Ημέρα της Ευρώπης

Στις 9 Μαΐου 1950 έγινε το πρώτο βήμα για τη δημιουργία της  Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εκείνη την ημέρα, στο Παρίσι, ενώ πλανιόταν η απειλή ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου στον οποίο θα βυθιζόταν όλη η Ευρώπη, ο Γάλλος υπουργός εξωτερικών, Ρομπέρ Σουμάν, διάβασε στο διεθνή τύπο μια δήλωση με την οποία καλούσε την Γαλλία, τη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να ενώσουν την παραγωγή τους άνθρακα και χάλυβα ως «το πρώτο συγκεκριμένο θεμέλιο μιας ευρωπαϊκής ομοσπονδίας».

Αυτό που πρότεινε ο Ρομπέρ Σουμάν ήταν η δημιουργία ενός υπερεθνικού ευρωπαϊκού οργάνου, επιφορτισμένου με τη διαχείριση της βιομηχανίας άνθρακα και χάλυβα, δηλαδή, του τομέα ο οποίος, την εποχή εκείνη, ήταν η βάση όλης της στρατιωτικής δύναμης. Οι χώρες στις οποίες απευθύνθηκε είχαν καταστρέψει σχεδόν η μία την άλλη σε μια τρομακτική σύγκρουση που άφησε πίσω της μια αίσθηση υλικής και ηθικής ερήμωσης. Η Διακήρυξη Σουμάν, εμπνευσμένη από τον Ζαν Μονέ, αποτελεί την απαρχή γένεσης της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης, που οδήγησε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (1957) και στη μετεξέλιξή της, τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών-μελών.

Έτσι, εκατομμύρια Ευρωπαίοι γιορτάζουν σήμερα την Ημέρα της Ευρώπης, που είναι αφιερωμένη στην ενότητα και την ειρήνη των χωρών της Ε.Ε. Μαζί με τη σημαία, το έμβλημα, τον ύμνο και το ενιαίο νόμισμα (ευρώ) εκπροσωπεί την πολιτική οντότητα της Ε.Ε. Εορταστικές εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στις 27 χώρες-μέλη και στα υπό ένταξη κράτη.

Μέσα από τα ερείπια που είχε αφήσει ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Σουμάν πρότεινε τη σταδιακή δημιουργία μιας κοινής αγοράς για τα ευρωπαϊκά προϊόντα, αρχίζοντας από τον άνθρακα και τον χάλυβα- δύο προϊόντα στα οποία στηριζόταν η μεταπολεμική ανασυγκρότηση της ηπείρου μας. Η ΕΚΑΧ θα λειτουργούσε στη βάση ενός υπερεθνικού ευρωπαϊκού θεσμικού Οργάνου, που θα επέτρεπε τη βαθμιαία υπέρβαση της λογικής των εθνικών κρατών και των εθνικών διαιρέσεων. Στόχος του εγχειρήματος αυτού ήταν η εξασφάλιση της συλλογικής ασφάλειας, η συμφιλίωση και η αποφυγή ενός νέου καταστρεπτικού πολέμου στην Ευρώπη, αιτήματα τα οποία παρέμεναν πρωταρχικά ιδιαίτερα μετά από τον μακρόχρονο ανταγωνισμό μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας.

Η ΕΚΑΧ σηματοδότησε την απαρχή της μεγαλύτερης περιόδου ειρήνης που γνώρισε ποτέ η ευρωπαϊκή ήπειρος και την έναρξη ενός νέου είδους συνεργασίας μεταξύ των κρατών της Ευρώπης, της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στη συνάντηση κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. στο Μιλάνο το 1985 αποφασίστηκε να εορτάζεται κάθε χρόνο η 9η Μαΐου ως «Ημέρα της Ευρώπης».

Το μεγαλόπνοο σχέδιο του Σουμάν και των άλλων «πατέρων» της ευρωπαϊκής ενοποίησης, του Ζαν Μονέ, του Κόνραντ Αντενάουερ, του Άλτσιντε ντε Γκάσπερι, του Ανρύ Σπαάκ, απέδωσε καρπούς. Από τη Συνθήκη για την κοινή διαχείριση του άνθρακα και του χάλυβα, στη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας του 1957, στην κοινή αγροτική πολιτική, στη νομισματική συνεργασία, στις άμεσες και καθολικές εκλογές για την ανάδειξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, των αγαθών, των κεφαλαίων και των υπηρεσιών, έως τον χώρο ελευθερίας, δικαιοσύνης και ασφάλειας και το ευρώ. Από τα έξι ιδρυτικά κράτη μέλη, στα 27. Και έπεται συνέχεια. Για την ειρήνη, την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ευημερία της ευρωπαϊκής ηπείρου.