Ο εγκέφαλος «βλέπει» εικόνες σε μόλις 13 χιλιοστά του δευτερολέπτου

Ποιος είναι ο ελάχιστος χρόνος που πρέπει να δει κανείς κάτι για να προλάβει να το «δει» και ο εγκέφαλός του; Τελικά, ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι πολύ πιο γρήγορος, από ό,τι νόμιζαν ως τώρα οι επιστήμονες, στο να επεξεργάζεται εικόνες που το μάτι έχει δει για ελάχιστα κλάσματα του δευτερολέπτου.

Συγκεκριμένα, ερευνητές του αμερικανικού πανεπιστημίου ΜΙΤ για πρώτη φορά βρήκαν ότι ο εγκέφαλος είναι σε θέση να επεξεργαστεί εικόνες, τις οποίες τα ανθρώπινα μάτια είδαν μόλις επί 13 χιλιοστά του δευτερολέπτου, ενώ προηγούμενες μελέτες είχαν τοποθετήσει αυτό το «κατώφλι» στα 100 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Κάτω από τα 13 χιλιοστά του δευτερολέπτου, ο εγκέφαλος στην ουσία δεν «βλέπει», αλλά μαντεύει στην τύχη.

Οι νευροεπιστήμονες, με επικεφαλής την καθηγήτρια εγκεφαλικών και γνωσιακών επιστημών Μαίρη Πότερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα αντίληψης και προσοχής «Attention, Perception and Psychophysics», έκαναν πειράματα με μια ομάδα εθελοντών, από τους οποίους ζήτησαν να βλέπουν σε μια οθόνη υπολογιστή διαδοχικές εικόνες, κάθε μια από τις οποίες βρισκόταν στο οπτικό πεδίο τους από 13 έως 80 χιλιοστά του δευτερολέοπτου. Οι εθελοντές έπρεπε να εντοπίσουν κάποια συγκεκριμένη εικόνα, π.χ. ενός πικνίκ, ανάμεσα στις υπόλοιιπες.

Αν και η αντιληπτική και επεξεργαστική οπτική ικανότητα του εγκεφάλου συνεχώς μειωνόταν, όσο αντίστοιχα μειωνόταν και η διάρκεια που ο εθελοντής έβλεπε την εικόνα, ο ανθρώπινος εγκέφαλος απέδειξε ότι ήταν ικανός να «δει» ακόμα και εικόνες που δε διαρκούσαν πάνω από τα 13 «μιλισεκόντ».

«Το γεγονός ότι μπορούμε να το κάνουμε αυτό, σε τόσο υψηλής ταχύτητες, δείχνει πως αυτό που η όραση κάνει, είναι να βρίσκει έννοιες. Αυτό ακριβώς κάνει ο εγκέφαλός μας όλη τη μέρα: προσπαθεί να καταλάβει τι βλέπουμε», δήλωσε η Πότερ.

Τα μάτια μας μεταφέρουν συνεχώς πληροφορίες στον εγκέφαλο (για το σχήμα, το χρώμα κλπ. των αντικειμένων) και αυτός αναλαμβάνει να «δει» μέσω επεξεργασίας των οπτικών δεδομένων.

Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει μια προηγούμενη μελέτη του 2001, από ερευνητές των πανεπιστημίων Πάρμα (Ιταλίας) και Σεν 'Αντριους (Σκωτίας), που είχαν βρεί ότι οι νευρώνες στους εγκεφάλους των μαϊμούδων, οι οποίοι ανταποκρίνονται σε εικόνες (π.χ. προσώπων), μπορούν να ενεργοποιηθούν ακόμα και όταν αυτές οι εικόνες δεν μένουν στο οπτικό πεδίο των περιαματόζωων πάνω από 14 χιλιοστά του δευτερολέπτου. «Αυτή ήταν η μόνη ένδειξη που είχαμε στο παρελθόν ότι μια εικόνα τόσο σύντομη, διάρκειας μόλις 14 χιλιοστών του δευτερολέπτου, μπορούσε να αποκτά νόημα για τον εγκέφαλο», ανέφερε η Πότερ.

Αυτή η ικανότητα επεξεργασίας εικόνων με τόσο σύντομη διάρκεια, φαίνεται πως βοηθά τον εγκέφαλο να αποφασίσει για την κατάλληλη εντολή που θα δώσει στα μάτια προς τα πού θα κοιτάξουν. Τα μάτια εστιάζονται σε διαφορετικά σημεία, όπου και μένουν για λίγα κλάσματα του δευτερολέπτου κάθε φορά. Συγκεκριμένα, τα μάτια μετακινούν την εστίασή τους περίπου τρεις φορές μέσα σε ένα δευτερόλεπτο. Η απόφαση του εγκεφάλου να μετακινήσει την ματιά του, χρειάζεται 100 έως 140 χιλιοστά του δευτερολέπτου, δηλαδή με πολύ πιο αργή ταχύτητα από ό,τι ο εγκέφαλος μπορεί να αντιληφθεί μια εικόνα (με όριο τα 13 milisecond).