση της διεθνούς εταιρείας αναλύσεων New World Wealth, η δεύτερη ταχύτερα αναπτυσσόμενη χώρα της Αφρικής, πίσω από την Αγκόλα και μπροστά από τη Νιγηρία με βάση όρους πλούτου κατά κεφαλή. Για να έχετε μια τάξη μεγέθους η ανάλυση δεδομένων αύξησης πλούτου για την περίοδο 2000 – 2013 αναφέρουν για τη Ναμίμπια ρυθμούς της τάξης του 527% και για την 5ετία 2010 – 2015 275% αντίστοιχα. Την ίδια ώρα που στην Ελλάδα εναλλάσσαμε Μνημόνια και ρυθμούς... ύφεσης!
 
Μια εκ των προτέρων χαμένη σύγκριση – Οι διαφορετικές προσεγγίσεις των δυο κρατών
Η πολιτική αβεβαιότητα, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές και η γραφειοκρατία είναι μερικά από τα σημαντικότερα “βαρίδια” που δεσμεύουν την ελληνική οικονομία και τα οποία έριξαν την ανταγωνιστικότητα της χώρας κατά πέντε θέσεις σε έναν μόλις χρόνο, κατατάσσοντάς τη στην 86η θέση για τα δεδομένα της φετινής έκθεσης Global Competitiveness Report. Την ίδια στιγμή η Προεδρική Δημοκρατία της Ναμίμπια απολαμβάνει πολιτικής σταθερότητας, κάτι που αποτυπώνεται και στην κατάταξή της στην 48η θέση ως προς τον κρατικό/πολιτικό πυλώνα, ήτοι ως προς την ομαλή λειτουργία του θεσμικού περιβάλλοντος (ανθρώπινα δικαιώματα, δικαστικό σύστημα, δημόσια διοίκηση). Επίδοση που ζηλεύουν άλλες 90 χώρες διεθνώς, πολλές εξ' αυτών ευρωπαϊκές!

Στο ελληνικό πρόβλημα των υψηλών φορολογικών συντελεστών η Ναμίμπια έχει να αντιπαραθέσει την κατάταξή της στην 39η θέση διεθνώς ως προς την ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού της συστήματος. Κι αν στη χώρα μας η γραφειοκρατία είναι πολύχρονη γάγγραινα, η Ναμίμπια κατατάχθηκε το 2016 στην 47η θέση επί συνόλου 138 στο συγκεκριμένο θέμα. Καλύτερη δηλαδή από τις μισές κεντρο-ανατολικό ευρωπαϊκές χώρες κι από την Ελλάδα φυσικά.

Επίσης ενώ η Ναμίμπια θεωρείται σήμερα ως χώρα “ανώτερου μεσαίου εισοδήματος”, στην Ελλάδα η μεσαία τάξη εξαϋλώθηκε υπό το βάρος των Μνημονίων!

Η οικονομία της Ναμίμπια εκτιμάται ότι ανέκαμψε ικανοποιητικά από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος παρέμεινε σε μέσους όρους υψηλός – περί το 4,8% με 5% από το 2012 έως σήμερα – και παρά το γεγονός πως στη διετία 2012-13 η οικονομία της επιβραδύνθηκε έως και το 4,2% λόγω των αρνητικών επιπτώσεων της πρωτοφανούς ξηρασίας, της χειρότερης εδώ και 30 χρόνια, που έπληξε τη χώρα τη συγκεκριμένη περίοδο.

Στα προβλήματα της ναμιμπιανής οικονομίας εσχάτως περιλαμβάνεται η σταδιακή μείωση της παγκόσμιας ζήτησης για ορυκτά, οι εξαγωγές των οποίων συνεισφέρουν περί το 8% στο ΑΕΠ και περί το 50% των συναλλαγματικών εσόδων της χώρας! Τέλος, βασικότερο πρόβλημα θεωρείται η αδυναμία των ρυθμών ανάπτυξης να συνεισφέρουν αναλόγως ικανοποιητικά στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Αποτέλεσμα; υψηλή ανεργία και εισοδηματική ανισότητα.
Την ίδια στιγμή βεβαίως η προηγμένη Ελλάδα, συγκρινόμενη ως προς τα ανταγωνιστικά στοιχεία της οικονομίας της, στον μεν πυλώνα «Μακροοικονομικό Περιβάλλον» καταλαμβάνει την 131η θέση και στην «Αποδοτικότητα της Αγοράς Εργασίας» βρίσκεται στην 114η θέση. Ιδιαίτερα δε ως προς την «Οικονομική Ανάπτυξη της Αγοράς» η χώρα μας κατέχει την 136η θέση (μόλις δύο θέσεις από τη χειρότερη θέση στον κόσμο)!

Στον αντίποδα οι... Αφρικανοί της Ναμίμπια έχουν να επιδείξουν μερικές απλές “συνταγές” ανάταξης της οικονομίας όπως: νέα κατασκευαστικά έργα υποδομής μεγάλης κλίμακας, όπως το μεγάλο κρατικό πρόγραμμα παροχής επιδοτούμενης στέγασης (Mass Housing Scheme), η επέκταση του τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στον λιμένα Walvis Bay, η κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος Neckartal και μεγάλες επενδύσεις στον τομέα εξόρυξης με την ίδρυση κοινοπραξιών με αραβικές, κινεζικές και ιαπωνικές εταιρείες (Husab Uranium Mine, Otjikoto Gold Mine, Tschudi Copper Mine). Σε δεύτερο χρόνο έχει δρομολογηθεί, ήδη από τις αρχές του 2010, εθνικής κλίμακας έργο προσέλκυσης τουριστικού ρεύματος και συναλλάγματος με ανάλογες επενδύσεις κατά μήκος των ακτών στον Ατλαντικό.

Με βάση τον προϋπολογισμό της χώρας για το 2015-16 οι συνολικές δημόσιες δαπάνες προβλέπονταν αυξημένες κατά 27% σε ετήσια βάση και τα έσοδα της χώρας από την τελωνειακή ένωση Νοτιοαφρικανικών χωρών στην οποία μετέχει η χώρα (Southern African Customs Union/SACU) υπολογίζονται σταθερά αν όχι ελαφρώς μειωμένα σε σχέση με τον μέσο όρο της προηγούμενης τριετίας (η Ναμίμπια λαμβάνει 30%-40% των εσόδων της από την SACU), όπως εξάλλου η χώρα μας χρηματοδοτείται από τα ταμεία της ΕΕ.

Η σύγκριση μοιάζει – και είναι – άτοπη. Οι Ναμιμπιανοί, δυόμιση εκατομμύρια ψυχές όλοι κι όλοι, περίπου σα να λέμε ο Δήμος Αθηναίων με τον Πειραιά κι ολίγον από Περιστέρι, μας δείχνουν το δρόμο προς την ανάπτυξη, κυρίως δε προς τη σοβαρότητα!