Ταξιδεύουμε στη Λέσβο και μαθαίνουμε την τέχνη του ούζου

Sponsored Content

Είναι απόγευμα καλοκαιριού, και βρισκόμαστε στη Μυτιλήνη, ψηλά στο Καγιάνι, σε ένα παραδοσιακό καφενείο. Καθόμαστε στον ξύλινο εξώστη την ώρα που ο ήλιος αρχίζει να δύει κάνοντας την θάλασσα να στραφταλίζει. Το αεράκι μας δροσίζει απαλά, απέναντι βλέπουμε τα βουνά της Μικράς Ασίας, όλα είναι όμορφα, ξένοιαστα και ανέμελα. Απολαμβάνουμε τους μεζέδες - τα σουγάνια, τις παστές σαρδέλες και τους γκιουζλεμέδες - τσουγκρίζουμε τα ποτήρια με το ούζο και τα αρώματα του γλυκάνισου, της μαστίχας και του μάραθου κυκλώνουν μεθυστικά την παρέα. Η Λέσβος μας καλωσορίζει.

Έχουμε ραντεβού με το Ούζο Πλωμαρίου στον τόπο όπου φτιάχνεται. Και θα το γνωρίσουμε σταγόνα σταγόνα, από την πρώτη στιγμή που μπαίνει στον άμβυκα μέχρι το τελικό κρυστάλλινο απόσταγμα. Ξεκινάμε λοιπόν την επόμενη μέρα για το Πλωμάρι, στο νότιο τμήμα του νησιού. Διασχίζουμε περιοχές με ελαιώνες και ξερολιθιές και φτάνουμε στον όμορφο οικισμό. Εδώ, τον 19ο αιώνα, γεννήθηκε το ούζο. Η φύση του νησιού χάρισε γενναιόδωρα τα αγαθά της: μοναδικά βότανα και αρωματικά, γλυκάνισο από το Λισβόρι, εξαιρετικής ποιότητας καρπούς, ακόμα και εκλεκτό αλάτι από τις αλυκές της Καλλονής, που επέτρεπαν στους ντόπιους παραγωγούς να φτιάχνουν ούζο εξαιρετικής ποιότητας.

Το αποστακτήριο του Ούζου Πλωμαρίου είναι χτισμένο στις παρυφές του οικισμού και είναι επισκέψιμο. Εδώ βρίσκεται και το Μουσείο «Ο Κόσμος του Ούζου». Μας καλοδέχονται με λουκούμια και κρύα νερά. Σε λίγο θα παρακολουθήσουμε από κοντά όλη την ιεροτελεστία της παραδοσιακής παραγωγικής διαδικασίας και θα μυηθούμε στα μυστικά της απόσταξης που γίνεται σε 18 μικρούς, χειροποίητους, χάλκινους άμβυκες. Μέρος και αυτοί της μυστικής συνταγής που δημιούργησε ο Ισίδωρος Αρβανίτης και τηρείται πιστά, μέχρι και σήμερα.

Ένα καΐκι στη στεριά
Εντωμεταξύ καθώς περιηγούμαστε στο προαύλιο του αποσταγματοποιίου, βλέπουμε ένα ξύλινο καΐκι με το όνομα «Ηλιαχτίδα». Ποιος είναι άραγε ο λόγος που βρίσκεται εδώ; Η απάντηση έρχεται άμεσα από τους ανθρώπους της Ποτοποιίας Πλωμαρίου:

«Φροντίζουμε για τη διάσωση και ανάδειξη των παραδοσιακών ξύλινων καϊκιών και για τη διατήρηση και αναβίωση της τέχνης του καραβομαραγκού, ενός επαγγέλματος που, ενώ αποτελεί θεμέλιο της ναυτικής ταυτότητας της Ελλάδας, χάνεται σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου. Τα ξύλινα καΐκια, οι τράτες, οι ψαράδες είναι εικόνες που συνδέονται βαθιά με τα ελληνικά καλοκαίρια κι εμείς προσπαθούμε να κρατήσουμε ζωντανές  τις αναμνήσεις. Μακάρι να συμβάλλουμε ώστε να συνεχίσουν τα καΐκια να αρμενίζουν στις θάλασσές μας».

Η «Ηλιαχτίδα» είναι το 2ο στη σειρά καΐκι που επισκευάστηκε με μεράκι και επιδεξιότητα στη Σκάλα Λουτρών στη Λέσβο και «υιοθετήθηκε» από την Ποτοποιία, για να μπορούν να τη θαυμάσουν όλοι όσοι επισκέπτονται το αποστακτήριο.

