Ο Τσακαλώτος (εγγονός) διορίζει Βελουχιώτη (εγγονή)

Στο πεδίο της μάχης -οποιασδήποτε μάχης, εμφύλιας και μη- ο Τσακαλώτος και ο Κλάρας, για την ακρίβεια, ο απηνής διώκτης των κομμουνιστών Θρασύβουλος Τσακαλώτος και ο αρχηγός του ΕΛΑΣ Αρης Βελουχιώτης -κατά κόσμον Θανάσης Κλάρας- δεν συναντήθηκαν ποτέ. 
Βέβαια, οι δυο τους θα μπορούσαν να είχαν βρεθεί αντίπαλοι εάν η ηγεσία του ίδιου του ΚΚΕ, από το οποίο προήλθαν το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ, δεν απαγόρευε στον Βελουχιώτη να αναμειχθεί στη μάχη της Αθήνας τον ματωμένο Δεκέμβρη του 1944. Εάν είχε συμβεί κάτι τέτοιο, εάν δηλαδή στους δρόμους της ήδη ρημαγμένης πρωτεύουσας συγκρούονταν τότε οι αντάρτες του Αρη με την περιβόητη 3η Ορεινή Ταξιαρχία «Ρίμινι», που τελούσε υπό τη διοίκηση του Θρασύβουλου Τσακαλώτου, τα Δεκεμβριανά -ίσως και συνολικά η μετέπειτα ιστορία της Ελλάδας- να είχαν διαφορετική εξέλιξη. Διότι η πιο σκληρή από όλες ήταν η μάχη που ποτέ δεν έδωσαν μεταξύ τους οι δύο κορυφαίοι «στρατηγοί» της εποχής.

Ο ένας κομμουνιστής και αυτοδίδακτος πλην χαρισματικός ηγέτης ατάκτων, ο άλλος ακραιφνής εθνικόφρων, φιλομοναρχικός και εκλεκτός των Βρετανών, επαγγελματίας στρατιωτικός, με τεράστια πείρα σε αληθινές συνθήκες πολέμου και ως διοικητής τμημάτων τακτικού στρατού. Ενδεχομένως, αν ο Βελουχιώτης και ο Τσακαλώτος είχαν βρεθεί αντιμέτωποι το ’44 σε μια μονομαχία μέχρι θανάτου, ίσως να μην μπορούσε ποτέ να υπάρξει αυτή η παράδοξη, μεταχρονολογημένη «ιστορική συμφιλίωση». Ποτέ ένας απόγονος του στρατηγού Τσακαλώτου δεν θα προσλάμβανε -και μάλιστα στο Δημόσιο- ένα μέλος της οικογένειας Βελουχιώτη. Η μοίρα όμως αρέσκεται στο να περιπαίζει τις ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές, ακόμη και όταν αυτές είναι αβυσσαλέες. Ετσι, αυτό που πριν από 72 χρόνια έμοιαζε αδιανόητο, σήμερα απλώς συμβαίνει: Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο αριστερός πανεπιστημιακός διδάκτωρ και υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ., ο εγγονός ενός από τους εξαδέλφους του Θρασύβουλου Τσακαλώτου, φρόντισε ώστε να προσληφθεί στο ΥΠΟΙΚ ως σύμβουλός του η Χριστίνα-Δάφνη Παπαδάκη, εγγονή του Μπάμπη Κλάρα, αδελφού του Αρη Βελουχιώτη.

