Αυτοί θα μας ξεχρεώσουν;

Ακολουθώντας το παράδειγμα του Ισημερινού με σύμμαχο τη λατινοαμερικανική τεχνογνωσία αλλά και τον δυναμισμό Ευρωπαίων ακτιβιστών, η Επιτροπή Αλήθειας Δημοσίου Χρέους είναι πλέον μια πραγματικότητα. Με κεντρική στόχευση «Ερεύνησέ το - Διάγραψέ το», η επιτροπή που συστήθηκε με απόφαση της προέδρου της Βουλής Ζωής Κωνσταντοπούλου ξεκινά άμεσα λογιστικό έλεγχο ώστε να διερευνήσει ποιο κομμάτι του χρέους της χώρας μας είναι παράνομο και απεχθές (κατά την πρόεδρο της Βουλής) ώστε να προχωρήσουμε στη διαγραφή του.

Πρόκειται για ένα ιστορικό αλλά ταυτόχρονα δύσκολο εγχείρημα, που καλούνται να φέρουν εις πέρας σε σύντομο χρονικό διάστημα «κυνηγοί» παράνομου χρέους, εγνωσμένου κύρους στον χώρο τους, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της ελληνικής πλευράς. Μεταξύ αυτών, ο πρώην υπουργός Οικονομικών του Ισημερινού, σύμβουλος του υπουργείου Οικονομικών της Κολομβίας, η συντονίστρια της επιτροπής ελέγχου του χρέους της Βραζιλίας με προϋπηρεσία στον Ισημερινό, Ισπανοί οικονομολόγοι που δούλεψαν στον Ισημερινό καθώς και Βέλγοι και Γάλλοι συνδικαλιστές που προσπαθούν να διαγράψουν το χρέος των χωρών τους. Κοινή συνισταμένη όλων αυτών των εμπειρογνωμόνων, τους οποίους υποδέχτηκαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και σύσσωμο το Υπουργικό Συμβούλιο στην πανηγυρική πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής την περασμένη εβδομάδα στην αίθουσα της Γερουσίας, αποτελεί το παγκόσμιο κίνημα αποτίναξης του ζυγού του χρέους στις χώρες του Τρίτου Κόσμου.

Εχοντας ως σημείο αναφοράς την ομώνυμη Επιτροπή για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου (CADTM) και ένσημα στα αντίστοιχα κοινωνικά κινήματα των κρατών τους, οι συγκεκριμένοι επιστήμονες θα βάλουν στο μικροσκόπιο το ελληνικό δημόσιο χρέος. Πρόκειται για την υλοποίηση μιας ιδέας που εν Ελλάδι διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον καθηγητή Οικονομικών στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και βουλευτή Ημαθίας του ΣΥΡΙΖΑ Κώστα Λαπαβίτσα το καλοκαίρι του 2010. Εκτοτε τη σκυτάλη πήρε η ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Σοφία Σακοράφα, υπεύθυνη πλέον για τις σχέσεις της επιτροπής με το Ευρωκοινοβούλιο και τα κοινοβούλια ξένων χωρών. Ενεργή συμπαραστάτρια στο έργο της διεθνούς ομάδας είναι η κυρία Κωνσταντοπούλου, η οποία έδωσε ήδη την πρώτη μάχη αναφορικά με αιτιάσεις για το κόστος της πενθήμερης διαμονής και σίτισης των προσκεκλημένων της, που ανήλθε στις 16.000 ευρώ, με την επόμενη συνεδρίασή της να είναι 4-7 Μαΐου, σημειώνοντας: «Αποδέχτηκαν την ευθύνη που θελήσαμε να τους αναθέσουμε αμισθί, χωρίς την παραμικρή αμοιβή», ενώ πρόσθεσε: «Η τιμή δωματίου για τους ανθρώπους που φιλοξενούμε ήταν 90 ευρώ, ενώ στη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας ήταν 130 ευρώ».

