Τότε και τώρα – Η διαγραφή χρέους της Γερμανίας πριν από 60 χρόνια

Πριν από 60 χρόνια μια συμφωνία που υπογράφηκε στο Λονδίνο ουσιαστικά έδωσε την ευκαιρία στη Γερμανία όχι μόνο να διασωθεί, αλλά να θέσει τις βάσεις της σύγχρονης, κραταιάς οικονομίας της. Η συμφωνία ακύρωνε, διέγραφε κατά το ήμισυ τα μεταπολεμικά χρέη της χώρας. Η διαγραφή αυτή, όπως και ο τρόπος με τον οποίο έγινε, ήταν κρίσιμα για την διαδικασία ανασυγκρότησης της Ευρώπης που έβγαινε τραυματισμένη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Αυτή η συμφωνία έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με τα δεινά που επισωρεύονται ξανά σήμερα στην Ευρώπη στο όνομα του χρέους.

Η Γερμανία βγήκε από τον  Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο χωρίς να έχει αποπληρώσει ακόμα μεγάλα ποσά από  τα χρέη της που χρονολογούνταν από  τον Α’ Παγκόσμιο και κυρίως από  τις πολεμικές αποζημιώσεις που  υποχρεώθηκε να πληρώσει με βάση τη Συνθήκη Ειρήνης των Βερσαλλιών του 1919. Μάλιστα αρκετοί ήταν αυτοί  που εκ των υστέρων τόνισαν  ότι ακριβώς αυτό το γεγονός, ότι  επετράπη δηλαδή στη Γερμανία να μην πληρώσει τις αποζημιώσεις από τον Πρώτο Πόλεμο, ήταν αυτό που της επέτρεψε να συγκεντρώσει τεράστια οικονομική, κοινωνική και πολεμική ισχύ και τελικά να αιματοκυλίσει ξανά τον κόσμο!

Το 1953, η Γερμανία είχε και πάλι δυσθεώρητα χρέη. Οι πιστωτές της όμως, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Ισπανία, αλλά και το Πακιστάν, η Αίγυπτος και φυσικά οι μεγάλες δυνάμεις ΗΠΑ, Βρετανία και Γαλλία, αντιμετώπισαν αλλιώς την κατάσταση σε σχέση με τις σημερινές αντιδράσεις του Βερολίνου.

Εκτιμώντας πως αν η  Γερμανία υποχρεωθεί να πληρώσει το σύνολο των χρεών της θα εξαναγκαζόταν  να χρησιμοποιήσει πολύτιμα κεφάλαια και να θέσει σε κίνδυνο τη διαδικασία ανασυγκρότησής της και παράλληλα  γνωρίζοντας πως χρειάζονταν  μια ισχυρή Γερμανία ως ανάχωμα σε μια πιθανή επέλαση του εξ’  Ανατολής κομμουνισμού, αποφάσισαν τη διαγραφή περίπου του μισού χρέους της χώρας, αναγνωρίζοντας πρακτικά πως σε κάθε περίπτωση δεν ευθύνεται  αποκλειστικά και μόνον το κάθε υπερχρεωμένο κράτος για τα χρέη του. Και πάντως αναγνωρίζοντας πως δεν μπορείς να στραγγαλίσεις ένα κράτος που βρίσκεται σε διαδικασία ανάταξης.

Έτσι προ 60 ετών περίπου χώρες όπως η Ελλάδα πρόθυμα συνυπέγραψαν μια συμφωνία που επέτρεψε να δημιουργηθεί μια σταθερή και έκτοτε διαρκώς αναπτυσσόμενη δυτική Ευρώπη, παραβλέποντας ακόμα και τα εγκλήματα πολέμου που είχαν διαπράξει οι Γερμανοί …

Η συμφωνία, που υλοποιήθηκε τάχιστα, περιελάμβανε την διαγραφή του 50% ΟΛΩΝ των χρεών της Γερμανίας, κρατικών, ιδιωτικών, ακόμα και των χρεών φυσικών προσώπων προς τρίτους! Επίσης υποχρεώθηκαν να την συνυπογράψουν ΟΛΟΙ οι πιστωτές της χώρας χωρίς ΚΑΜΙΑ εξαίρεση, προκειμένου καμία χώρα να μην κερδίσει ή χάσει περισσότερα από την όλη διαδικασία.

