Αποκατάσταση μετά από μαστεκτομή: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες

Ο καρκίνος του μαστού έχει πάψει πια να απειλεί τη ζωή γι' αυτό, πλέον, αυξάνεται ο αριθμός των γυναικών που ζητούν αποκατάσταση μετά από μαστεκτομή, δηλώνει στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή 104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ, ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, Ευάγγελος Φιλόπουλος.

Σε μία προσπάθεια να λύσει απορίες που ταλανίζουν τις ασθενείς εκείνες που αισθάνονται να πλήττεται το απόλυτο σύμβολο της θηλυκότητας τους, μιλάει χωρίς περιστροφές για το τι μπορούν να περιμένουν από μία τέτοια επέμβαση. Τι διαφορές έχει μια ογκολογική αποκατάσταση από μία απλή προσθετική στήθους και ποια μέθοδος είναι πιο ασφαλής; Θα ξαναγίνει το στήθος όπως παλιά; Σε ποιες περιπτώσεις διατηρείται η θηλή και τι λένε πρόσφατες μελέτες;

Το στήθος δεν θα γίνει ποτέ ξανά όπως πριν
Oι περισσότερες γυναίκες έχουν την εντύπωση ότι αποκατάσταση σημαίνει επανάπλαση του στήθους, δηλαδή νομίζουν ότι θα γίνει έτσι ακριβώς όπως ήταν πριν, αλλά αυτό δεν ισχύει, μας λέει ο κ. Φιλόπουλος. «Αποκαθίσταται η μάζα του στήθους και μπορεί ακόμα να φιαχτεί και θηλή, εφόσον λείπει μετά τη μαστεκτομή, αλλά σίγουρα δεν είναι ο μαστός που ήταν πριν από το χειρουργείο. Παρόλα αυτά, η γυναίκα μπορεί να φορέσει άνετα και τα ρούχα της και το μαγιό της και να αισθανθεί και η ίδια πολύ καλύτερα. Γι' αυτό και βλέπουμε τα τελευταία χρόνια να αυξάνεται ο αριθμός των γυναικών που ζητούν αποκατάσταση. Κι αυτό συμβαίνει και εξαιτίας του γεγονότος, ότι ο καρκίνος του μαστού έχει πάψει πια να απειλεί τη ζωή και μάλιστα οι περισσότερες γυναίκες μετά την περιπέτεια αυτή, ζουν πολλά χρόνια με άριστη ποιότητα ζωής».

Αντενδείξεις για αποκατάσταση
«Δεν επιτρέπεται να γίνει αποκατάσταση σε ασθενείς που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, σε ασθενείς που έχουν φλεγμονώδη καρκίνο, σε περιπτώσεις τοπικής υποτροπής και βέβαια όταν η γενική κατάσταση της υγείας της ασθενούς είναι κακή με πολλή συνοσηρότητα».

Οι διαφορές της προσθετικής στήθους από την ογκολογική αποκατάσταση
«Ευτυχώς πια δεν χρειάζεται να κάνουμε τόσες πολλές μαστεκτομές όπως παλιά, γιατί πλέον κάνουμε απλές ή μερικές ογκεκτομές. Στις περιπτώσεις που υπάρχει ένδειξη μαστεκτομής, μετά την επέμβαση εκεί που υπήρχε η μάζα του στήθους μένει στην επιπεδωμένη περιοχή μία εγκάρσια ή ελαφρά λοξή ουλή.Στην αυξητική του στήθους η ουλή είναι σχεδόν αόρατη.Αυτή είναι η πρώτη διαφορά (παρόλο που σήμερα στις περιπτώσεις μαστεκτομών που διατηρείται το δέρμα, η ουλή είναι μικρή και αισθητικά πολύ καλή).
Η δεύτερη διαφορά είναι ότι στην αυξητική του στήθους, μία καθαρά αισθητική επέμβαση, το ένθεμα τοποθετείται στο πίσω μέρος του μαστού, ενώ στην ογκολογική αποκατάσταση το ένθεμα μπαίνει πίσω από τον μεγάλο μυ του θώρακα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το αναπλασμένο στήθος να είναι πιο στητό,από το υγιές, ανεξαρτήτως ηλικίας της γυναίκας. Μία τρίτη διαφορά είναι ότι για να ξαναφιαχτεί το στήθος πρέπει να δημιουργηθεί ο κατάλληλος χώρος και η κατάλληλη διάταση των ιστών που έχουν ισοπεδωθεί.

