Πολιτικές ιστορίες από την Παλιά Αθήνα: «Καλό βόλι»

ΚΑΛΟ ΒΟΛΙ    

Είναι μια φράση που αρχικά χρησιμοποιούσαν ως ευχή οι αγωνιστές στην επανάσταση του 1821 για εύστοχη βολή κατά του τυράννου. Μετά το 1864 χρησιμοποιείται μεταφορικά ως ευχή για εύστοχη πολιτική επιλογή μπροστά στις εκλογικές κάλπες.

Έτσι ονομάσαμε μία νέα στήλη που θα μας συντροφεύσει σε όλη την προεκλογική περίοδο και θα περιλαμβάνει κείμενα από τα εκλογικά των παλιών χρόνων (1864-1940). Για να μάθουμε, να θυμηθούμε, να συγκρίνουμε -ίσως- το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτούργησε το δημοκρατικό μας πολίτευμα, μετά την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό

Η εκλογική ατμόσφαιρα στις βουλευτικές και δημαρχιακές εκλογές, η επίδραση των κομμάτων και του κομματισμού, η λειτουργία της Βουλής και των κυβερνητικών υπηρεσιών, οι βουλευτές και τα ρουσφέτια τους. Όλα τα παραπάνω μα και η εκμετάλλευση ψηφοφόρων κι ανέργων παρουσιάζονται με δεκάδες αναφορές και παραδείγματα

Ο ψαγμένος αναγνώστης θα αναλογισθεί ασφαλώς τι και πόσο τελικά έχει αλλάξει στη νεότερη Ιστορία μας. Κι αυτός ο προβληματισμός πιθανόν να μας βοηθήσει όλους να ερμηνεύσουμε αρκετά από τα συμβαίνοντα σήμερα.

«Καλό Βόλι» είναι τέλος και ο τίτλος του νέου επίκαιρου βιβλίου του Αθηναιογράφου και συνεργάτου μας Θωμά Σιταρά, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ, και ο οποίος βεβαίως θα επιμελείται του υλικού.

Εγχειρίδιον του εκλογέως

Ερ. –Τι είνε ψήφος;
Απ. –Ψήφος είνεέντεμάχιον μολύβδου, το οποίον κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα εν καιρώ εκλογής να ρίψη εις την κάλπην του υποψηφίου διά της χειρός του, ή εις την κοιλίαν του αντιθέτου διά του πυροβόλου όπλου του.

Ερ. –Πού κατασκευάζονται αι ψήφοι;
Απ. –Εις το οπλοστάσιον, διότι και η ψήφος είνε το όπλον των πολιτών. Εκεί επομένως κατασκευάζονται και εκεί φυλάσσονται ομού με τα παλαιά όπλα.

Ερ. –Διατί η ψήφος είνε στρογγυλή;
Απ. –Διά να γυρίζη εύκολα.

Ερ. –Όλοι οι πολίται έχουν δικαίωμα ψήφου;
Απ. –Όλοι, διότι η λέξις ψήφος και η λέξις πολίταιείνε πάντοτε αρρήκτωςσυνδεδεμέναι.

Ερ. –Πώς τούτο;
Απ. –Διότι η ψήφος πωλείται.

Ερ. –Έως πότε δύναται να εξασκή το δικαίωμα του ο εκλογεύς;
Απ. –Έως ότου ζή και μετά θάνατον προσέτι.

Ερ. –Τίνι τρόπω;
Απ. –Και αφού ο εκλογεύς αποθάνη, ψηφίζει άλλος υπό το όνομά του.

Ερ. –Τι είνε κάλπη;
Απ. –Κάλπη είνε δοχείον εκ τενεκέ, όμοιον περίπου μ’ εκείνο εις το οποίον αποθέτονται αι ακαθαρσίαι και τα σκουπίδια, με μόνην την διαφοράν ότι εις αυτήν αποθέτονται αι ελπίδες περί της ευημερίας και του μεγαλείου της πατρίδος.

Ερ. –Τι ήτο η κάλπη εις την αρχαιότητα;
Απ. –Αγγείον εις το οποίον εναπετίθετο η κόνις των νεκρών.

Ερ. –Και εις τους νεωτέρους χρόνους;
Απ. –Εις τους νεωτέρους χρόνους η κάλπη χρησιμεύει προς εναπόθεσιν της κόνεως της δημοτικότητος των αποτυχόντων υποψηφίων.

Ερ. –Εις τι χρησιμεύει η κάλπη;
Απ. –Άνθρωποι τέως άγνωστοι, γίνονται δι’ αυτής γνωστοί ως κάλπικοι παράδες.

Ερ. –Έχει αναλογίαν η κάλπη με τον υποψήφιον;
Απ. –Έχει, διότι και η κάλπη, ως ο υποψήφιοςς λέγει από το έν μέρος ναι και από το άλλο όχι.

Ερ. –Τις είνε ο πρώτος εκλογικός συγγραφεύς;
Απ. –Ο Βιργίλιος, όστις εκτός της Αινειάδος, έγραψε και Γεωργικά και Εκλογάς.

Ερ. –Τι είνε ο εκλογεύς;
Απ. –Άνθρωπος όστις αφού ενηλικιωθή και αποκτήση δικαίωμα ψήφου, χάνει αμέσως την ανθρωπίνην του ιδιότητα και γίνεται απλούς αριθμός εις τον εκλογικόνκατάλογον.

Ερ. –Τι είνε υποψήφιος εν γένει;
Απ. –Άνθρωπος πιστοποιών την ύπαρξίν του διά πολυχρόων προγραμμάτων τοιχοκολλωμένων εις τους δρόμους.

Ερ. –Τίνα τα προσόντα του υποψηφίου;
Απ. –Να γνωρίζη γράμματα διά ν’ αναγινώσκη τον εκλογικόνκατάλογον, να έχη πολλούς κουμπάρους και να διατηρήανοικτόν σαλόνι κατά τας ημέρας των εκλογών.

Ερ. –Διατί πρέπει να έχη σαλόνι ο υποψήφιος;
Απ. –Διότι ο εκλογικός σάλος απαιτεί να υπάρχη και εκλογική σάλα.

Ερ. –Τι πρέπει απαραιτήτως να πράξη ο υποψήφιος;
Απ. –Προ της εκλογής να κάμη μίαν διαδήλωσιν, μετά την εκλογήν να κάμη μίαν δήλωσινδι’ ής να ευχαριστή τους συμπολίτας του είτε επιτύχη, είτε όχι.

Ερ. –Τι είνε υποψήφιος δήμαρχος;
Απ. –Άνθρωπος δυνάμενος να έχη και μέχρι δεκαπέντε χιλιάδων πατέρων.

Ερ. –Τι είνε υποψήφιος σύμβουλος;
Απ. –Άνθρωπος όστις συνήθως δεν κάμνει τίποτε και όστις επιθυμεί να συμβουλεύη τον δήμον.

Ερ. –Ποίον το συμπέρασμα;
Απ. –Το συμπέρασμα είνε ότι αφού αλλάζομενυποκάμισον τουλάχιστον καθ’ εβδομάδα, πρέπει ν’ αλλάζωμενδήμαρχον τουλάχιστον κατ’ έτος. Επί μίαν τετραετίανείνε αδύνατον να υπάρξη δήμαρχος αμέμπτου καθαριότητος.

(«Το Άστυ», 1887)

Διαβάστε περισσότερα από το παρελθόν της Αθήνας στο www.paliaathina.com