«Ερυθρός σατανάς»

Ο Θρασύβουλος Τσακαλώτος απεβίωσε το 1989, στα 92 του χρόνια, οπότε μόνο εικασίες μπορεί κάποιος να κάνει για το πώς θα έκρινε τη συνεργασία του Ευκλείδη με μια Κλάρα. Ο ίδιος, ως γέρων και προ πολλού απόστρατος, είχε σφίξει εγκάρδια το χέρι του πάλαι ποτέ εχθρού Μάρκου Βαφειάδη, ηγετικής φυσιογνωμίας του ΚΚΕ, σε μια συνάντηση που δίχασε εξίσου δεξιούς και αριστερούς. Παρ’ όλα αυτά, στα βιβλία και τα ποικίλα απομνημονεύματα που κατέλειπε, ο Θρασύβουλος Τσακαλώτος ουδέποτε επέβαλε στον εαυτό του έστω και μια προσχηματική κοσμιότητα στους χαρακτηρισμούς του για τους ιδεολογικούς του αντιπάλους. Προτιμούσε να αναφέρεται σε αυτούς εκδηλώνοντας ελεύθερα το μίσος και την απέχθεια που του προκαλούσαν. Χρησιμοποιούσε εκφράσεις του τύπου «κομμουνιστική χολέρα», «ερυθρός σατανάς», «συμμορίται», «ερυθρά τέρατα», «ερυθρός φασισμός», «καταραμένος ελληνο-διεθνής κομμουνισμός», έγραφε ότι «στη Μέση Ανατολή ο κομμουνισμός μετέβαλε με τη σατανική του υπονόμευσι κάθε δυναμικό Εθνικό Κέντρο σ’ ένα συνεχές τρελοκομείο, όπου βασιλόφρονες και δημοκρατικοί άνοιγαν πληγές από τις οποίες εξεχύνετο το υγιές αίμα της Ελληνικής Φυλής και οι καταραμένοι κομμουνισταί εσάρκαζον πίνοντάς το, αυτοί που το δικό τους το πούλησαν στο Σλαβισμό!».

Οταν ο Τσακαλώτος ανέλαβε να εκκαθαρίσει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της χώρας από τους αριστερούς αντάρτες στη διάρκεια αυτού που ο ίδιος αποκαλούσε «συμμοριτοπόλεμο», κατά την περίοδο 1946-1949, ο Αρης Βελουχιώτης ήταν ήδη νεκρός. Το αδιέξοδο στο οποίο είχε περιέλθει ύστερα από την άρνησή του να παραδώσει τα όπλα όπως τον πρόσταζε το ΚΚΕ, οι ηγέτες του οποίου είχαν υπογράψει την, προδοτική και αδιάντροπη, κατά τον Αρη, Συμφωνία της Βάρκιζας, τον οδήγησαν στην αυτονόμηση και τελικά στον θάνατό του, τον Ιούνιο του 1945. Επομένως, είναι φυσιολογικό ότι η άποψη του Θρασύβουλου Τσακαλώτου για τον Βελουχιώτη δεν έχει καταγραφεί παρά μόνο ίσως εμμέσως με τον διθύραμβο που πλέκει στον επικεφαλής του ΕΔΕΣ και μεγάλο αντίπαλο του Αρη, τον στρατηγό Ναπολέοντα Ζέρβα. 

Με αφορμή, λοιπόν, την πρόσληψη της Χριστίνας-Δάφνης Παπαδάκη στο ΥΠΟΙΚ και την αναπόφευκτη αναδρομή στα εμφυλιακά χρόνια, συναισθάνεται κανείς εναργέστερα το πόσο δύσκολο θα ήταν για τον Ευκλείδη Τσακαλώτο να πείθει τους εκάστοτε συντρόφους του ότι είναι ένας γνήσιος αριστερός. Εξάλλου, οι πεποιθήσεις του προγόνου του είναι κατατεθειμένες σε πλείστα όσα γραπτά μνημεία, τα οποία είναι άμεσα διαθέσιμα σε όποιον κάνει μια στοιχειώδη αναζήτηση στα διαδικτυακά αρχεία. Ο Θρασύβουλος Τσακαλώτος, λόγου χάρη, αντιμετώπιζε ως παράσημο ανδρείας το ότι είχε επικηρυχθεί, όπως χαρακτηριστικά ανέγραφε το βιογραφικό σημείωμα που συνέταξε το 1981 για λογαριασμό του το Εθνικό Ιδρυμα Αμύνης, «ως ο υπ’ αριθμ. 1 εχθρός υπό της Κυβερνήσεως του βουνού και του Αρχηγείου των Κομμουνιστοσυμμοριτών». 