Το καΐκι είναι πανέμορφο αλλά θα πάρει την τελική του μορφή με τη συμμετοχή του κόσμου. Φέτος, οι επισκέπτες του Μουσείου «Ο Κόσμος του Ούζου» θα κληθούν να καταγράψουν αγαπημένες καλοκαιρινές αναμνήσεις στον ήλιο και τη θάλασσα, οι οποίες θα συγκεντρωθούν μαζί με τις αναμνήσεις που θα στείλει ο κόσμος στα social media του Πλωμαρίου. Όλες μαζί θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης, θα γίνουν χρώματα, λέξεις και σχέδια που θα στολίζουν το σκαρί της. Έτσι, η «Ηλιαχτίδα» θα μεταμορφωθεί σε ένα ζωντανό έργο συλλογικής εικαστικής έκφρασης.

Σταγόνα σταγόνα
Μπαίνοντας στον χώρο του αποστακτηρίου βλέπουμε το πορτραίτο του Ισίδωρου Αρβανίτη που μας κοιτάει με μια παιχνιδιάρικη λάμψη στα μάτια. Και ξαφνικά… μιλάει. Στην πραγματικότητα είναι ένα βίντεο όπου ο «ίδιος» μας λέει την ιστορία και τα μυστικά του διάσημου αποστάγματος. Ε, λοιπόν, εδώ και περίπου ενάμιση αιώνα, τίποτα δεν άλλαξε. Η ποτοποιία, που τώρα ανήκει στην οικογένεια Καλογιάννη, συνεχίζει να παράγει το εκλεκτό Ούζο Πλωμαρίου χρησιμοποιώντας την ίδια, μυστική συνταγή με έμφαση στους εξαιρετικούς καρπούς και τα βότανα. Η σπουδαία αυτή μυστική συνταγή φυλάσσεται μάλιστα ολόκληρη στο χρηματοκιβώτιο του αποστακτηρίου.

Και αρχίζει η ξενάγηση στον χώρο της απόσταξης. Από το 1894 έως και σήμερα το Ούζο Πλωμαρίου «γεννιέται» από 100% απόσταξη η οποία πραγματοποιείται 2 φορές σε χάλκινους άμβυκες. Ο χαλκός αποτελεί ιδανικό μέσο για την ομαλή μετάδοση της θερμότητας και «μαλακώνει» το απόσταγμα στις διαδικασίες εκχύλισης και απόσταξης των αρωμάτων. Κάθε απόσταξη διαρκεί 9 ολόκληρες ώρες γιατί όσο πιο αργά αποστάζεται ένα ούζο, τόσο καλύτερο γίνεται. Η συνταγή της πρώτης απόσταξης περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μαλακό νερό, απόσταγμα γεωργικής προέλευσης, σπόρους και βότανα. Έπειτα, απομακρύνονται οι «κεφαλές» και οι «ουρές» - το αρχικό και το τελευταίο μέρος της απόσταξης– για να παραμείνει μόνο το κεντρικό μέρος, η «καρδιά», που αποτελεί το καλύτερο και το πιο εύγεστο μέρος του αποστάγματος. Η «καρδιά» αποστάζεται ξανά για δεύτερη φορά, με την προσθήκη διαφορετικών σπόρων και βοτάνων επιτυγχάνοντας έτσι τις ιδανικές συνθήκες εκχύλισης ώστε να εξασφαλιστεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από κάθε διαφορετικό συστατικό.

Βλέπουμε τη διαδικασία εμφιάλωσης και ακολουθεί η γευστική δοκιμή σε μια φιλόξενη σάλα. Η  ώρα που όλοι περιμέναμε, η γευσιγνωσία. Να νιώθεις την υφή, να μυρίζεις τα αρώματα, να αντιλαμβάνεσαι την επίγευση, να εντοπίζεις τις διαφορές ανάμεσα στο Ούζο Πλωμαρίου και στο Άδολο Ούζο Πλωμαρίου με την τριπλή απόσταξη, είναι εμπειρία. Με κάθε γουλιά αναγνωρίζουμε διαφορετικά αρώματα, νιώθουμε τη βελουδένια φύση του αποστάγματος, απολαμβάνουμε τη διαύγειά του. Μαθαίνουμε τον ιδανικό τρόπο σερβιρίσματος (πρώτα το ούζο, μετά το νερό και ύστερα ο πάγος, για την αποφυγή δημιουργίας κρυστάλλων) και τους κανόνες του: Η ώρα του ούζου δεν είναι ώρα φαγητού, είναι η ώρα της παρέας. Οι γεύσεις που το συνοδεύουν πρέπει να είναι συγκρουόμενες και επιθετικές: ξινά με αλμυρά, γλυκά με πικρά. Ένας μεζές από κάθε είδος όμως αρκεί. Η λιτότητα είναι απαραίτητη!
Είναι ώρα να φύγουμε. Αποχαιρετούμε το Πλωμάρι πλημμυρισμένοι από το άρωμα του γλυκάνισου, με τις εικόνες της φύσης και των καϊκιών να μας συντροφεύουν και με τη θαλάσσια αύρα να μας συντροφεύει. Ένα ταξίδι γεμάτο ήλιο και ανεμελιά.