Θάνος Ασκητής: Αλλαγή ρόλων... Ή όχι;

Με το κοινωνικο-σεξουαλικό κλίμα της δυτικής κουλτούρας να αλλάζει εξαιρετικά γρήγορα, έχουμε φτάσει σε μία μοναδική στιγμή της ιστορίας της σεξουαλικής ιατρικής. Σε ένα κομβικό σημείο όπου τα κέρδη στον επαγγελματικό τομέα, η απόκτηση ισχύος και το γόητρο επιτρέπουν στις γυναίκες μια απρόβλεπτη ευελιξία σε ό,τι αφορά τις σεξουαλικές και δεσμευμένες σχέσεις.

Ποτέ πριν οι σεξουαλικές εικόνες και ευκαιρίες δεν είχαν υπάρξει τόσο εύκολα και άμεσα διαθέσιμες. Το Διαδίκτυο επέτρεψε ένα ευρύ φάσμα πορνογραφίας να είναι εύκαιρο πέρα από κάθε φαντασία, προσφέροντας πρωτοφανή επίπεδα διέγερσης και άμεσης σεξουαλικής ικανοποίησης. Ειδικές εφαρμογές στα κινητά επιτρέπουν σε άνδρες και γυναίκες να εντοπίζουν σεξουαλικούς παρτενέρ γρήγορα και διακριτικά, χωρίς να απαιτείται άλλη ανταλλαγή πληροφοριών προσωπικού χαρακτήρα πέρα από το μικρό όνομα (ενίοτε δεν χρειάζεται καν αυτό), ενώ αμέτρητες ιστοσελίδες διευκολύνουν τις εμπιστευτικές σεξουαλικές συνδέσεις ανάμεσα σε άτομα που είναι ήδη δεσμευμένα και απλώς αναζητούν ελεύθερες σχέσεις με λίγη ή καθόλου συναισθηματική προσκόλληση.

Ισως όμως το πιο σημαντικό γεγονός να είναι ότι ποτέ πριν οι κοινωνικές προσδοκίες σχετικά με τους ρόλους των φύλων δεν είχαν αλλάξει τόσο ριζικά, μεταμορφώνοντας την αντίληψή μας για το τι σημαίνει να είσαι ενεργό σεξουαλικά άτομο σήμερα, είτε ανήκεις στο ανδρικό είτε στο γυναικείο φύλο. Αυτές οι αλλαγές που αφορούν τη σεξουαλικότητα έχουν προκαλέσει σε πολλά ζευγάρια προσωπικά και διαπροσωπικά προβλήματα. Για παράδειγμα, ένας πατέρας που αποφασίζει να παραμείνει στο σπίτι -είτε αναγκαστικά λόγω ανεργίας, είτε ως μοντέλο σχέσης- αναπτύσσει στυτική δυσλειτουργία ως αποτέλεσμα του αισθήματος «υποταγής» προς την επιτυχημένη επαγγελματικά γυναίκα του ή μια γυναίκα που λαχταρά μεν έναν σεξουαλικά κυρίαρχο εραστή, αντιστέκεται δε σε αυτό το δυναμικό επειδή πιστεύει ότι είναι αντιφεμινιστικό.

Αν και οι μοντέρνες αλλαγές στην ταυτότητα του ρόλου του φύλου έχουν υπάρξει εξαιρετικά μετασχηματιστικές και θετικές για τις γυναίκες στην καθημερινή ζωή, υπάρχει σύγχυση σχετικά με το μπορούν να μεταφραστούν σε μακροχρόνιες σεξουαλικές σχέσεις. Πράγματι, οι σύγχρονοι άνδρες παίρνουν αντιφατικά μηνύματα ως προς το εάν ένα πιο διεκδικητικό σεξουαλικό στυλ είναι επιθυμητό ή ακατάλληλο. Καθώς ο ανδρισμός έχει συνδεθεί με την άγνοια, την κακοποίηση και την κυριαρχία, οι άνδρες πλέον ενθαρρύνονται να γίνουν πιο ευαίσθητοι, συνεργάσιμοι και υποχωρητικοί, χαρακτηριστικά που συνδέονται παραδοσιακά και πιο συμβατικά με τη θηλυκότητα. Με τον ίδιο τρόπο, παραδοσιακές εκφράσεις της θηλυκότητας, όπως η ευπάθεια, η δεκτικότητα και ο συναισθηματισμός, θεωρούνται εξάρτηση, αδυναμία και υποταγή, αφού οι μοντέρνες γυναίκες ενθαρρύνονται να καλλιεργήσουν δύναμη, αντοχή και αυτοπεποίθηση.

