Μαριαλένα Τσίρλη: Γυναίκα και Ελληνίδα η γενική γραμματέας του ΕΔΑΔ

Τρίτη 1η Δεκεμβρίου 2020. Σε μια σχεδόν άδεια αίθουσα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) στο Στρασβούργο λαμβάνει χώρα η ορκωμοσία της νέας γενικής γραμματέως του διεθνούς αυτού δικαιοδοτικού οργάνου του Συμβουλίου της Ευρώπης. Λόγω των μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας της Covid -19 παρόντες είναι μόνο ο σύζυγός της και δύο συνεργάτες της. Πρόκειται για μια ιστορική στιγμή καθώς για πρώτη φορά στην ιστορία του ΕΔΑΔ μια γυναίκα και μάλιστα Ελληνίδα αναλαμβάνει την ανώτατη αυτή θέση.

Ο λόγος για την κυρία Μαριαλένα Τσιρλή η οποία μπορεί να βρέθηκε στο Στρασβούργο μάλλον τυχαία, αλλά κατάφερε με κόπο και επιμονή να ανεβεί τα σκαλιά της ιεραρχίας και να εκλεγεί ομόφωνα γενική γραμματέας από την Ολομέλεια των 47 δικαστών του Δικαστηρίου.
Απόφοιτος της Ελληνογαλλικής Σχολής των Ουρσουλίνων, πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού τίτλου από το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, η κυρία Τσιρλή, με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη, ουσιαστικά μεγάλωσε στην πρωτεύουσα της Αλσατίας καθώς μετά τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο τότε Πανεπιστήμιο Σουμάν, ξεκίνησε να εργάζεται στο ΕΔΑΔ σε ηλικία 25 μόλις ετών. «Όταν λοιπόν ήρθα εδώ για μεταπτυχιακά και έτυχε ένα θέμα μαθήματος να είναι πάνω στα ανθρώπινα δικαιώματα, τότε εκεί ήταν σαν να άνοιξε μια πόρτα, σαν να φωτίστηκαν όλα και κατάλαβα ότι είχα βρει τι έψαχνα, δηλαδή η αγάπη μου για τα ανθρώπινα δικαιώματα γεννήθηκε εδώ στο Στρασβούργο» δήλωσε η ίδια η κυρία Τσιρλή.

Η πορεία της όμως μέχρι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μοιάζει με προϊόν κινηματογραφικού σεναρίου. «Ήταν μία Κυριακή, οι γονείς μου είχαν βγει για μεσημεριανό γεύμα, εγώ ήμουν μόνη στο σπίτι, η εφημερίδα ήταν πάνω στο τραπέζι, φύσηξε ο άνεμος, πήρε τα φύλλα, πήγα να κλείσω την εφημερίδα να μην διαλυθεί τελείως και την ώρα που την έκλεινα έπεσε το μάτι μου πάνω στην αγγελία, δηλαδή δεν έψαχνα εγώ τότε για δουλειά, έγινε ακριβώς όπως σας το λέω, δήλωσα συμμετοχή και εδώ είμαι τώρα», έχει περιγράψει χαρακτηριστικά η νέα γενική γραμματέας του ΕΔΑΔ.
Αυτή η αγγελία ήταν η αφορμή να βρεθεί στο Στρασβούργο το 1994 όπου ξεκίνησε να εργάζεται ως νομικός στη γραμματεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Όταν το 1998 η συγκεκριμένη γραμματεία καταργήθηκε, η κυρία Τσιρλή υπηρέτησε στη γραμματεία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ως προϊσταμένη τμήματος και στη συνεχεία σε άλλες θέσεις στη γραμματεία, με τελευταία εκείνη της αναπληρώτριας γραμματέως του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Με την ανάδειξη της κ. Τσίρλη στη θέση της Γενικής Γραμματέως σπάει ακόμα μια γυάλινη οροφή, δηλαδή μια γυναίκα καταλαμβάνει μια θέση που έως τώρα ήταν «απόρθητη». Αυτό άλλωστε ήταν και το περιεχόμενο των συγχαρητηρίων που απέστειλε στην κυρία Τσιρλή η πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Ωστόσο εργαζόμενη σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, στην πόλη μάλιστα που, πριν τα μέτρα κατά της πανδημίας, συνερχόταν κάθε μήνα και η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το φύλο της δεν στάθηκε ποτέ σημαντικό εμπόδιο στην επαγγελματική της πορεία. «Θα ήμουν άδικη κι υπερβολική αν έλεγα ότι αντιμετώπισα διακριτική μεταχείριση στη ζωή μου λόγω του φύλου μου. Έχω την τύχη να εργάζομαι από πολύ νέα σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον με βασική αποστολή την προστασία της αξίας του ανθρώπου, θα ήταν λίγο περίεργο αν οι γυναίκες υπάλληλοι αντιμετωπίζονταν σεξιστικά», έχει δηλώσει η ίδια η κυρία Τσιρλή. Παρά ταύτα ένα ζήτημα που την απασχόλησε αναβαίνοντας σταδιακά την ιεραρχία, αφορούσε στην εξωτερική της εμφάνιση καθώς ήταν πάντα μια γυναίκα που έδειχνε νεώτερη από την πραγματική της ηλικία. «Τώρα δεν μικροδείχνω πια, αλλά η αλήθεια είναι ότι όταν ήμουν νεότερη μικρόδειχνα πάρα πολύ και αυτό ίσως ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετώπισα. Δηλαδή ήμουν 35 χρονών και έμοιαζα 25 και φυσικά είχα αναλάβει θέσεις που απαιτούσαν και ένα κύρος να σε σέβονται και οι συνομιλητές σου. Αυτό πάντα το προσπαθούσα, να μην με βλέπουν σαν κοριτσάκι, όχι σαν γυναίκα, σαν κοριτσάκι».

«Ο ρόλος της Γραμματείας του ΕΔΑΔ είναι επικουρικός και αποστολή της κυρίας Τσιρλή, η οποία θα παραμείνει στη θέση της για μία πενταετία, είναι να παρέχει βοήθεια στους δικαστές κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους προετοιμάζοντας φακέλους υποθέσεων και παρέχοντας οποιαδήποτε νομική, διοικητική και τεχνική βοήθεια.