Olivier Bonfond

Ο εναλλακτικός οικονομολόγος από τη ΓΣΕ Βελγίου



Ως μέσο πίεσης του Βελγίου για να εφαρμοστεί λογιστικός έλεγχος στο χρέος του βλέπει το έργο της ελληνικής επιτροπής ο οικονομικός σύμβουλος στο Κέντρο Λαϊκής Εκπαίδευσης Andre Gaunand στο Βέλγιο και οικονομικός σύμβουλος στη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών της χώρας του Olivier Bonfond. «Τα κοινωνικά κινήματα δεν θα πρέπει να παραμένουν απαθή», είναι η αρχή του Βέλγου οικονομολόγου, με πεδίο ενδιαφέροντος τις εναλλακτικές προτάσεις απέναντι στην παγκοσμιοποίηση, έχοντας εργαστεί και αυτός επί μακρόν στην Επιτροπή για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου. Και συμπλήρωσε: «Δεν χρειάζονται απόρρητα έγγραφα για να ξεκινήσουμε τον λογιστικό έλεγχο». Οσον αφορά σε έναν πρώτο λογιστικό έλεγχο από τους πολίτες του Βελγίου, για τον οποίο μίλησε στη Βουλή των Ελλήνων, αποδείχτηκε ότι το χρέος της χώρας του δεν ήταν προς όφελός τους, με τα επίσημα στοιχεία μάλιστα να δείχνουν 4 διαφορετικές εκδοχές του.

Eric Toussaint

Ο Βέλγος βετεράνος με τα πέδιλα



Επιστημονικός συντονιστής της επιτροπής είναι ο Βέλγος πολιτικός επιστήμονας και ιστορικός Eric Toussaint, ο οποίος και θα υποβάλει έκθεση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο μετά την ολοκλήρωση της σχετικής έρευνας. Εκπροσωπεί την Επιτροπή για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου και υπήρξε κύριο μέλος της Επιτροπής Ελέγχου του Χρέους του Ισημερινού (CAIC), που συστήθηκε από τον πρόεδρο της χώρας Rafael Correa το 2007. Είχε συμβουλευτικό ρόλο στη δημιουργία της Τράπεζας του Νότου του Ισημερινού, ενώ το 2008 ο Παραγουανός πρόεδρος Fernando Lugo απευθύνθηκε στην εμπειρία του για τη σύσταση επιτροπής ελέγχου του χρέους της χώρας του. Ο Eric Toussaint, εμβληματική μορφή του κινήματος, συμμετέχει σε πρωτοβουλίες πολιτών για τον λογιστικό έλεγχο του χρέους στην Ευρώπη (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Βέλγιο), ενώ έχει δώσει τα φώτα του και σε αντίστοιχα εγχειρήματα σε Βραζιλία και Αργεντινή. Ο ίδιος έχει χαρακτηρίσει το ελληνικό χρέος πέραν κάθε ευρωπαϊκής συνθήκης.

Sergi Cutillas Marquez - Daniel Albarracin

Οικονομολόγοι-ερευνητές με ισπανική πλατφόρμα



Αποψη για το χρέος του Ισημερινού έχει και ο νεαρός Ισπανός οικονομολόγος Sergi Cutillas Marquez, ερευνητής στο Παρατηρητήριο για το Χρέος στη Βαρκελώνη, μιας οργάνωσης που τα τελευταία 15 χρόνια προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη στο ζήτημα του χρέους αλλά και να απαιτήσει τη διαγραφή του. Οπως λέει ο ίδιος, «ο οργανισμός μας συμμετείχε στην Επιτροπή του Ελέγχου του Χρέους του Ισημερινού και ήταν τιμή μας να πετύχουμε την ακύρωση ενός μέρους του απεχθούς και παράνομου χρέους της χώρας αυτής». Ο μαχητικός Sergi Cutillas Marquez θα συνεισφέρει στην ελληνική επιτροπή αναπτύσσοντας τις πρωτοβουλίες της ισπανικής πλατφόρμας των χρεών των πολιτών. Μία από αυτές τις πρωτοβουλίες είναι τα δημοτικά παρατηρητήρια, ιστοσελίδες σε κάθε δήμο, με τις τοπικές αρχές να έρχονται διαδραστικά σε επαφή με τους πολίτες. Οι πολίτες ζητούν δημόσια στοιχεία, έγγραφα, υποβάλλουν ερωτήσεις, και οι αρμόδιοι είτε απαντούν, είτε αν δεν απαντήσουν αποδεικνύεται ότι σιωπούν και άρα δεν υπάρχει διαφάνεια. Πρόκειται για έναν μηχανισμό που κατά τον ίδιο θα είναι πολύ χρήσιμος ώστε να γίνει συμμετοχικός ο λογιστικός έλεγχος στην Ελλάδα και να συγκεντρωθούν χρήσιμες πληροφορίες. Στην επιτροπή της Βουλής συμμετέχει και δεύτερος Ισπανός, ο διδάκτωρ Κοινωνιολογίας και οικονομολόγος με παρουσία σε πολλά κοινωνικά κινήματα κατά του παράνομου χρέους, Daniel Albarracin.

