Μεταμόσχευση: Μακραίνει η λίστα των ασθενών, μειώνονται οι δότες - Αποκαλυπτικοί οι αριθμοί

Μεγάλα εμπόδια και δυσκολίες (συνεχίζουν να) αντιμετωπίζουν οι Έλληνες ασθενείς, στην αναζήτηση συμβατών δοτών, προκειμένου να μπορέσουν να υποβληθούν στη μεταμόσχευση οργάνων -μια ιατρική πράξη που δεν είναι απλώς μια θεραπευτική λύση, αλλά σε πολλές περιπτώσεις η μόνη λύση για τη ζωή. Η Ελλάδα διαθέτει μια εξαιρετικά μικρή δεξαμενή εθελοντών δοτών σε σχέση με τον πληθυσμό της και κατά συνέπεια αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες των ασθενών της. 

Οι αρνητικές εθνικές μας επιδόσεις που καταγράφονται στο συγκεκριμένο πεδίο, το ιδιαίτερο πεδίο των μεταμοσχεύσεων οργάνων και μυελού των οστών, αποτυπώθηκαν στη διάρκεια επιστημονικής εκδήλωσης για το θέμα, που διοργανώθηκε από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Όπως αποτυπώθηκε και η επιτακτική ανάγκη ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και συμμετοχής όλων, σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο μέσω φορέων, στη μεγαλειώδη αυτή διαδικασία της δωρεάς οργάνων. 

Στη χώρα μας αντιστοιχούν για το τρέχον έτος 4,5 δότες εθελοντές δότες ανά 1 εκατ. πληθυσμού την ώρα που στην Ευρώπη ο αντίστοιχος μέσος όρος είναι 18 δότες ανά 1 εκατ. πληθυσμού. Για τους ανθρώπους που βρίσκονται στον ιδιαίτερο αυτό χώρο, είναι πια όνειρο μακρινό οι δείκτες του... σωτήριου για τις μεταμοσχεύσεις και τους ασθενείς έτους 2008: τότε που αντιστοιχούσαν 8,9 δότες ανά 1 εκατ. πληθυσμού στη χώρα μας. Πλέον όλα βρίσκονται σε ρυθμό πτωτικό. Οι μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων το τρέχον έτος μέχρι στιγμής δεν ξεπερνούν τις 153 -πέρυσι καταγράφηκαν μόλις 151 για όλο το έτος. 

Η λίστα με τους ασθενείς όμως που περιμένουν να βρεθεί το συμβατό μόσχευμα μόνο μακραίνει. Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: περί τους 1.220 νεφροπαθείς αναμένουν να βρεθεί μόσχευμα, άλλοι 158 ασθενείς βρίσκονται στην αναμονή για ηπατικό μόσχευμα και 36 ασθενείς αναμένουν για μόσχευμα καρδιάς. 

Η ανάγκη για μεταμόσχευση 

Η μεταμόσχευση οργάνων αποτελεί συχνά τη μόνη και πολλές φορές την πιο αποτελεσματική θεραπευτική λύση για τελικού σταδίου ανεπάρκειες ζωτικών οργάνων, ιδίως νεφρούς, ήπαρ, καρδιά. 

Επίσης, η μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων ή μυελού των οστών, όπως συνηθιζόταν να λέγεται παλαιότερα, αποτελεί πλέον μια καθιερωμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση αρκετών σοβαρών αιματολογικών, νεοπλασματικών και γενετικών νοσημάτων. 

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην επιστημονική ημερίδα του ΕΚΠΑ, κατά το διάστημα 2012-2016 πραγματοποιήθηκαν 862 αλλογενείς μεταμοσχεύσεις αιμοποιητικών κυττάρων, δηλαδή από δότη μυελού των οστών και 1.063 αυτόλογες μεταμοσχεύσεις, δηλαδή από τα κύτταρα του ίδιου του ασθενή. Η αναζήτησή του συμβατού δότη για τις αλλογενείς μεταμοσχεύσεις γίνεται ουσιαστικά μέσω της παγκόσμιας δεξαμενής εθελοντών δοτών που αριθμεί περίπου 15 εκατ. Δότες. Η ελληνική συνεισφορά στην παγκόσμια δεξαμενή είναι απειροελάχιστη: περίπου 55.000 δότες, αριθμός που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες της Τράπεζας Εθελοντών Δοτών του Συλλόγου «Όραμα Ελπίδας» και στην επικεφαλής κυρία Μαριάννα Βαρδινογιάννη. 

Η εξάρτηση της Ελλάδας από την παγκόσμια δεξαμενή 

Στην ελληνική πραγματικότητα το πρόβλημα τείνει να λάβει δραματικές διαστάσεις. Σε σύγκριση με ασθενείς άλλων χωρών, οι Έλληνες ασθενείς βρίσκονται αντιμέτωποι με ακόμη χαμηλότερες πιθανότητες εύρεσης ενός συμβατού δότη, καθώς εξαρτώνται δυσανάλογα πολύ από την παγκόσμια δεξαμενή δοτών. Ωστόσο, υπολογίζεται ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να εξασφαλίσει, με πιθανότητα 80% ένα συμβατό δότη για κάθε ασθενή που έχει ανάγκη, αν διέθετε περίπου 150.000-200.000 εγγεγραμμένους εθελοντές δότες. Σημειωτέον, ότι στην Κύπρο οι εθελοντές δότες αγγίζουν τους 130.000, αποτελώντας το 10% του πληθυσμού της χώρας. 

Την πεποίθησή του ότι μπορεί να αλλάξουμε τα δεδομένα στη δωρεά οργάνων και μυελού των οστών εξέφρασε  ο Πρύτανης του Ιδρύματος, καθηγητής κ. Μελέτιος -Αθανάσιος Δημόπουλος. «Η συνεργασία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στα θέματα της δωρεάς οργάνων και μυελού με τους θεσμικούς φορείς, όπως ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων, και με φορείς όπως η Τράπεζα Εθελοντών Δοτών του Συλλόγου "Όραμα Ελπίδας" και η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία θα είναι συνεχής και πολυεπίπεδη» επισήμανε ο καθηγητής. 

Επίσης, ο Καθηγητής και Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ  κ. Π. Σφηκάκης αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην ανάγκη να υπάρξει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των πολιτών γενικότερα σε θέματα Υγείας και ειδικότερα των μαθητών στην Αγωγή Υγείας με κατάλληλα προγράμματα.