Κρίσεις Πανικού: Μην πανικοβάλλεστε αντιμετωπίζονται!

Όλοι οι άνθρωποι βιώνουν άγχος σε κάποια φάση της ζωής του  ή συχνά μέσα στη μέρα με όλα  αυτά που έχει ν’ αντιμετωπίσει. Οι σωματικές αλλαγές που προκαλούνται από το άγχος είναι μια φυσιολογική  αντίδραση του οργανισμού όταν βρίσκεται  σε κίνδυνο ή αγχώδη κατάσταση, προκειμένου  ν’ αντιδράσει στο επικείμενο πρόβλημα γρήγορα και αποτελεσματικά. Η  κρίση πανικού όμως διαφέρει από  το έντονο άγχος και δεν είναι  απαραίτητο το συχνό και καθημερινό άγχος θα εξελιχθεί σε κρίσεις  πανικού.

Όπως μας εξηγεί η ψυχολόγος  Υγείας Αννα Χατζηδημητρίου, η κρίση πανικού παρουσιάζεται ξαφνικά και εκδηλώνεται με επεισόδια έντονου φόβου, τρόμου και ανεξέλεγκτου άγχους. Μοιάζει με κινητή άμμο που κάθε κρίση σε βάζει και πιο βαθειά στο φόβο. Το άτομο που παθαίνει κρίση πανικού αισθάνεται ανήμπορο διότι η κρίση έρχεται ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση και χωρίς φαινομενικά κάποιο λόγο.

Το άτομο μπορεί να νιώθει ότι τη στιγμή πριν την κρίση όλα  ήταν επιφανειακά ήρεμα και το αίσθημα του φόβου με τα έντονα σωματικά συμπτώματα εμφανίστηκαν ξαφνικά. Έντονη ταχυπαλμία, αίσθηση πνιγμού, εφίδρωση, ζάλη και τρέμουλο στα  πόδια, είναι μερικά από τα συμπτώματα. Νοιώθει ότι δεν μπορεί να ελέγχει  τις καλπάζουσες σκέψεις του, ότι δεν σκέφτεται λογικά, ότι  θα πάθει κάτι η υγεία του.

Κατά τις κρίσεις πανικού, αυτά τα σωματικά συμπτώματα παράγουν ψυχικά συμπτώματα, όπως έντονο φόβο, άγχος, πανικό, αίσθημα απώλειας ελέγχου  και επερχόμενου θανάτου.

Το γνωσιακό Μοντέλο που  εξηγεί την Διαταραχή Πανικού

Η εμπειρία που βιώνει το άτομο είναι τρομακτική και νιώθει ότι δεν μπορεί ν’ αποδράσει. Το αίσθημα του επερχόμενου άγχους, ο φόβος να μην ξανάρθει ο πανικός, γεννά φόβο, παγιδεύεται σ’ ένα  φαύλο κύκλο της σκέψης του  και των συναισθημάτων που  έχει για τα σωματικά συμπτώματα. Έτσι μεταφέρει το φόβο στη συμπεριφορά  του, μ’ αποτέλεσμα να αρχίσει να εξαπλώνεται  στις καθημερινές του συνήθειες.

Αυτό οδηγεί στο να συνδυάζει  τα συμπτώματα από τις κρίσεις  με όλο και περισσότερα μέρη, πράγματα που έκανε, αγαπημένες του συνήθειες, μ’ ανθρώπους, κοινωνικές επαφές ή υποχρεώσεις και φτάνει στο σημείο ν’ αρχίζει να τα αποφεύγει συστηματικά. Αν πάλι δεν τ’ αποφεύγει αρχίζει να αναπτύσσει συμπεριφορές προσκόλλησης, δηλαδή κάνει τις συνήθειές του μ’ άλλους τρόπους για να νιώθει ένα ουτοπικό αίσθημα ασφαλείας που τον βοηθάει να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του.

Και όπως ξαφνικά ήρθε η  πρώτη κρίση πανικού, έτσι κάποια στιγμή, χωρίς ο ίδιος να το έχει αντιληφθεί, ανακαλύπτει πως έχει σταδιακά εξαπλωθεί σε πολλά κομμάτια της ζωής του, διαταράσσοντας την  ποιότητα ζωής και δημιουργώντας  πολύ συχνά άλλα ψυχολογικά προβλήματα, κυρίως αγοροφοβία και κατάθλιψη.