Diego Borja

Διέγραψε το 70% από το χρέος του Ισημερινού



Κεντρικό πρόσωπο της ελληνικής επιτροπής λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους είναι ο πρώην υπουργός Οικονομίας του Ισημερινού Diego Borja, o οποίος κατά την ομιλία του στη Βουλή εξέφρασε την άποψη ότι «το εξωτερικό χρέος χρησιμοποιείται για την πίεση της συντριπτικής πλειοψηφίας ενός λαού». Ο υπουργός, ο οποίος μαζί με τον πρόεδρο της χώρας Rafael Correa χαρακτήρισαν παράνομο τον Δεκέμβριο του 2008 το 70% του χρέους της χώρας τους, επειδή συσσωρεύτηκε μέσω συμφωνιών που υπέγραψαν στρατιωτικά καθεστώτα, και απεχθές λόγω της διάσωσης των τραπεζών εις βάρος του λαού. Την ίδια χρονιά είχε προηγηθεί στρατιωτική επιχείρηση της Κολομβίας κατά του Ισημερινού, με τη Βενεζουέλα, την Κούβα και τη Νικαράγουα να συμπαρατάσσονται μαζί του. Ο Diego Borja διετέλεσε και πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας του Ισημερινού, μέλος της Συνταγματικής Συνέλευσης της χώρας, ενώ στην υπουργική θητεία του πιστώνεται η αναμόρφωση της νομοθεσίας των υδρογονανθράκων έτσι ώστε οι ιδιωτικές εταιρείες εξόρυξης να καταβάλουν το 50% των εσόδων τους στο κράτος.

Renaud Vivien

Ο αυστηρός Βέλγος νομικός



Η βελγική εκπροσώπηση δεν εξαντλείται στο πρόσωπο του επιστημονικού συντονιστή της επιτροπής. Το στέλεχος της Επιτροπής για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου Renaud Vivien θεωρεί την κίνηση της Ελλάδας πρωτοποριακή, ώστε να καταδείξει ότι στο σύστημα του χρέους οι πιστωτές παίζουν ενεργό ρόλο, με καθήκοντα και υποχρεώσεις. «Θα είμαστε πολύ αυστηροί. Θα χρησιμοποιήσουμε όλες τις μελέτες που προέρχονται από Ελληνες και διεθνείς ερευνητές. Θα χρησιμοποιήσουμε τις επίσημες εκθέσεις των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων για να καταδείξουμε τις παραβιάσεις των συμφώνων. Θα παρακολουθήσουμε προσεκτικά τα καταστατικά του ΔΝΤ και της ΕΚΤ ώστε να δούμε αν αυτά έχουν τηρηθεί. Θα φέρουμε στην επιφάνεια τις παράνομες πλευρές του χρέους και τυχόν απεχθές χρέος», διαμηνύει ο Βέλγος νομικός.