Παρ’ όλα αυτά, νέες σεξουαλικές προκλήσεις έχουν προκύψει. Η σεξουαλική ικανοποίηση ενός άνδρα μπορεί να επηρεαστεί όταν η αίσθηση του ανδρισμού του αμφισβητείται. Θα μπορούσε να αποκτήσει στυτική δυσλειτουργία, ανοργασμία, μειωμένη λίμπιντο ή να αποφεύγει εντελώς τη σεξουαλική επαφή. Επιπλέον, μπορεί η ικανοποίηση από τη σχέση να επηρεαστεί αρνητικά αν αισθανθεί ότι χάνει την αρσενική του ταυτότητα. Υπ’ αυτές τις συνθήκες μπορεί να στραφεί προς την πορνογραφία ή να αναζητήσει συναντήσεις έξω από τη βασική του σχέση για να ανακτήσει την αίσθηση του ανδρισμού του. Ομοίως, πολλές γυναίκες παραμένουν γοητευμένες από σεξουαλικά κυρίαρχους άνδρες, όπως επαληθεύεται από το φαινόμενο της παγκόσμιας εκδοτικής επιτυχίας της τριλογίας «Οι Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι», αλλά και τη δημοτικότητα παρόμοιων νεο-ρομαντικών μυθιστορημάτων.

Ανδρες και γυναίκες με πιο παραδοσιακή θηλυκή σεξουαλική ενέργεια στην κρεβατοκάμαρα τείνουν να είναι περισσότερο σεξουαλικά δεκτικοί παρά δυναμικοί, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ρήξη, αφού συχνά ένας από τους δύο καταλήγει να εκφράζει την ανάγκη να αισθανθεί επιθυμητός και υπό διεκδίκηση από τον/τη σύντροφό της/του. Συγκεκριμένα, αναφέρουν: «Θέλω να αισθανθώ επιθυμητός», «Εύχομαι ο σύντροφός μου να με έπαιρνε και να μη με ρωτούσε αν θέλω να κάνουμε σεξ» ή «Η σύντροφός μου δεν έχει αυτοπεποίθηση και είναι υπερβολικά προσεκτική στο πώς με αγγίζει». Οσο και αν επιθυμούν ισότητα στον εργασιακό χώρο και την οικιακή ζωή, μερικές γυναίκες αναφέρουν ότι αισθάνονται πλήξη με έναν «υπάκουο» άνδρα. Αντίθετα, οι άνδρες και οι γυναίκες που φέρνουν ένα πιο παραδοσιακά αρσενικό στυλ στη σεξουαλική τους έκφραση απολαμβάνουν το να είναι δεκτικοί και υπό έλεγχο. Ο άνδρας, όταν αισθάνεται ότι ευχαριστεί τη σύντροφό του, νιώθει ολοκληρωμένος, σεξουαλικά ικανοποιημένος και «πιο άνδρας». Τα άτομα που έχουν τάση προς μια πιο αρσενική σεξουαλικότητα σχολιάζουν: «Εύχομαι η σύντροφός μου απλά να χαλάρωνε, να με εμπιστευόταν, να άφηνε τον έλεγχο, να ήταν πιο θορυβώδης και με λιγότερες αναστολές, όταν κάνουμε σεξ». Η πρόσφατη αύξηση της γυναικείας αυτοπεποίθησης και ενέργειας δεν συνεπάγεται προτίμηση για λιγότερο «αρρενωπούς» άνδρες, ούτε η γυναικεία ευχαρίστηση της σεξουαλικής παράδοσης είναι συνώνυμη με την παθητικότητα και την έλλειψη δύναμης. Οταν η λαχτάρα της γυναίκας να αισθάνεται ότι την αγαπούν, την προστατεύουν και την επιθυμούν σεξουαλικά δεν ικανοποιείται, μπορεί να κλειστεί σεξουαλικά ή να αναζητήσει αυτές τις αισθήσεις σε άλλες σχέσεις. Εξίσου, το γεγονός ότι οι άνδρες επιθυμούν έναν πιο παραδοσιακό σεξουαλικό ρόλο δεν σημαίνει αναπόφευκτα ότι δεν τους αρέσει να «κυριεύονται». Ωστόσο, η ευχαρίστησή τους από το να είναι σεξουαλικά υποταγμένοι είναι λεπτή και επηρεάζεται από το αν αισθάνονται σεβαστοί ή μη από τη σύντροφό τους έξω από το ερωτικό κρεβάτι.

Φαίνεται ότι η επιβεβαίωση ενός θετικού μοντέλου αρρενωπότητας για τους άνδρες μπορεί να ωφελήσει και τους ίδιους αλλά και τις γυναίκες. Η ενδυνάμωση των γυναικών δεν έχει εξασθενήσει την ανδρική αίσθηση της αρσενικής ταυτότητας και της σεξουαλικής ενέργειας. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι κάποιο από τα δύο φύλα είναι σεξουαλικά ανώτερο. Αντίθετα, θεωρούμε σημαντικές τις διαφορές τους και τις αντιμετωπίζουμε ως συμπληρωματικές, αφού ο ένας ολοκληρώνει τον άλλο. Εδώ φυσικά φαίνεται και η σεξουαλική επικοινωνία του ζευγαριού και το πόσο σημαντικό είναι να μην ντρεπόμαστε να εκφράσουμε τα θέλω μας. Και πού ξέρετε; Ισως και η απέναντι πλευρά να κρύβει μέσα της τις ίδιες επιθυμίες.


Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, τηλ.: 210 7789890, δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας 210 7797979 - Δευτέρα - Παρασκευή 10.00-14.00 και 16.00-20.00. Για θέματα άρθρων που θα θέλατε να γραφτούν, παρακαλώ ενημερώστε μας (e-mail: thanosaskitis@askitis.gr)