Η εγγονή του Αρη στο ΥΠΟΙΚ

Με την αυγή του 2016, πολλές δεκαετίες μετά τα ανταμώματα στα γουναράδικα στα οποία προέτρεπε φιλικά τους συντρόφους του ο Αρης Βελουχιώτης, η εγγονή του αδελφού του Χριστίνα-Δάφνη Παπαδάκη, βρίσκεται στο υπουργείο Οικονομικών φιλοδοξώντας να συμβάλει με τις ειδικές της γνώσεις στην επίλυση ζητημάτων που άπτονται της φορολογίας. Εξυπακούεται ότι η τάση της, ως συνεπούς αριστερής, θα είναι να εισηγηθεί μεταρρυθμίσεις που θα μετατοπίζουν τα φορολογικά βάρη στους λιγότερο οικονομικά ασθενείς πολίτες. Από τα χέρια της θα περάσουν όλα τα ανοιχτά οικονομικά ζητήματα και οι μεταρρυθμίσεις που περιμένουν οι δανειστές της Ελλάδας. 

Ο διορισμός της Χριστίνας-Δάφνης Παπαδάκη ως συμβούλου του Ευκλείδη Τσακαλώτου δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ την παραμονή των Χριστουγέννων και η νεαρή οικονομολόγος έπιασε αμέσως δουλειά. Η τοποθέτησή της στη νευραλγική αυτή θέση δύσκολα θα μπορούσε να εγείρει τις αυτονόητες υποψίες, ότι δηλαδή πρόκειται περί χαριστικής ανάθεσης - κοινώς ρουσφετιού. Απεναντίας, η κυρία Παπαδάκη τυγχάνει ιδιαίτερα καταρτισμένη επιστήμονας - αν και ο διορισμός της δεν παύει να έχει έναν έντονο συμβολισμό, συνιστώντας ταυτόχρονα μια μεγάλη αντίφαση: ο απόγονος του αντικομμουνιστή στρατηγού του Ρίμινι, των Δεκεμβριανών, του Γράμμου κ.λπ. Θρασύβουλου Τσακαλώτου, από όλους τους υποψήφιους για τη θέση επέλεξε την εγγονή του αρχιαντάρτη Αρη Βελουχιώτη.
 
Ο Θανάσης Κλάρας, όπως ήταν το κανονικό όνομα του Αρη Βελουχιώτη, μπορεί να μην είχε δική του οικογένεια, είχε όμως ανίψια από τον αδελφό του, τον Μπάμπη. Επομένως η Χριστίνα-Δάφνη Παπαδάκη μπορεί να μη φέρει το επώνυμο Κλάρα, όμως από τη γενεαλογική φλέβα της μητέρας της, της Μαρίας-Ρόζας, κόρης του Μπάμπη Κλάρα, η Χριστίνα-Δάφνη δικαιούται να ισχυρίζεται ότι ο Αρης ήταν παππούς της. Πέραν του γενεαλογικού της δέντρου όμως, η κυρία Παπαδάκη είναι πτυχιούχος του Οικονομικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ συνέχισε για μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ξεκίνησε το διδακτορικό της στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, με ειδίκευση στην Οικονομική Ιστορία, την Οικονομική Γεωγραφία και την Οικονομική Κοινωνιολογία. Εχει συνεργαστεί επίσης με τη γνωστή καθηγήτρια Οικονομικής Ιστορίας Ιωάννα-Σαπφώ Πεπελάση, κόρη του οικονομολόγου Αδαμάντιου Πεπελάση. Η έρευνα που έκαναν από κοινού πραγματεύτηκε την «επιβολή διεθνούς οικονομικής εποπτείας σε περιόδους κρίσεων σε περιφερειακές οικονομίες. Το παράδειγμα της Ελλάδας το 1898 και το 1924-1927». 

