Τι πρέπει να τρώτε και τι να αποφεύγετε αν έχετε σακχαρώδη διαβήτη

Η διαβητο-παχυσαρκία (diabesity) είναι ένας νέος όρος για την περιγραφή μιας σύγχρονης ασθένειας στην οποία οδήγησε η υπερκατανάλωση θερμίδων και η υπερφόρτωση με επιβαρυντικά διατροφικά συστατικά όπως λίπος, αλάτι, ζάχαρη, συντηρητικά, σε συνδυασμό με την απουσία σωματικής δραστηριότητας.

Βασικότατο τμήμα της  συνολικής θεραπευτικής παρέμβασης αποτελεί η εξατομικευμένη διατροφική θεραπεία της παχυσαρκίας και  του διαβήτη. Όποιος και αν είναι  ο τύπος της φαρμακευτικής  αγωγής για τη θεραπεία του Σακχαρώδους  Διαβήτη, η δίαιτα παίζει πάντα τον  πρωταρχικό ρόλο.

Όπως μας εξηγεί ο Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος Χάρης Δημοσθενόπουλος, Προϊστάμενος Διαιτολογικού Τμήματος του Λαϊκού Νοσοκομείου Αθηνών, παλαιότερα οι συστάσεις για τη διατροφή στο διαβήτη ήταν ιδιαίτερα αυστηρές και απαιτούσαν ένα πολύ στερητικό διαιτολόγιο, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες οι διαιτητικές συστάσεις για τη ρύθμιση του Σακχαρώδους Διαβήτη άλλαξαν και σε μεγάλο βαθμό πλέον συμπίπτουν με τις συστάσεις για την τήρηση ενός συνολικά υγιεινού προγράμματος διατροφής, που μπορεί να εξυπηρετεί και τη ρύθμιση του σωματικού βάρους.

«Συγκεκριμένα,», σημειώνει ο κ. Δημοσθενόπουλος, «η σύσταση για την πρόσληψη των υδατανθράκων κυμαίνεται μεταξύ 45%-55% της συνολικής ενέργειας, ενώ τα συνιστώμενα όρια καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό και από την πρόσληψη του ολικού λίπους και των συνολικών πρωτεϊνών.  Οι υδατάνθρακες αυτοί πρέπει να προέρχονται από τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες αργής απορρόφησης, χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, όπως είναι τα πολύ ώριμα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής άλεσης, αλλά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών (1-2%), τα οποία είναι ταυτόχρονα και πηγές απαραίτητων άλλων διατροφικών στοιχείων όπως φυτικών ινών, βιταμινών και ιχνοστοιχείων.

Επίσης, στο διαιτολόγιο  του διαβήτη οι φυτικές ίνες παίζουν  καθοριστικό ρόλο στην καλύτερη γλυκαιμική ρύθμιση των ατόμων με διαβήτη αλλά και στη μεγαλύτερη ικανότητα κορεσμού.

Το συνολικό λίπος πρέπει να καλύπτει το 25-35% της ημερήσιας  διατροφικής πρόσληψης, με βασική πηγή λίπους τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, κυρίως από το ελαιόλαδο. Τέλος, όσο αφορά την πρόσληψη των πρωτεϊνών αυτή πρέπει να κυμαίνεται στο 15-20%.

Οι διαιτητικές συστάσεις  θα πρέπει να στοχεύουν στην τήρηση ενός διαιτολογίου με μέτριο ή υψηλότερο  θερμιδικό περιορισμό ώστε να επιτευχθεί η σταδιακή, αλλά σταθερή απώλεια  βάρους-λίπους, με όλες τις ομάδες τροφίμων, υψηλή θρεπτική αξία με τρόφιμα πλούσια  σε βιταμίνες και μέταλλα και  συχνότητα γευμάτων και κατανομή τους ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες  της αντιδιαβητικής αγωγής (δισκία ή ινσουλίνη).»

Για την επίτευξη αυτού  του στόχου ο κ. Δημοσθενόπουλος συμβουλεύει να ακολουθήσετε μια υγιεινή καθημερινή διατροφή, με όλες τις ομάδες τροφίμων, και σύμφωνα με τις συστάσεις της Μεσογειακής διατροφής και πιο συγκεκριμένα:

• Αποκλείστε μόνο τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη.

• Προτιμήστε προϊόντα χαμηλά σε ζάχαρη. Περιορίστε την κατανάλωση απλών, ραφιναρισμένων ζαχάρων από γλυκά,  αναψυκτικά, χυμούς νέκταρ, μέλι και μαρμελάδες. Τα τρόφιμα αυτά θα πρέπει να εντάσσονται αραιά στη διατροφή σας.

• Περιορίστε την κατανάλωση του αλκοόλ στα 1-2 ποτήρια την ημέρα (20 γρ), ακολουθώντας πάντα τις συστάσεις του γιατρού σας.

• Το ελαιόλαδο πρέπει να είναι ο βασικός τύπος λίπους που καταναλώνετε στη δίαιτα σας. Αποφύγετε την κατανάλωση σπορέλαιων, βουτύρου και κορεσμένων λιπαρών, από ζωικές κυρίως τροφές. Τρώτε συχνά λιπαρά ψάρια, που είναι πηγές των ωφέλιμων ω3 λιπαρών.

• Προτιμήστε γαλακτοκομικά ημίπαχα με 1-2% λιπαρά (γάλα, γιαούρτι). Τα ολόπαχα προϊόντα είναι πλούσια σε επιβαρυντικά, κορεσμένα λιπαρά.

• Αποφύγετε τρόφιμα υψηλά σε αλάτι όπως αλμυρά σνακ, αλατισμένους ξηρούς καρπούς, παστά, αλλαντικά, αλμυρά τυριά και επεξεργασμένα τρόφιμα. Καταναλώστε ψωμί και φρυγανιές χωρίς αλάτι.

• Καταναλώστε δημητριακά ολικής και τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες. Πηγές υδατανθράκων, όπως πατάτα, ζυμαρικά, ρύζι και όσπρια πρέπει να υπάρχουν στο διαιτολόγιο καθημερινά, μαγειρεμένα όμως με λίγο προστιθέμενο λίπος.

• Καταναλώστε καθημερινά τουλάχιστον 5 μικρομερίδες από φρούτα και λαχανικά. Αποφύγετε όμως τους χυμούς (ακόμα και τους φρέσκους) και καταναλώστε φρέσκα λαχανικά με κάθε γεύμα σας.

• Κάντε τακτική άσκηση. 30-45 λεπτά εντατικό περπάτημα την ημέρα είναι αρκετά για να σας βοηθήσουν να αποκτήσετε ένα ιδανικό βάρος, αλλά και πιο φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.