Τι ρόλο παίζει ο διατατήρας
Αυτό επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση ενός διατατήρα, δηλαδή μίας σακούλας που προοδευτικά φουσκώνει με τη χορήγηση ορού. Κάτι που γίνεται σταδιακά. Όταν το μέγεθος της διάτασης των ιστών φτάσει στο επιθυμητό, συνήθως μετά από 3-6 μήνες, αφαιρείται ο διατατήρας, μέσω τομής στην παλιά ουλή, και τοποθετείται το ένθεμα.Ο διατατήρας χρειάζεται, επειδή το ένθεμα θα μπει κάτω από το μεγάλο μυ του θώρακα, πρακτική που επιτρέπει στο γιατρό να ψηλαφεί την περιοχή της επέμβασης, ώστε να ανακαλύψει έγκαιρα, τυχόν εμφάνιση τοπικής υποτροπής. Αν το ένθεμα μπει ανάμεσα στο δέρμα και στο μυ, κάτι τέτοιο δεν θα είναι εφικτό, και αυτό είναι ένα λάθος που μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τη ζωή των ασθενών».
Επειδή, συχνά, οι δύο μαστοί είναι ασύμετροι, μαζί με την τοποθέτηση του ενθέματος γίνεται και ανόρθωση του δεύτερου υγιούς μαστού.Στις περιπτώσεις, δε, που οι μαστοί είναι μικροί και δεν είχαν πτώση από πριν, αυτή η διαδικασία είναι απλούστερη και ταχύτερη.Η αποκατάσταση με ενθέματα είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος αποκατάστασης.
Υπάρχουν και άλλες μέθοδοι, όπως να χρησιμοποιηθούν ιστοί από άλλο σημείο του σώματος της ασθενούς.Να φέρεις, δηλαδή,από το κάτω μέρος της κοιλιάς ή από την πλάτη της ασθενούς (όπως συνηθίζεται) ένα κομμάτι δέρμα και μυ, και να φιάξεις μία μάζα στήθους. Αυτές οι πρακτικές δημιουργούν πρόσθετες ουλές, είναι τεχνικά πιο δύσκολες, και απαιτούν μεγαλύτερο χρόνο χειρουργείου. Ωστόσο, επιφέρουν ένα πιο φυσικό αποτέλεσμα».

Άμεση ή απώτερη αποκατάσταση και σε ποιες περιπτώσεις;
Όταν υπάρχει αναγκαιότητα η χειρουργική επέμβαση να συμπληρωθεί με περαιτέρω θεραπείες, όπως χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, πολλοί γιατροί προκρίνουν την αποκατάσταση σε δεύτερο χρόνο, αφού η γυναίκα ολοκληρώσει με επιτυχία όλη τη θεραπευτική αγωγή της, αναφέρει ο κύριος Φιλόπουλος. Σχετικά με την επέμβαση που γίνεται ταυτόχρονα μαστεκτομή και αποκατάσταση στο ίδιο χειρουργείο,ο κ. Φιλόπουλος αναφέρει ότι είναι μία πρακτική που κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια, αλλά η εφαρμογή της έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες.«Τα αποτελέσματα είναι πιο ασφαλή σε ασθενείς με πρώιμους καρκίνους και στις περιπτώσεις που υπάρχει η δυνατότητα να εφαρμοστούν τεχνικές, που εξασφαλίζουν τη διατήρηση ικανοποιητικής ποσότητας δέρματος του μαστού. Άμεση αποκατάσταση επιλέγεται και σε περιπτώσεις που γίνεται αφαίρεση του μαζικού αδένα, με διατήρηση του δέρματος με ή χωρίς διατήρηση της θηλής (κάτι που είναι συχνότερο σε προφυλακτικές μαστεκτομές)».
Άμεση αποκατάσταση δεν σημαίνει πάντα ότι αποκτάς καινούργιο στήθος τη ίδια στιγμή
Πολλές γυναίκες έχουν την εντύπωση ότι θα μπουν στο χειρουργείο να κάνουν μαστεκτομή και θα βγουν με ένα καινούργιο στήθος. Κάτι τέτοιο, όμως, ισχύει μόνο στις περιπτώσεις που το στήθος είναι μικρό και χρησιμοποιηθούν κρημνοί (ιστοί δέρματος από άλλο σημείο του σώματος) όπως λέει ο κ. Φιλόπουλος.«Θα πρέπει να επισημανθεί ότι η άμεση αποκατάσταση σημαίνει πολλές φορές ότι απλά μαζί με την μαστεκτομή αρχίζει και η διαδικασία της αποκατάστασης, που είναι η τοποθέτηση και το γέμισμα του διατατήρα, που διαρκεί κάποιους μήνες και ήδη περιγράψαμε. Σε κάθε περίπτωση, το αν θα γίνει άμεσα ή σε δεύτερο χρόνο, αφορά κυρίως κριτήρια που έχουν να κάνουν με τον όγκο και την κατάσταση της ασθενούς».