Εκτός από το ερευνητικό της έργο και τη νέα της απασχόληση στο υπουργείο Οικονομικών, η Χριστίνα-Δάφνη Παπαδάκη φροντίζει να δίνει ιδιαίτερη σημασία στην προώθηση και προβολή της ιστορικής κληρονομιάς που άφησε η οικογένειά της, διατηρώντας τη ζωντανή. Στον ελεύθερο χρόνο της και όταν βρίσκεται στην Ελλάδα ασχολείται με τον ρόλο που διαδραμάτισε ο Αρης Βελουχιώτης κατά την περίοδο της Αντίστασης και του Εμφυλίου. Και μαζί με τη μητέρα της οργανώνει εκδηλώσεις μνήμης και ομιλίες για τον παππού της και τον αδελφό του. 
Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2015 πραγματοποιήθηκε στη Δομνίστα της Ευρυτανίας παρουσίαση της πεζογραφικής τριλογίας του Μπάμπη Κλάρα με τίτλο «Η περιπέτεια ενός ανθρώπου του 20ου αιώνα», η κυκλοφορία της οποίας συνέπιπτε την επέτειο της πρώτης εμφάνισης του Αρη Βελουχιώτη. Η εκδήλωση αυτή είχε έντονη την παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ, υποδεικνύοντας έτσι και την πολιτική τοποθέτηση της οικογένειας. Για παράδειγμα, εκεί βρέθηκε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Μανιός, ο οποίος ήταν και ο κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση της 73ης επετείου από την έναρξη του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα του Βελουχιώτη, η οποία είχε γιορταστεί μία εβδομάδα νωρίτερα. 

Η σύμβουλος και το blog

Η σύμβουλος του κ. Τσακαλώτου επιμελείται επιπλέον και το blog της οικογένειας Κλάρα, το οποίο ουσιαστικά αποτελεί έναν χώρο παρουσίασης των βιβλίων του παππού της αλλά και της ζωής του ασυμβίβαστου επαναστάτη. Προς τιμήν του, μάλιστα, διοργανώνονται πεζοπορίες στα ίδια μονοπάτια όπου είχε περπατήσει ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, σε έναν δασικό δρόμο μέσα στο ελατόδασος που ενώνει τη Δομνίστα με τους Σταύλους. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην πρόσκληση προς τους ενδιαφερόμενους, «θέλουμε να γιορτάσουμε την Ελεύθερη Ελλάδα που έχτισε ο ΕΛΑΣ. Θέλουμε να γιορτάσουμε τον αντιφασιστικό αγώνα των ανταρτών. Βασιζόμενοι σε αυτές τις σκέψεις, αποφασίσαμε ως οικογένεια του Μπάμπη Κλάρα να απευθύνουμε ανοιχτή πρόσκληση για μια πεζοπορική διαδρομή σε όσους θέλουν να τιμήσουν τον Αρη και την Εθνική Αντίσταση στα βουνά». Ενδεχομένως, όμως, με τα νέα αυξημένα της καθήκοντα και τον φόρτο εργασίας στο ΥΠΟΙΚ, η Χριστίνα-Δάφνη Παπαδάκη να αναγκαστεί να υπερβάλει εαυτόν για να διοργανώνει τακτικά αντίστοιχες εκδηλώσεις στη μνήμη ενός αντάρτικου απελευθερωτικού κινήματος από τον Γερμανό κατακτητή της Ελλάδας που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Αρη Βελουχιώτη, αλλά στη συνέχειά του χάθηκε στις αντιφάσεις, την ανικανότητα και τις εμμονές μιας κατώτερης των περιστάσεων ηγεσίας της Αριστεράς.