Κι όχι μόνο αυτό: η συμφωνία του Λονδίνου προέβλεπε πως η Δυτική Γερμανία θα υποχρεωνόταν να αποπληρώνει σταδιακά τα χρέη της και μόνον στη βάση του εμπορικού της πλεονάσματος, και πάντως οι πάσης φύσεως δόσεις της θα περιορίζονταν στο 3% των συνολικών κερδών της χώρας από το εξαγωγικό εμπόριο.

Με βάση αυτή τη συμφωνία η Γερμανία μετεξελίχθηκε τις  επόμενες δεκαετίες σε ένα «σύγχρονο  οικονομικό θαύμα».

Κι ενώ αυτή η «συνταγή»  δούλεψε τόσο θεαματικά, από το 1980 και μετά εγκαταλείφθηκε προς χάριν  της επιλογής της διάσωσης των  υπερχρεωμένων κρατών και οικονομιών, με νέα δάνεια και επαχθείς όρους, με λιτότητα και με μόνο – λεκτικό  – στόχο, το να καταστεί η ήδη  προβληματική οικονομία μιας χρεωμένης  χώρας σε πιο «ελεύθερη και  ανταγωνιστική». Την ίδια ώρα που  στραγγαλίζεται όμως με νέα δάνεια για να αποπληρωθούν τα παλιά …

Λογικό επακόλουθο αυτής  της «συνταγής» οι αλλεπάλληλες οικονομικές  καταστροφές στη Λατινική Αμερική  και την Αφρική τις δεκαετίες  του ’80 και του ’90 και τώρα την αύξηση της ακραίας φτώχειας, της ανεργίας και την δραματική ύφεση της οικονομίας, σε ποσοστά άνω του 20%, στην Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Ισπανία.

Τώρα οι κυβερνήσεις υποχρεώνονται  από τους δανειστές τους να αποπληρώνουν ΠΡΩΤΑ απ’ όλα τα χρέη τους. Αντί να επιβληθεί και σήμερα η λογική των δόσεων ΕΩΣ του ποσοστού του 3% του ετήσιου πλεονάσματος, αυτό δηλαδή που είχε εφαρμοστεί στη Γερμανία του ’50, τώρα η ΕΕ, η ΕΚΤ και  το ΔΝΤ υποχρεώνουν τις χώρες  να πληρώνουν ακόμα και το 15% με 25% του ΑΕΠ τους σε παλιά τοκοχρεωλύσια. Στην Ελλάδα οι δόσεις «τρώνε» το 30% των εσόδων από τις εξαγωγές …

Επίσης σήμερα, ακόμα κι όταν γίνεται αναδιάρθρωση του χρέους τους, αυτή αφορά μέρος μόνο των συνολικών χρεών, ενώ σε αυτές μετέχουν ΜΟΝΟΝ όσοι πιστωτές το επιθυμούν. Στην περίπτωση της Ελλάδας οι κάτοχοι χρέους που υπόκειται στο ελβετικό και στο βρετανικό Δίκαιο σχεδόν σίγουρα θα «κυνηγήσουν» την Ελλάδα για πολλές δεκαετίες ακόμα.

Η «στρατηγική» που ακολουθείται σήμερα, με μπροστάρη τη Γερμανία, υποχρεώνει την Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία να καταστήσουν τις οικονομίες τους πιο ανταγωνιστικές μέσω αθρόων απολύσεων, καλπάζουσας ανεργίας και δραματικών περικοπών στους μισθούς.

Η διαγραφή του χρέους της Γερμανίας μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν το κλειδί για την αναδιάρθρωση και την επιτυχία της χώρας κι ολόκληρης της Ευρώπης. Σήμερα η διαχείριση του χρέους καταστρέφει τον κοινωνικό ιστό… Μια απλή αντιπαραβολή των δύο παραδειγμάτων μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως οι σημερινές επιλογές των Ευρωπαίων πολιτικών ταγών είναι εγκληματικές.