Michel Husson

Ο Γάλλος υπέρμαχος της μεθοδολογίας



Το ελληνικό δημόσιο χρέος θα διερευνήσει επίσης ο οικονομολόγος στο Γαλλικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (IRES) Michel Husson, συντονιστής της γαλλικής επιτροπής για τον λογιστικό έλεγχο του χρέους. Ο Γάλλος εμπειρογνώμονας, ο οποίος χαριτολογώντας σημειώνει ότι «τα αγγλικά μου είναι μη βιώσιμα όσο είναι και το δημόσιο χρέος της Ελλάδας!», δίνει έμφαση στη μεθοδολογία βάσει της οποίας πρέπει να διεξαχθεί ο λογιστικός έλεγχος του ελληνικού δημόσιου χρέους. Θα πρέπει δηλαδή να συγκριθεί η πραγματικότητα με τα ιστορικά δεδομένα και να δούμε τι θα είχε γίνει εάν τα επιτόκια ήταν λογικά και όχι πάνω από τον πληθωρισμό. Η μακροοικονομική ανάλυση που θα κάνει η επιτροπή θα στηριχτεί στη σπουδαιότητα των ανθρώπινων δικαιωμάτων και αναγκών, τόνισε ο Γάλλος οικονομολόγος.

Ozlem Onaran

Η Τουρκάλα οικονομολόγος, εξπέρ σε θέματα κρίσης και κοινωνικής ανισότητας



Μαζί τους στην ελληνική επιτροπή βρίσκεται η Τουρκάλα καθηγήτρια Οικονομικής Πολιτικής και Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο Γκρίνουιτς Ozlem Onaran, έχοντας στο βιογραφικό της περισσότερες από 60 δημοσιεύσεις σε θέματα ανισότητας, ανάπτυξης και κρίσης. Ως μακροοικονομολόγος πρόσφατα διηύθυνε ένα πρόγραμμα υπό την αιγίδα του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας του ΟΗΕ. Θεωρεί το ελληνικό χρέος μη βιώσιμο και τις δανειακές συμφωνίες της χώρας την αιτία εξαιτίας της οποίας η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με ανθρωπιστική κρίση. Με βάση την ερευνητική προσέγγισή της στο ελληνικό πρόβλημα, προτείνεται αύξηση του ελάχιστου ημερομίσθιου και να ενισχυθεί το συνδικαλιστικό κίνημα.

Margot Salomon

Από το LSE τα χώνει στην «απάνθρωπη τρόικα»



Μέλος της επιτροπής είναι και η επίκουρη καθηγήτρια του London School of Economics, Margot Salomon, η οποία κατέχει τη θέση της διευθύντριας του Κέντρου Μελέτης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του Εργαστηρίου Εξελιγμένης Ερευνας στην Παγκοσμιοποιημένη Οικονομία.
Η ίδια θεωρεί ότι τα τελευταία πέντε χρόνια απουσίαζε στην Ελλάδα η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, γεγονός που το αποδίδει στους χειρισμούς της τρόικας.

Olivier De Schutter

Εισηγητής από τον ΟΗΕ



Στον ΟΗΕ θήτευσε ως εισηγητής επιφορτισμένος για το δικαίωμα στη σίτιση και ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λουβαίνης του Βελγίου, στο Κέντρο Φιλοσοφίας του Δικαίου, Olivier De Schutter. Σήμερα είναι μέλος της επιτροπής του ΟΗΕ για τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Η νομική ανάλυση του χρέους μπορεί να διερευνηθεί προς τρεις κατευθύνσεις.

Daniel Munevar

Μάστερ από το Πανεπιστήμιο του Τέξας του Βαρουφάκη 



Αριστη γνώση των εύθραυστων ισορροπιών του χρέους της Λατινικής Αμερικής έχει και το στέλεχος της Επιτροπής για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου Daniel Munevar, ο οποίος έχει θητεύσει ως σύμβουλος του υπουργείου Οικονομικών της Κολομβίας και ειδικός σύμβουλος του υπουργείου Εξωτερικών του Ισημερινού. Ο Daniel Munevar, με μεταπτυχιακό στα Οικονομικά από πανεπιστήμιο της Κούβας και από το Πανεπιστήμιο του Τέξας, όπου διδάσκει ως επισκέπτης καθηγητής ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, έχει ασχοληθεί σε βάθος με το ελληνικό δημόσιο χρέος συμμετέχοντας σε σχετικές ημερίδες που έχει διοργανώσει η Αριστερή Πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα πριν από έναν χρόνο εκπόνησε από κοινού με τον κ. Λαπαβίτσα μελέτη με τίτλο «Η Ελλάδα χρειάζεται βαθιά διαγραφή του χρέους της», υπερθεματίζοντας αυτής της πρότασης έναντι της προοπτικής μείωσης των επιτοκίων.

