Μπορεί το ταλκ να προκαλέσει καρκίνο των ωοθηκών;

Η επιβολή από ένα αμερικανικό δικαστήριο ενόρκων ενός τεράστιου προστίμου 72 εκατ. δολαρίων στην Johnson & Johnson ως αποζημίωση στην οικογένεια μιας γυναίκας που είχε πεθάνει από καρκίνο των ωοθηκών και η οποία επί δεκαετίες χρησιμοποιούσε δύο προϊόντα ταλκ της εταιρείας, πυροδότησε ανησυχίες κατά πόσο είναι δυνατό το ταλκ να έχει τέτοιες συνέπειες.

Η απόφαση συνέδεσε τον θανατηφόρο καρκίνο της γυναίκας με τη συχνή χρήση του ταλκ, όμως οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν ότι οι επιστημονικές ενδείξεις για ύπαρξη πραγματικού κινδύνου είναι στην καλύτερη περίπτωση μη επαρκείς. Η ίδια η εταιρεία επιμένει πως «η ασφάλεια του ταλκ υποστηρίζεται από δεκαετίες επιστημονικών στοιχείων».

Το ταλκ, το οποίο απορροφά την υγρασία, προέρχεται από τον τάλκη, ένα ορυκτό που περιέχει μαγνήσιο, πυριτία και οξυγόνο. Στη φυσική μορφή του, το ορυκτό μπορεί να περιέχει και άσβεστο, ο οποίος είναι καρκινογόνος. Όμως όλα τα εμπορικά προϊόντα ταλκ, στις ΗΠΑ τουλάχιστον, δεν περιέχουν άσβεστο εδώ και πολλές δεκαετίες.

Όπως δήλωσε η αναπληρώτρια καθηγήτρια ιατρικής Ράνιτ Μισόρι του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς, «η αρχική ιδέα ότι ο τάλκης περιέχει και μερικό άσβεστο, τον έβαλε στο ραντάρ ορισμένων ερευνητών και ειδικών της δημόσιας υγείας πριν από χρόνια».

Η πιθανότητα ο τάλκης να είναι καρκινογόνος σε διάφορα σημεία του σώματος, έχει μελέτηθεί από τους επιστήμονες. Κατ' εξοχήν ανησυχία υπήρχε για όσους εργαζόμενους ασχολούνται με την εξόρυξή του και κατά πόσο μπορεί, μετά από μακρόχρονη εισπνοή του ορυκτού, να πάθουν καρκίνο των πνευμόνων. Οι έως τώρα μελέτες δεν έχουν καταλήξει σε οριστικά συμπεράσματα. Από την άλλη, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου, δεν έχει διαπιστωθεί αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο των πνευμόνων από την χρήση των εμπορικών προϊόντων ταλκ.

Έχει επίσης εξετασθεί κατά πόσο οι γυναίκες που βάζουν συχνά ταλκ στα γεννητικά όργανά τους, κινδυνεύουν από καρκίνο των ωοθηκών. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι θεωρητικά είναι δυνατό το ταλκ να φθάσει στις ωοθήκες μέσω του κόλπου της γυναίκας, όπου θα μπορούσε να προκαλέσει φλεγμονή, πράγμα που θα αύξανε τον κίνδυνο για καρκίνο.

Ο επιδημιολόγος δρ Αντετούντζι Τοριόλα του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον δήλωσε: «Γνωρίζουμε ότι η φλεγμονή αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών. Ξέρουμε ότι το ταλκ προκαλεί φλεγμονή. Το ερώτημα είναι αν προκαλεί και καρκίνο».

Για πρώτη φορά το 1982, ο επιδημιολόγος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ δρ Ντάνιελ Κράμερ έκανε μια τέτοια συσχέτιση μεταξύ ταλκ και πιθανότητας καρκίνου των ωοθηκών. Οι μελέτες που έχει κάνει από τότε, αναφέρουν ότι ο σχετικός κίνδυνος αυξάνει κατά 30%. Ο ίδιος υπήρξε -επί πληρωμή- σύμβουλος των δικηγόρων της καρκινοπαθούς στη δίκη κατά της Johnson & Johnson.

Ο καθηγητής επιδημιολογίας του καρκίνου του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ Πολ Φάρου, σύμφωνα με τη βρετανική «Τέλεγκραφ», χαρακτήρισε «βιολογικά εύλογη» την πιθανότητα το ταλκ να προκαλεί καρκίνο των ωοθηκών, αν και, όπως είπε, το ρίσκο είναι μικρό.

Μελέτες άλλων επιστημόνων είναι αμφίσημες: μερικές δείχνουν ότι υπάρχει συσχέτιση ταλκ-καρκίνου ωοθηκών και άλλες όχι. Oι τελευταίες είναι περισσότερες και θεωρούνται πιο αξιόπιστες, σύμφωνα με ειδικούς όπως ο Τοριόλα και η βρετανική οργάνωση αντικαρκινικών ερευνών Cancer Research UK.

Μετά από όλα αυτά, η Διεθνής Υπηρεσία Ερευνών για τον Καρκίνο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έχει κατατάξει τη χρήση του ταλκ στα γεννητικά όργανα (και όχι αλλού στο σώμα) ως «πιθανώς καρκινογόνα για τους ανθρώπους», μια κατηγορία ουσιών που επίσης περιλαμβάνει τον καφέ, την αλόη βέρα κ.α.

Οριστική απάντηση για το αν το ταλκ προκαλεί καρκίνο των ωοθηκών θα μπορούσε να δοθεί μόνο αν γινόταν μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή, κάτι που όμως δεν μπορεί να γίνει εξαιτίας ηθικών λόγων, καθώς οι γυναίκες θα έπρεπε να εκτεθούν για καιρό σε μία ουσία δυνητικά καρκινογόνα. 

Η ορμονική θεραπεία, η ενδομητρίωση και η παχυσαρκία είναι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο των ωοθηκών, ενώ ρόλο επίσης παίζουν το κάπνισμα και κυρίως η παρουσία στη γυναίκα δύο γονιδίων, των BRCA1 και BRCA2.

Η Johnson & Johnson αντιμετωπίζει ήδη στα αμερικανικά δικαστήρια άλλες 1.200 αγωγές εναντίον της, από καταναλωτές που την κατηγορούν ότι δεν τους προειδοποίησε για τους πιθανούς κινδύνους του ταλκ. Η εταιρεία ήδη εξετάζει κατά πόσο θα ασκήσει έφεση στην απόφαση για το πρόστιμο των 72 εκατ. δολαρίων.