Ποια είναι τα συμπτώματα στη διαταραχή πανικού;

Διακριτή περίοδος έντονου  φόβου ή δυσφορίας, κατά την οποία  εμφανίσθηκαν αιφνίδια και κορυφώθηκαν  μέσα σε 10 λεπτά της ώρας τέσσερα (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα συμπτώματα:

1.αίσθημα παλμών, ή επιτάχυνση  του καρδιακού ρυθμού

2.εφίδρωση

3.τρεμούλα ή έντονος  τρόμος

4.αίσθημα λαχανιάσματος  ή ασφυξίας

5.αίσθημα πνιγμονής

6.πόνος ή δυσφορία στο  θώρακα

7.ναυτία ή κοιλιακή  ενόχληση

8.αίσθημα ζάλης, αστάθειας,  ή τάση για λιποθυμία

9.αποπραγματοποίηση (αίσθημα  μη πραγματικού) ή αποπροσωποποίηση (ότι αποσπάται από τον ίδιο  τον εαυτό του)

10.φόβος απώλειας του  ελέγχου ή επερχόμενης τρέλας

11.φόβος θανάτου

12.παραισθησίες ( μούδιασμα  ή μυρμηγκιάσματα)

13.ρίγη ή αίσθημα ζέστης

Ποιους αφορά η Διαταραχή  Πανικού;

Εκτιμάται ότι το 80% του  πληθυσμού έχει πάθει έστω για  μια φορά στην ζωή του κάποια κρίση  πανικού και πιθανά να μην επαναλήφθηκε ξανά.

Υπολογίζεται ότι μέχρι 4% του πληθυσμού υποφέρει από  σοβαρές και συχνές κρίσεις πανικού. Σ’ αυτήν την περίπτωση η κρίση  πανικού αποκτά ψυχοπαθολογικό χαρακτήρα  και  ονομάζεται διαταραχή πανικού. Οι κρίσεις πανικού σ’ αυτήν την  κατάσταση μπορεί να εμφανίζονται σπανιότερα ή να επαναλαμβάνονται συχνά. Εκδηλώνονται σε όλες τις ηλικίες και αφορά  άνδρες και γυναίκες. Η συχνότητα  εκδήλωσης της πρώτης κρίσης πανικού  είναι μεγαλύτερη μεταξύ 20 και 40 ετών και είναι πιο συχνή στις γυναίκες απ’ ότι στους άνδρες.

Πώς θα καταλάβω ότι έχω  διαταραχή πανικού;

Τα συνήθη συμπτώματα της  κρίσης πανικού που μπορεί κάποιος  ν’ αναγνωρίσει στον εαυτό του  είναι:

-‘Έντονος φόβος, άγχος, πανικός, αίσθημα απώλειας ελέγχου και επερχόμενου θανάτου

-Άγχος για ξαφνικό γεγονός που μπορεί να προκαλέσει  πανικό

-Αποφυγή δραστηριοτήτων λόγω φόβου μην πάθει κρίση πανικού

-Απομόνωση από φίλους ή σ’ ένα ασφαλές περιβάλλον.

-Αποφυγή δημοσίων χώρων και χώρων με πολλά άτομα

Πώς αντιμετωπίζεται θεραπευτικά  η Διαταραχή Πανικού;

Σκοπός της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι να μειωθούν σταδιακά τα συμπτώματα της διαταραχής πανικού. Σύμφωνα με την κ. Χατζηδημητρίου, με την γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία ο ασθενής θα ανακαλύψει πως ο πανικός δεν έρχεται ξαφνικά αλλά προκαλείται από συγκεκριμένες σκέψεις και συναισθήματα, και η συμπεριφορά του συνδέεται με γεγονότα. Μέσω της ψυχοθεραπείας θα μάθει πως μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεται και νιώθει, ώστε να αλλάξει την ερμηνεία που δίνει στον εαυτό του για τις κρίσεις πανικού. Θα βοηθηθεί να καταλάβει ότι:

-Η συχνότητα, η ένταση και η διάρκεια των κρίσεων πανικού θα μειωθούν

-Θα μειωθεί ο φόβος, και ότι το επεισόδιο του πανικού αν επαναληφθεί θα έχει τη δυνατότητα να το διαχειριστεί

-Θα αποβάλει τη σκέψη που του προκαλεί πανικό και θα μπορεί να διαχειριστεί μια επερχόμενη κατάσταση

-Θα καταφέρει να βγει από το σπίτι και να πάει σε ένα δημόσιο χώρο με κόσμο

-Θα επιστρέψει κανονικά στην καθημερινότητα του