Cephas Lumina

Από τη Ζάμπια για τα ανθρώπινα δικαιώματα



Την ελληνική επιτροπή πλαισιώνουν και δύο πρώην εισηγητές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Ο ένας είναι ο νομικός από τη Ζάμπια και ειδικός για τις επιπτώσεις του εξωτερικού χρέους στα ανθρώπινα δικαιώματα Cephas Lumina, ο οποίος είχε επισκεφτεί τη χώρα μας το 2013 προκειμένου να αξιολογήσει την επίδραση του μνημονίου στα δικαιώματα του ανθρώπου. Στην έκθεσή του αυτή είχε αναφέρει ότι οι δανειστές της χώρας μας δεν θα έπρεπε να εστιάζουν την προσοχή τους μόνο στους αριθμούς, συστήνοντας παράλληλα στην ελληνική πλευρά να προχωρήσει σε λογιστικό έλεγχο του χρέους της.

Maria Lucia Fattorelli

Η Βραζιλιάνα που κήρυξε ανένδοτο



Στη διαγραφή του χρέους του Ισημερινού έλαβε μέρος και η Maria Lucia Fattorelli, η οποία θα συνδράμει στην προσπάθεια να εντοπιστεί ποιο μέρος των ελληνικών οφειλών προς τρίτους μπορεί να ανακηρυχτούν παράνομες. Η εθνική συντονίστρια της επιτροπής λογιστικού ελέγχου του χρέους των πολιτών στη Βραζιλία ανέφερε ότι εδώ και 15 χρόνια «προσπαθούμε να υπάρξει αυτός ο λογιστικός έλεγχος στη χώρα μας», επισημαίνοντας ότι το χρέος δεν είναι ένα μεμονωμένο θέμα αλλά λειτουργεί ως σύστημα. Το στέλεχος της Βραζιλιάνικης Αριστεράς και οικονομική φορολογική επιθεωρήτρια του υπουργείου Οικονομικών έχει συγγράψει μαζί με τον Eric Toussaint το βιβλίο «Ανοίγουμε τα βιβλία του χρέους!». Η έκδοση περιλαμβάνει τα κεφάλαια «Οδηγός για τους λογιστικούς ελέγχους του χρέους στις χώρες του Νότου» - «Η αποστολή και το έργο μιας Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του χρέους» - «Ορισμένα νομικά ερείσματα της ακύρωσης του χρέους», φιλοδοξώντας να αποτελέσει εγχειρίδιο αντιμετώπισης του χρέους από κινήματα και πολιτικούς.

Patrick Saurin

Ακτιβιστής τραπεζικός με θητεία στα γαλλικά τοξικά δάνεια



Τη μάχη για το ελληνικό ζήτημα θα δώσει και ο Γάλλος συνδικαλιστής τραπεζικός υπάλληλος Patrick Saurin, συγγραφέας βιβλίου για τα τοξικά δάνεια και μέλος της επιτροπής για λογιστικό έλεγχο από τους πολίτες στη Γαλλία. «Η δική μας επιτροπή έχει καταλήξει ότι το 59% του χρέους της Γαλλίας είναι παράνομο. Στερείται νομιμότητας», θα πει, αναφέροντας ότι το γαλλικό χρέος εξετάζεται σε τοπικό επίπεδο, με τους δήμους και τις κοινότητες να έχουν προβεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια σε 300 μηνύσεις κατά του κράτους όσον αφορά στα δάνεια από ελβετικές τράπεζες.