Πόσο επώδυνη είναι η διαδικασία της αποκατάστασης;
«Η αποκατάσταση δεν είναι τόσο επώδυνη, όσο νομίζουν πολλές γυναίκες. Βεβαίως και έχει πόνο και πρέπει να το ξέρουν,αλλά είναι ένας πόνος ανεκτός για λίγες μέρες και σε συγκεκριμένες φάσεις της διαδικασίας και αντιμετωπίζεται με παυσίπονο».

Σε ποιες περιπτώσεις διατηρείται η θηλή
Όσον αφορά στη διατήρηση της θηλής είναι ένα ζητούμενο για τους γιατρούς, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας. «Μέχρι πριν μερικά χρόνια υπήρχαν πολύ μεγάλοι φόβοι ό,τι αν διατηρηθεί η θηλή, μπορεί να εμφανιστούν συχνότερα τοπικές υποτροπές. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλές μελέτες που δείχνουν ότι μπορεί να αποτελέσει μία ασφαλή πρακτική για ορισμένες όμως περιπτώσεις, όπως π.χ όταν οι όγκοι είναι σε αρχικό στάδιο και μικρό μεγέθος, όταν είναι μακριά από τη θηλή και χωρίς λεμφαγγειακή διήθηση ή όταν η μαστεκτομή γίνεται προληπτικά.

Πόσο φυσικό αποτέλεσμα έχει μία ψεύτικη θηλή;
Στο πλαίσιο της αποκατάστασης του μαστού, η επέμβαση για διαμόρφωση της θηλής προσφέρει ένα αισθητικό αποτέλεσμα μερικές φορές πολύ καλό, μερικές φορές απλά ικανοποιητικό. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για την ανάπλαση της εικόνας και όχι της αίσθησης της θηλής.Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι με λήψη δέρματος από το πάνω μέρος του μηρού ή από τμήμα της άλλης θηλής (αν είναι μεγάλη) ή το τατουάζ.

Προσωπική μαρτυρία
Έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Plastic and Reconstructive Surgery, αναφέρει ότι η αποκατάσταση μαστού, αμέσως μετά τη μαστεκτομή, μπορεί ενδεχομένως να προστατεύει τις ασθενείς από περίοδο ψυχικής δυσφορίας, κακή εικόνα σώματος και μειωμένη σεξουαλικότητα, σε σύγκριση με όσες περιμένουν κάποιο διάστημα πριν υποβληθούν σε αυτήν. Φυσικά, η έρευνα αναφέρεται σε υποψήφιες που τηρούν τα ιατρικά κριτήρια για άμεση αποκατάσταση, όπως η δημοσιογράφος, Μαίρη Κοντολούρη, που πρόσφατα υπεβλήθη σε διπλή μαστκετομή και μιλά στο ΑΠΕ- ΜΠΕ για την προσωπική της εμπειρία: «Το να βγεις από το χειρουργείο με ένα ομοίωμα στήθους είναι μεγάλη παρηγοριά. Δεν προλαβαίνεις να δεις τον εαυτό σου ακρωτηριασμένο! Ακόμα κι αυτή η εφηβική χροιά στήθους, είναι σημαντική για την ψυχολογία της γυναίκας που παλεύει έναν καρκίνο. Είναι μια αισιόδοξη στιγμή, μέσα σε μια φάση εξαιρετικά δύσκολη. Η εικόνα σου, αν έχεις περάσει δε και από χημειοθεραπείες έχει αλλάξει τόσο πολύ, καθώς δεν έχεις μαλλιά, και πιθανότατα έχεις πάρει και βάρος... Σίγουρα το να χάσεις και το στήθος σου είναι πλήγμα βαρύ. Η άμεση αποκατάσταση σε εμένα λειτούργησε "θεραπευτικά" σε ότι αφορά στον ψυχισμό μου».